Banken zijn van groot belang voor het goed functioneren van de economie. De belangrijkste functies van banken zijn: het bewaren van spaargeld en deposito’s, het verstrekken van kredieten, en het verrichten van betalingen. Het is daarom van belang dat zo veel mogelijk particulieren en bedrijven toegang hebben tot het bancaire systeem en een rekening kunnen openen. Het is ook voor de bestrijding van illegale transacties en crimineel geld van belang dat zo veel mogelijk geldverkeer via de banken wordt geleid en niet in cash wordt afgewikkeld. Het coronavirus stimuleert eenieder om niet langer voor een loket in de rij te staan om een betaling te doen, maar deze betaling digitaal te verrichten. Alle aanleiding dus voor de banken om geen drempels op te werpen voor de toegang tot het bancaire systeem.
Dagblad Suriname schrijft 25 december jl., dat burgers zonder vast maandelijks inkomen nauwelijks een bankrekening kunnen openen, omdat daarvoor een werkgeversverklaring is vereist. Het is onbegrijpelijk dat iemand zonder vaste baan bij een werkgever, geen bankrekening zou kunnen openen. Veel burgers hebben inderdaad geen vaste baan bij een werkgever, maar ontvangen wel inkomsten, bijvoorbeeld omdat zij als zelfstandige werkzaam zijn of financiële steun ontvangen van familieleden of bekenden. Andere burgers hebben op onregelmatige basis inkomsten. Dat is natuurlijk geen goede reden om een bankrekening te weigeren. De bank loopt geen enkel risico op wanbetaling wanneer niet wordt toegestaan dat de klant rood staat en er is geen verhoogd risico op witwassen of crimineel geld.
De websites van de banken geven informatie over de benodigdheden voor een aanvraag van een bankrekening. De Surinaamsche Bank (DSB) verlangt twee soorten legitimatiebewijzen, een CBB-uittreksel en een werkgeversverklaring of een bewijs van inkomen. Bij de Hakrinbank is een geldig paspoort, een ID-kaart of rijbewijs benodigd, evenals een werkgeversverklaring of bewijs van andersoortige inkomsten. Finabank vraagt om een geldig identiteitsbewijs en een bewijs van inkomen. Bij Surichange zijn een CBB-uittreksel, een kopie van een geldig legitimatiebewijs, een werkgeversverklaring, en een laatste salarisslip benodigd. Op de website van Republic Bank is hierover geen informatie te vinden.
Banken houden op gebruikelijke Surinaamse wijze, overbodige bureaucratie in stand en vragen veel te veel documenten op. Waarschijnlijk weten zij zelf niet waarom. Waarom zou een klant één of zelfs meer legitimatiebewijzen moeten overleggen en daarnaast nog eens een CBB-uittreksel? Waarom is naast een werkgeversverklaring nog een laatste salarisslip benodigd? De grootste onbeantwoorde vraag is echter, waarom burgers zonder vast inkomen geen bankrekening mogen openen. Ik ken geen banken buiten Suriname die dergelijke onredelijke voorwaarden hanteren.
Soms wordt als argument aangevoerd, dat een bank moet kunnen nagaan waar het inkomen van een klant vandaan komt. Dat is een relevant punt, maar een klant met een vast inkomen van een werkgever, kan daarnaast ook andere inkomsten hebben met een dubieus karakter. Klanten die geen vast inkomen van een werkgever ontvangen, kunnen op legale wijze hun inkomen verkrijgen, zodat er geen reden is om hen een bankrekening te weigeren. Onregelmatige inkomsten kunnen ook via een andere bankrekening binnenkomen, zodat afgeleide identificatie heeft plaatsgevonden en de bank zich geen zorgen hoeft te maken over de herkomst. Om twijfel weg te nemen, zouden de banken minder het accent moeten leggen op passieve toetsing van het risico op witwassen, fraude en crimineel geld bij het openen van de rekening en meer op actieve toetsing van de transacties op de rekening na opening. Kortom: er zijn geen goede argumenten om een grote groep burgers een bankrekening te weigeren.
Er zijn grote nadelige neveneffecten van deze halsstarrige opstelling van de Surinaamse banken. Door een groot deel van het volk de toegang tot het financiële systeem te ontzeggen, wordt deze burgers de mogelijkheid onthouden om zich economisch te ontwikkelen. De banken leveren hiermee tevens een belangrijke bijdrage aan de instandhouding van het cash-verkeer en de informele economie. Dat heeft tevens nadelige gevolgen voor de effectiviteit van de belastingheffing en de ontwikkeling van de Surinaamse economie als geheel. De Surinaamse banken belemmeren de economische ontwikkeling en dragen bij aan de instandhouding van het zwartgeldcircuit.
DSB heeft haar website gemoderniseerd. Dagblad De West sprak hierover met Steven Coutinho, de CEO van de bank. DSB biedt klanten met de nieuwe website de mogelijkheid om meer in hun eigen tijd te bankieren. De website wordt volgens Coutinho in de ‘new age van digitalisering’, een selfservice-portal als alternatief voor een bankkantoor. Dan mag je niet een groot deel van het volk aan de kant laten staan en uitsluiten. Prominent op de homepage staat een zoekbalk, waarmee klanten antwoorden op hun vragen kunnen krijgen. De bank moet nog eens kritisch naar de website kijken, want de zoekopdracht: ‘rekening openen’, leidt op 28 december jl. tot 90 resultaten die veelal niet relevant zijn, waaronder ‘fake content’ en ‘oeps!’. Deze vraag, die op de website als voorbeeld wordt gesuggereerd, zou natuurlijk snel naar het goede antwoord en de formulieren moeten leiden.
De bank schrijft op de nieuwe website bar weinig over zichzelf. Doorgaans publiceren ondernemingen onder de rubriek ‘over ons’ informatie over de strategie, de diensten en producten, de organisatiestructuur, de leden van de directie en de raad van commissarissen met cv’s, de financiële gegevens en persberichten. De bank was in het verleden al niet erg transparant over de eigen organisatie, maar dat is er met de nieuwe website niet beter op geworden. De bank gaat heel summier in op de visie, de missie, en de kernwaarden. Er is een korte paragraaf over de historie opgenomen, maar die is voor de klanten van vandaag niet relevant.
In het verleden publiceerde DSB de halfjaarverslagen en de jaarverslagen op de website. Deze informatie is op de nieuwe website niet langer beschikbaar. De bank heeft overigens nog steeds geen halfjaarverslag over 2019, geen jaarverslag over 2019 en geen halfjaarverslag over 2020 gepubliceerd. Het jaar 2020 is bijna om en binnen enkele maanden zou al het jaarverslag over 2020 moeten worden gepubliceerd. Hoe is dit mogelijk? DSB en de Centrale Bank van Suriname, zijn oorverdovend stil naar het Surinaamse volk over het langdurig uitblijven van financiële informatie over de bank. Wat is er aan de hand? Wat heeft de bank te verbergen?
Surinaamse banken vragen veel, dikwijls te veel, informatie van particulieren en bedrijven die een rekening willen openen. Particulieren en bedrijven die een rekening willen openen bij DSB, zouden zich moeten afvragen of het niet belangrijker is dat DSB eerst gedetailleerd inzicht geeft in de eigen financiële situatie, alvorens zij hun geld aan de bank toevertrouwen.
Hans Moison
