Kaligrafie is in China al eeuwenlang een gerespecteerde kunstvorm. Kinderen wordt geleerd om met penselen te schrijven; het eindeloos kopiëren van karakters is een ware rite tijdens hun opleiding. Schrijven is een prestatie van het geheugen. Meesterschap vereist het leren van duizenden unieke karakters. Niettegenstaande deze beproevingen, is de afabetiseringsgraad gestegen van ongeveer 20% in 1949 tot meer dan 95% heden ten dage. Maar computers, smartphones en tablets, vormen een nieuw obstakel voor vooruitgang. Het handschrift gaat achteruit. Leesvaardigheid kan daarop volgen. Experts over de hele wereld geven de schuld van slordig handschrift en spelling aan de afhankelijkheid van computers. In China is het probleem acuut. Volgens een 2012 studie in Proceedings of the National Academy of Sciences, stijgt het aantal basisschoolleerlingen met ernstige leesproblemen. De auteurs stelden een verband vast tussen slechte cijfers voor leesvaardigheid en het intensiever gebruik van toetsenborden. Een reden is dat het leren schrijven zo’n inspannend proces is, omdat Chinezen eerder ideogrammen of tekens gebruiken dan een alfabet, waarbij elke lettergreep op een bepaalde wijze wordt weergegeven, neemt het zes jaar basisonderwijs in beslag om de bij 3000 tekens te kennen die nodig zijn voor het lezen van een krant. Tegenwoordig kunnen Chinezen toetsenborden gebruiken om een woord in ‘pinyin’ te typen, een romanisering van Chinese woorden die klanken weerspiegelen, maar die niet op de juiste wijze weergeven. Ze selecteren vervolgens het juiste karakter uit een lijst. “Dit proces is niet bevorderlijk voor het schrijven van de afzonderlijke opbouwstukjes die deel uitmaken van een karakter en kan zelfs het proces van memorie verstoren,” zegt Wai Ting Siok van de University of Hong Kong. Mevrouw Siok voorspelt, dat gezien de huidige trends, geletterdheid binnen tien jaar zal beginnen af te nemen. Het probleem is nu al evident. Een overheidsorgaan heeft ondersteuning geboden bij het lanceren van een populaire spellingsshow op tv, waarin middelbare scholieren het tegen elkaar opnemen in het schrijven van moeilijke woorden; in één episode in juli schreef meer dan 50% van het volwassen publiek een uit twee tekens bestaand woord ‘feiwen’, dat ‘roddel’ betekent, fout. Over de afgelopen eeuw hebben sommigen campagne gevoerd om de geletterdheid te verhogen door middel van het vervangen van tekens door een alfabet. Dat blijft een onwaarschijnlijke gebeurtenis. Homofonen zijn zo gewoon in het Chinees, dat veel verschillende woorden op dezelfde wijze zouden worden gespeld. En China beschouwt zijn schrift als bijna heilig. Het opgeven van de schriftelijke vorm zou in dit opzicht, verworden tot een volledig uit karakter gehaalde kwestie.
Vertaald uit The Economist
