Professor dr. Anthony Caram, adviseur van de Centrale Bank van Suriname (CBvS), heeft vandaag in de Congreshal tijdens het seminar van de CBvS: ‘De Surinaamse vreemde valutamarkt, ordening rust en koersstabiliteit ons aller belang’, in zijn presentatie aangegeven, dat stabiliteit om offers vraagt. Zijn invalshoek was stabiliteit in de geldwaarde. Hij gaf aan dat de mens zich averechts gaat gedragen wanneer stabiliteit ontbreekt, namelijk vluchten in de dollar, speculatief gedrag vertonen, minder sparen en minder produceren. “Stabiliteit zorgt ervoor dat de nadelen van instabiliteit niet tot uitdrukking komen”, aldus Caram. Stabiliteit is volgens hem een collectief goed, omdat een ieder ervan profiteert. Hij zei dat het daarom belangrijk is dat een ieder bereid moet zijn om offers te brengen voor het bereiken van stabiliteit. Hij benadrukte dat het bereiken hiervan geld kost en offers. Die offers moeten volgens hem niet alleen gefinancierd worden uit collectieve middelen (belastingheffing etc.), maar ook door de burgers en bedrijven door het demonsteren van een verantwoord bestedingsgedrag en een disciplinair financieringsgedrag.
Beide zijn essentieel voor het bereiken van stabiliteit, het is tevens de prijs die we betalen voor stabiliteit.
Caram vindt de huidige situatie zorgwekkend, omdat Suriname gedurende 140 jaar erin geslaagd is om stabiele koersen te handhaven. Echter gaf hij aan dat vanaf de jaren tachtig de stabiliteit een grillig verloop laat zien. Caram zei dat er onderzocht moet worden wat de reden is dat deze stabiliteit ontbreekt en op welke wijze het herstel kan plaatsvinden. “Het is niet de bedoeling dat de beleidsuitvoering van de CBvS wordt verstoord door politieke beïnvloeding”, aldus Caram. Hij gaf aan dat van de CBvS wordt verwacht dat er een consistent, geloofwaardig en transparant beleid gevoerd wordt en dat de bank verantwoording aflegt over het gevoerde beleid.
Caram beschreef geldstabiliteit als een eigenaardig begrip dat te vergelijken is met de beschikbaarheid van water. “Als water beschikbaar is, dan onderkennen wij het belang van beschikbaarheid niet, want we zien het als een normaal verschijnsel, pas wanneer water niet beschikbaar is, zoals in Commewijne, dan merken wij hoe belangrijk de beschikbaarheid van water is”, aldus Caram. Hij gaf aan dat stabiliteit voor ons heel normaal is, we staan er niet bij stil en daarom gedragen we ons ook heel normaal indien er geen stabiliteit is. Dit betekent volgens Caram dat er transacties worden uitgevoerd zonder dat vanuit de kassfeer een wezenlijke invloed wordt uitgeoefend op de keuze van onze transacties en handelen.
Caram zei dat vraag en aanbod gezamenlijk de prijs van het geld bepalen, waardoor het marktmechanisme gaat werken. Het marktmechanisme in een kleine economie zal volgens hem niet altijd een resultaat opleveren dat in het belang is van een nationale economie, daarom rust op de CBvS de taak en de plicht om ervoor te zorgen dat indien er interacties (door speculatief gedrag) op de markt zijn, deze weg te werken. “Stabiliteit eist een harmonische relatie tussen de vraag naar en het aanbod van vreemde valuta”, aldus Caram. Indien dit verbroken wordt, zal dit volgens hem onmiddellijke gevolgen hebben voor de stabiliteit. Hij benadrukte dat de gevolgen van die verbreking tijdelijk onderdrukt kunnen worden, maar niet duurzaam.
-door Johannes Damodar Patak-
