(NRC)- Spaargeld Surinamers zijn woedend over 90 miljoen euro aan spaargeld die is verdwenen. De minister van Financiën ligt zwaar onder vuur.

Een week nadat Suriname werd opgeschrikt door de verdwijning van zeker 100 miljoen Amerikaanse dollar (90 miljoen euro) van spaarders uit de kasreserves van de Centrale Bank van Suriname, is nog altijd niet precies duidelijk waar het geld is gebleven.

Inmiddels is ex-president van de Centrale Bank, Robert van Trikt donderdagmiddag lokale tijd gearresteerd. Die aanhouding houdt in eerste instantie verband met een ander onderzoek naar fraude en malversaties dat al was ingesteld.

Ook minister van Financiën Gillmore Hoefdraad ligt onder vuur vanwege het verdwenen geld. Toch overleefde Hoefdraad eerder deze week, met steun van de coalitiepartijen in het parlement, een motie van wantrouwen. Volgens Hoefdraad is het geld niet verdwenen, misbruikt of ‘verdampt’ en zijn burgers hun spaargelden niet kwijt. Wel is het geld, en zonder vooraf de banken in te lichten, ingezet als garantie voor een vlot verloop van het transactieverkeer op de valutamarkt.

Ook is het geld volgens de minister gebruikt voor het veiligstellen van importfinanciering en andere buitenlandse betalingen. Het gaat dan om de betaling van brandstof, medicijnen, basisgoederen en schuldaflossing.

Sinds vorig jaar moeten banken in Suriname 50 procent van hun vreemde valuta onderbrengen bij de kasreserves van de Centrale Bank. Hoewel zo’n regel ook in andere landen wordt gehanteerd, blijkt dat de bank dit geld kon onttrekken zonder vooraf de banken in te lichten of om toestemming te vragen.

Verwijten over en weer

De Surinaamse Bankiersvereniging (SBV) wijst oud-bankpresident Van Trikt aan als hoofdverantwoordelijke. Maar volgens Jim Bousaid, oud-voorzitter van de SBV en voormalige directeur van de Hakrinbank, zijn de banken zelf ook medeschuldig. „De banken zijn naïef geweest om met de Centrale Bank deze afspraak te maken en met hen in zee te gaan. Toen deze afspraak vorig jaar werd gemaakt, heb ik onmiddellijk gewaarschuwd om dit niet te doen. Het is al zo vaak gebleken dat onze Centrale Bank niet betrouwbaar is. Dat het geld nu is verdwenen, is ook te wijten aan de banken zelf”, aldus de kritische oud-bankier.

Door de verdwenen 100 miljoen Amerikaanse dollar en de onrust die is ontstaan, wordt de Surinaamse dollar snel minder waard. Vorige week lag de wisselkoers nog rond de 8 Surinaamse dollar voor een Amerikaanse dollar, nu ligt die zelfs boven de 10. Juist vorige maand waardeerde kredietbeoordelaar Fitch de rating van Suriname af tot junkstatus (CCC). Eigenaren van wisselkantoren waarschuwen voor een ‘valutagekte’ waarbij burgers, gedreven door de onzekere situatie, in paniek raken. Veel Surinamers proberen bij de bank of wisselkantoren dollars te kopen, wat echter steeds moeilijker wordt.

Tot nu toe heeft president Desi Bouterse niets van zich laten horen. Verwacht wordt dat hij vrijdag een persconferentie geeft. Ondertussen neemt de onrust in Suriname toe. Maatschappelijke organisaties hebben laten weten dat ze protestacties voorbereiden. Eerder deze week dienden burgers een strafklacht in bij de procureur-generaal tegen minister Hoefdraad van Financiën.

Ze zien Hoefdraad als het brein achter het verdwenen geld en eisen een strafrechtelijk onderzoek. „We geloven niet dat Centrale Bank-president Van Trikt alleen heeft gehandeld, maar dat er door Hoefdraad misbruik is gemaakt van zijn gezag. Het lijkt erop dat hij de president van de Centrale Bank heeft gedwongen om de kasreserves en het geld van de burgers in te zetten”, verklaarde activist Xaviera Jessurun, de initiatiefnemer, bij de aangifte.

Al jaren is Hoefdraad een machtige en omstreden figuur in de regering-Bouterse. Toen Bouterse in 2010 president werd, haalde hij Hoefdraad binnen als een ‘high profile’ monetair bestuurder met ruime buitenlandse ervaring als president van de Centrale Bank. Hoefdraad had jarenlange ervaring in de internationale monetaire wereld en werkte in Mexico voor het Centrum voor Latijns-Amerikaanse Studies (Cemla) en later voor de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB).

Gestationeerd in Beiroet

Rond de eeuwwisseling ging Hoefdraad naar het Internationaal Monetair Fonds (IMF), waarvoor hij in eerste instantie in de VS en later in Beiroet werkte. Na zijn benoeming tot president van de Centrale Bank in 2010 ontstond er onmiddellijk commotie over zijn salaris, dat extreem hoog uitviel: 42.000 Surinaamse dollar per maand, omgerekend toen zo’n 15.000 euro.

In 2015 werd Hoefdraad minister van Financiën in het tweede kabinet-Bouterse, waar hij onder vuur kwam te liggen nadat hij het wettelijk vastgestelde schuldplafond overtrad en namens de regering steeds weer extra leningen afsloot.

Parlementariërs deden daarop aangifte tegen Hoefdraad. Volgens de Surinaamse wet staat er op deze overtreding een maximale gevangenisstraf van tien jaar. Snel schrapte de coalitie via een initiatiefwet de strafbepaling. Ook nu lijkt Hoefdraad vooralsnog de dans te ontspringen en: justitie zich vooral op ex-president van de Centrale Bank Van Trikt.

Zijn arrestatie houdt in eerste instantie verband met fraude die al voor het monetaire drama aan het licht kwam. Van Trikt zou onrechtmatige handelingen hebben gepleegd rond de aankoop van peperdure auto’s. Ook zou hij dure contracten zijn aangegaan met het Belgische advieskantoor Clairfield en zijn eigen accountantsbedrijf Orion.

Bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2020/02/07/bankpresident-suriname-zit-vast-a3989629