‘Het is tijd voor een update van mijn boek’, zegt Hans Moison. ‘Er is de afgelopen tijd veel gebeurd in de Surinaamse financiële sector.’ In maart 2017 publiceerde Hans Moison zijn boek ‘Een bank in Suriname – Pe a moni de?’. Hij was van begin 2016 tot begin 2017 ad interim lid van de directie van De Surinaamsche Bank. In zijn boek beschrijft hij de politieke en economische situatie, het morele verval en het gebrek aan expertise in Suriname, die leidden tot grote problemen in het land en bij De Surinaamsche Bank (DSB).
Begin 2020 wordt Suriname opgeschrikt door het ontslag van de governor van de Centrale Bank van Suriname (CBvS). Hij zou hebben gefraudeerd en werk hebben gegund aan zijn eigen accountantsfirma. Niet veel later blijkt dat een groot deel van de kasreserves die de banken bij de CBvS aanhouden, is ‘gebruikt’ voor oneigenlijke doelen. Het gaat om zo’n 200 miljoen Amerikaanse dollar. Anderen zeggen het wat duidelijker: ‘Het spaargeld van het volk is gejat.’ Tot overmaat van ramp is de Federal Reserve Bank of New York (FED) niet langer bereid om Suriname van cash Amerikaanse dollars te voorzien, omdat deze dollars tegen de afspraken in via cambio’s en niet via banken zijn aangeboden aan het publiek. In september 2019 werd de overeenkomst met de FED met veel enthousiasme begroet, nu al kan deze de prullenbak in.
Moison stelt vast dat wat hij verwachtte, is uitgekomen. Hij had liever niet gelijk gehad. De CBvS is in feite failliet door de grote verliezen op valutaswaps met banken vanaf 2014. Hakrinbank heeft inmiddels bevestigd dat met deze valutaswaps het spaargeld van het volk tijdelijk bij de CBvS werd gestald om de overheid monetair te financieren. Dat werd eerder altijd ontkend door de minister van Financiën. Het resultaat van DSB was de afgelopen jaren fors negatief. De bank ging bijna failliet. Om de bank te redden zijn aandelen uitgegeven aan Hakrinbank en drie verzekeraars. Daardoor moest Hakrinbank later zelf ook nieuwe aandelen uitgeven. De banken zijn meegesleurd in het wanbeleid van de overheid. Het ene gat wordt met het andere gedicht.
Financieel-economisch en monetair staat Suriname er kort voor de verkiezingen beroerd voor. Door het enorme begrotingstekort en de hoge schuldenlast van de overheid, staat de koers van de Surinaam-se dollar onder druk. Moison verwacht in de loop van 2020 een devaluatie en inflatie naar een koers van 15 tot 20 in een Amerikaanse dollar. Gewone mensen hebben geen geld genoeg om boodschappen te doen. De medische zorg wordt bedreigd door het wanbeleid van het Staatszieken-fonds. Patiënten moeten zelf hun medicijnen betalen. De president en zijn aanhangers bagatelliseren de problemen, en houden daarmee het volk voor de gek.
Moison wil dat het Surinaamse volk goed is geïnformeerd over de slechte situatie waarin het land verkeert, zodat mensen in het stemhokje een verstandige keuze kunnen maken. ‘Ik zou het fijn vinden wanneer mijn Surinaamse familieleden en alle andere inwoners van dit mooie land, het beter krijgen. Surinamers behoorden ooit tot de gegoede burgerij van Zuid-Amerika. Nu is Suriname een van de armste landen. Dat is niet nodig.’ Moison realiseert zich dat het de nodige tijd zal vragen om de problemen die de huidige regering heeft veroorzaakt, op te lossen. Daar is tijd voor nodig en het zal niet gemakkelijk zijn. Surinamers moeten met een nieuwe regering door de zure appel heen bijten voordat zij betere tijden tegemoet kunnen zien. Die tijd moeten zij de nieuwe regering geven. Eind maart 2020 publiceert
Hans Moison een gratis update van zijn boek over de laatste ontwikkelingen als e-book. Hij becommentarieert hierin de resultaten van DSB en Hakrinbank over de afgelopen jaren en de noodzaak om aandelen te plaatsen. De stoelendans van de governors wordt be-schreven. In de update wordt ook aandacht besteed aan vermoedelijke vriendjespolitiek van de overheid en misbruik van de banken hierbij. Er wordt uitgebreid stilgestaan bij de aanpassing van het kasreservebeleid, waarvoor Moison waarschuwde, en het misbruik van de kasreserves begin dit jaar. Moison schetst de financieel-economische en monetaire problemen en blikt terug op de prestaties van de NDP en de huidige president. Hij rondt de publicatie af met een aantal aanbevelingen aan de nieuwe regering.
U kunt het boekje gratis aanvragen via peamonide@planet.nl. U krijgt de pdf dan eind maart per e-mail toegezonden.