De externe deskundigen die De Nationale As-semblee (DNA) heeft aangetrokken voor advies over de Alcoa-deal, hebben het hoogste college van staat geadviseerd niet mee te gaan met hiermee. Dit blijkt uit het lijvige rapport van de deskundigen met de analyse en conclusies met betrekking tot de finale concepten transactie documenten tussen Suriname en Alcoa. Zij adviseren pas na wijziging/aanpassing mee te gaan met de deal. De externe deskundigen zijn: Mr. Joyce Naar, vaste deskundige DNA en advocaat in België, en de advocaten Mr. Monique G.A. Vos, Mr. Nailah van Dijk en Mr. Humphrey Schurman (advocaat)
De finale concepten transactie documenten tussen de Republiek Suriname en Alcoa, bestaande uit de:
1. Schuldvernieuwings- en vrijwaringsovereenkomst
2. Raamovereenkomst met alle bijlagen en uitvoeringsovereenkomsten
3. Overeenkomst inzake Bakhuis Ontwikke-lingsprogramma, zoals is ingediend niet aan te nemen, dan na wijziging dan wel aanpassing, is het advies van de deskundigen.
De conclusie van de deskundigen luidt als volgt:
Op dit moment is het Surinaams recht het toepasselijk recht en staan de bepalingen opgenomen in de Brokopondo-overeenkomst en alle accessoire overeenkomsten nog recht overeind. De commissie beveelt aan dat de concepten zoals die aan de Nationale Assemblee zijn aangeboden dringend herzien worden en aangepast worden conform de Suri-naamse regelgeving en geldende internationale richtlijnen. Uiteraard vloeit daaruit voort dat er op gelijkwaardige basis op-nieuw wordt onderhandeld door partijen.
Het is niet aan te bevelen om het Neder-lands recht als het toepasselijk recht aan te nemen, evenmin de Engelse tekst als de bindende tekst. Geadviseerd wordt om de bepaling van de Brokopondo-overeenkomst dat de Nederlandse tekst de bindende tekst is, aan te houden. Geadviseerd wordt evenmin om ten aanzien van arbitrage af te wijken van de Brokopondo-overeenkomst en het Nederlands Arbitrage In-stituut als arbitrage-instituut aan te wijzen. Volgens het finaal concept, zullen de scheidsrechters beslissen overeenkomstig de beginselen en regels van het Neder-lands recht. Het arbitrage tribunaal zal niet optreden als ‘amiables compositeurs of ex aequo et bono’. Geadviseerd wordt dat de bepalingen van de finale concepten dat het Arbitrage tribunaal, het Nederlands Arbi-trage Instituut, niet zal optreden als amiables compositeurs of ex aequo et bono, niet worden overgenomen in het finaal concept en dat arbitrage wordt geregeld overeenkomstig de bepalingen van artikel XIII Bro-kopondo-overeenkomst, die overigens op grond van artikel XV van de Brokopondo-overeenkomst na afloop van deze blijven voort werken.
Artikel XIII van de Brokopondo-overeenkomst bepaalt dat alle geschillen die uit of naar aanleiding van deze overeenkomst of een nadere overeenkomst, met inbegrip van de ontbinding van de oorspronkelijke of de nadere overeenkomst zullen worden on-derworpen aan de uitspraak van scheidsmannen (arbitrage)”. De benoeming van de scheidsmannen zal worden gevraagd aan het Hof van Arbitrage ingesteld door de In-ternationale Kamer van Koophandel in Pa-rijs of het Hof van Internationale Justitie in Den Haag, en het scheidsgerecht zitting zal houden in Den Haag, en dat alle gedingstukken en vonnissen vervat zullen zijn zo-wel in de Nederlandse als in de Engelse taal.
De schuldvernieuwings- en vrijwaringsovereenkomst is niet acceptabel en in strijd met de borgtochtovereenkomst. De raamovereenkomst en alle andere overeenkomsten zijn op diverse onderdelen in strijd met het in Suriname geldend recht, niet voordelig voor de Staat Suriname en op sommige aspecten zelfs onethisch, o.m. ten aanzien van de aansprakelijkheids- en vrijwaringsbepalingen. De algehele vrijwaring van aansprakelijkheid, ook voor toekomstige milieuschade die ecologisch nog niet zichtbaar is, is niet te bevelen. Het afhankelijk stellen van de overdracht van het waterkrachtwerk (dam) aan genoemde voorwaarden is niet aan te bevelen.
Overdracht van het waterkrachtwerk moet in goed functionerende toestand geschieden en niet op ‘as is, where is’ basis, zoals de raamovereenkomst en overdrachtsovereenkomst bepalen. De overdracht van het waterkrachtwerk (dam) ‘as is as where is’ niet aan te bevelen. Alvorens de overdracht plaatsvindt, moet er wederom een assessment c.q. onafhankelijk onderzoek van de dam gepleegd worden. De milieuovereenkomst met daarin opgenomen een rehabilitatie- en saneringsplan, is na aanvulling en een assement van een milieudeskundige, aan te bevelen. Gelet op al het voorgaande is evident dat de Suriname Stroomafna- me-, Suralco Stroomafname- en de transitiewerkzaamheden overeenkomsten niet kunnen worden gesloten zoals die zijn aangeboden aan de Nationale Assemblee. Indien de Staat het wenselijk acht om in dit kader toch nadere overeenkomsten met Suralco en anderen te sluiten dan is het sterk aan te bevelen om deze overeenkomst zodanig aan te passen dat de Staat Suriname minstens als gelijkwaardige contractspartij verbonden wordt en dat de overeenkomsten eveneens niet in strijd met de goede zeden en dwingende wettelijke bepalingen zijn. De aangegeven bepalingen omtrent de stroomafname en stroomprijs zijn niet in het belang van Suriname en niet aan te bevelen. Financieel en technisch wordt geadviseerd dat Suriname de Transitiewerkzaamheden zelf laat verrichten en niet door Suralco gelet op de betalingsverplichtingen en voorwaarden vastgelegd in deze TSA overeenkomst. In plaats van de Wet Schadeloosstelling aanpassing mijnbouwwetgeving of in milieuraamwet schadeloosstelling regelen. Als de Nationale Assemblee de Machtigingswet goedkeurt, dan gebeurt er in afwijking van de Brokopondo-overeenkomst wat in de raamovereenkomst staat in overweging M en N: M. Op XXX Datum heeft de Nationale Assemblee van Suriname de Surinaamse overheid gemachtigd om de volgende overeenkomsten aan te gaan:
(i) de Transactiedocumentatie en overige bijbehorende documenten; en (ii) de Schuldvernieuwings- en vrijwaringsovereenkomst, uit hoofde waarvan AWA alle huidige en toekomstige verplichtingen van Arconic krachtens de Borgtocht-overeenkomst aanvaardt en daarvoor instaat, door middel van een overgang van overeenkomst in overeenstemming met het Su-rinaams recht (de ‘Schuldvernieuwings- en vrijwaringsovereenkomst’).
In vervolg op de machtiging zoals hierboven genoemd in Overweging M zijn Arconic, Suralco, AWA, en Suriname per de datum van deze raamovereenkomst, schuldvernieuwings- en vrijwaringsovereenkomst aangegaan.
