De zoektocht naar aardolie voor onze kust is al een aantal jaren gaande. In Guyana heeft ExxonMobil inmiddels grote hoeveelheden aardolie en gas ontdekt voor de kust. Dit versterkt het vermoeden dat ook in het Surinaamse zeegebied, winbare hoeveelheden te vinden zijn.  Rudolf Elias, CEO Staatsolie, zegt dat er niet meer gesproken wordt van ‘als’, maar van ‘wanneer’ er olie offshore gevonden zal worden. Elias: “In ieder geval is Staatsolie ready voor wanneer er olie wordt gevonden door een van de multinationals die offshore boringen verricht voor onze kust.” Zoals onlangs is gebeurd in Guyana, heeft ExxonMobil Corporation positieve resultaten geboekt met zijn Ranger-1-exploratiebron. Hiermee markeert ExxonMobil’s zijn zesde olieontdekking voor de kust van Guyana sinds 2015. “Wanneer wordt gekeken naar de verschillende blocken waar er boringen plaatsvinden, dan is de kans heel groot dat Kosmos Energy en Apache olie zullen vinden. Kosmos begint dit jaar met het boren van twee putten, ongeveer 60 kilometer verwijderd van waar Exxon in Guyana voor het laatst olie heeft gevonden”, zegt Elias.

De CEO zegt verder, dat de kans relatief groot is, dat we een grote olievondst hebben, maar we zijn als staat nog niet ready voor als we zo een grote olievondst vinden. De staat Suriname moet als aandeelhouder van Staatsolie ready zijn, als deze vondst wordt gedaan om mee te kunnen doen aan de exploratie. De Surinaamse overheid heeft de mogelijkheid om met Staatsolie voor 10 tot 20 procent te participeren in zo een vondst. Indien Staatsolie meedoet, moet het geld ook ergens vandaag komen. “Staatsolie zal in zo een geval aandelen willen verkopen in plaats van geld lenen op de internationale markt”, stelt Elias. Dit betekent onder andere, dat niet alleen de overheid aandeelhouder wordt van Staatsolie, maar ook buitenlanders en Surinamers.

Het petroleuminstituut

Op dit moment heeft Staatsolie een commerciële functie, waarbij olie wordt gevonden, geproduceerd en verkocht. Maar men vergeet vaak dat het ook een institutioneel karakter heeft, het is het petroleuminstituut van het land. Staatsolie onderhandelt met internationale bedrijven als er wordt gesproken over contracten op het gebied van olie. “Wanneer wij olie vinden, zullen we een gedeelte van onze aandelen op de internationale markt brengen, dan is het niet meer juist om ook het instituut te blijven”, aldus Elias. Hij zegt verder, dat het instituut zich hierdoor moeten afsplitsen van het commerciële bedrijf. “Dit is iets waar de overheid nu al over na moet denken, indien zij dit professionalisme wil behouden, daarom moet zij overwegen hoe dit in stand wordt gehouden en niet vervalt zoals het bauxietinstituut, dat langzamerhand is verdwenen in ons land.”

Welvaartfonds

Staatsolie is volledig in handen van de Surinaamse overheid. De overheid verdient dik aan de opbrengsten van het oliebedrijf. De staat Suriname krijgt 36 procent winstbelasting over elke dollar die Staatsolie verdient. Het is conform de wet, dat er 36 procent winstbelasting moet worden afgedragen aan de staat. De nettowinst van het bedrijf is dan 64 procent van elke dollar, daarvan gaat weer 50 procent in dividend naar de staat. Dit betekent dat 32 cent per dollar overblijft voor het staatsbedrijf om herinvesteringen te plegen. Daarom is het zo, dat de staat bij de winst van 100 miljoen dollar theoretisch 36 miljoen in belastingen ontvangt en weer 32 miljoen van de brutowinst in dividend. Daarnaast ontvangt de staat ook nog loonbelasting van het staatsbedrijf, royalty’s afkomstig uit de Merian goudmijn en ook nog overdrachtsbelasting van de dochteronderneming GoW2. Momenteel produceert Staatsolie dagelijks al 16.300 vaten ruwe aardolie. Deze wordt in de onshore gewonnen. Wanneer de multinationals in de Atlantische Oceaan op olie stuiten, dan zullen de inkomsten van de staat drastisch toenemen. Elias zegt, dat hij aanneemt dat elke overheid het beste wil voor het land. Staatsolie doet op zijn beurt er alles aan om voorbereidingen te treffen, met de focus op de toekomst en de vondst van olie offshore. Staatsolie wil een ‘equal partner’ zijn met de bedrijven waarmee zij samen zal werken voor wanneer er olie wordt gevonden. “We willen meedenken, meepraten en we willen gezien worden als een equal partner, we zijn nu al bezig om onze processen zodanig transparant te maken, zodat we makkelijk naar de internationale beurs kunnen”, aldus Elias. De overheid moet nu al erover nadenken, wat zij zal doen met al het extra geld dat binnenkomt van de olievondst. “Nu hebben we een wet op een welvaartfonds, maar die houdt geen rekening met een grote olievondst. Dat wil zeggen, als we de wet zouden toepassen zoals die nu is, dan zou plotseling al het geld dat we verdienen met de olievondst in dat fonds gaat. Dit is niet slim bedacht, want je zou een percentage ervan kunnen gebruiken voor verschillende sectoren zoals de gezondheidszorg, onderwijs, infrastructuur enzovoorts. Het is goed als de overheid en het parlement hierover beginnen te praten voordat de olie is gevonden, want hierdoor kunnen er rationele beslissingen worden genomen”, aldus Elias. De wet op een welvaartfonds houdt in, dat de gelden voor dit fonds komen uit de extra opbrengsten uit de mijnbouwsector als gevolg van de gunstige marktprijzen voor olie en goud. In deze wet is vastgelegd dat het welvaartsfonds onder geen voorwaarde deel mag uitmaken van de monetaire reserves van het land of direct ter beschikking staan van het uitgavenbeleid van de regering. Zo een fonds kan alleen eventueel aangesproken worden in tijden van nood, bij een onverwachte natuurramp, maar zeker niet voor het financieren van beleidsmaatregelen die op de begroting van de regering staan.

Generaties

Tot slot zegt Elias: “Wanneer er olie wordt gevonden, dan praat je over zoveel geld, dat het niet toekomt aan ons alleen, maar ook aan onze kinderen en kleinkinderen. De generaties die na ons komen, zullen de vruchten van dit stukje welvaart plukken. De overheid moet vandaag al erover nadenken, wat zij zal doen om die welvaart vast te houden voor zoveel generaties. Er zijn genoeg voorbeelden over de gehele wereld, kijk maar naar Noorwegen en Chili, hoe door een welvaartfonds, generaties lang kunnen genieten van zo een vondst. Staatsolie is ready voor een grote olievondst, maar het is niet belangrijk voor het voorbestaan van het bedrijf of we nu wel of niet olie vinden. Wij doen ons eigen ding om ervoor te zorgen dat we een langetermijn visie en toekomst hebben. Indien er daadwerkelijk offshore olie wordt gevonden, dan is het zeker meegenomen en daarop zijn wij voorbereid.”

-door Gladys Findlay-