De conceptovereenkomst die Suriname is aangegaan met het Chinese bedrijf Chinalco voor het ontginnen van bauxiet in West-Suriname, moet nog naar De Nationale Assemblee (DNA) om behandeld te worden. De presidentiële commissie Ontwikkeling West-Suriname Bauxiet, stelt in een verklaring, dat enkele opmerkingen misplaatst zijn.

Uit verklaring van de commissie blijkt, dat men al sinds november 2023 op zoek is naar internationale investeerders die geïnteresseerd zijn in het ontwikkelen van bauxiet in West-Suriname Hiervoor is er een website opgezet (www.surinamebakhuisbauxite.sr). Ook zijn er toen al diverse mediaberichten uitgestuurd. ’Elk bedrijf dat geïnteresseerd was, is volledig in staat gesteld om voorstellen in te dienen‘, aldus de verklaring. Het bedrijf Chinalco heeft meegedaan met dit proces.

Na gedegen onderzoek naar het bedrijf, en acht onafhankelijke evaluaties van alle voorstellen, en diverse gesprekken, is het bedrijf als beste uit de bus gekomen. Volgens de verklaring van de commissie, heeft Alcoa duidelijk aangegeven niet geïnteresseerd te zijn.

In het parlement is forse kritiek geleverd over de gang zaken rond de conceptovereenkomst. President Chandrikaper-sad Santokhi verklaarde tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen, dat de regering voorstander is van een integrale aanpak van de bauxietindustrie. Hij verduidelijkte dat de regering geen conceptovereenkomst heeft getekend, maar slechts een Memorandum of Understanding (MoU), dat volgens het staatshoofd, niet zomaar is opgesteld. De president legde uit dat, het investeringsvoorstel in het belang van Suriname moet zijn en dat alle zullen worden inzichten meegenomen.

De oppositie is het niet eens met de gang van zaken betreffende de overeenkomst. NPS-fractieleider Gregory Rusland stelde dat de enige optie om te verdienen uit de bauxietsector, een geïntegreerde aanpak is. ‘’Het Bakhuis-bauxiet mag in de grond blijven, totdat we een rendabele geïntegreerde bauxietindustrie kunnen opzetten met meer toegevoegde waarde voor Suriname‘’, aldus Rusland. De oppositie voerde aan, dat de totale industrie dient te worden ontwikkeld.

De commissie is reeds in gesprek met exponenten van de lokale gemeenschap (op meer dan 70 km van het mijngebied), inclusief het districtsbestuur en het traditioneel gezag. De gesprekken zullen volgens de commissie, op korte termijn geïntensiveerd worden. Het grote voordeel van de komst van Chinalco, is volgens de commissie: een stuk ontsluiting van het gebied (rehabilitatie van het treinspoor en de haven, waar ook derden van gebruik mogen maken, en mogelijk baggeren van de rivier), lokale werkgelegenheid (500 directe en 1500 indirecte arbeidsplaatsen). De overeenkomst bevat een sterke local content paragraaf (vanwege het ontbreken van lokale wetgeving), waarbij het bedrijf eerst met een local content-plan moet komen voor lokale werkgelegenheid, lokale producten en lokale capaciteitsopbouw. Details van een dergelijk plan, conform de hoogste standaarden in de wereld, zijn opgenomen in de conceptovereenkomst.

Daarnaast komt er ook een Community Development Fund met de lokale gemeenschap in het bestuur, waarin gelden gestort worden aan de hand van de omzet die gemaakt wordt; eerste projecties wijzen uit dat dit het grootste gemeenschapsfonds zal zijn tot nu toe. Dit fonds heeft specifiek ten doel om ontwikkelingsprojecten te stimuleren. De grondslag om het fonds in leven te roepen, is onderdeel van deze concept-overeenkomst.

Milieu

Net als alle andere bedrijven zal het bedrijf eerst een milieu- en sociaal effectenrapport moeten indienen bij de milieuautoriteit, dat goedgekeurd moet worden door de Nationale Milieu Autoriteit (NMA). Het bedrijf gaat niet het hele gebied ineens mijnen, maar delen. Wanneer deze delen zijn uitgemijnd, dan is men verplicht om de delen te rehabiliteren, terwijl men een andere mijn binnen de concessie aanlegt, zogenaamde ‘progressive rehabilitation’. Bovendien moet er ook een mine closure-plan komen, ruim voor de sluiting van een mijn, en waarvoor het bedrijf financiële garanties op tafel gelegd moeten worden. De details van een dergelijk plan, conform de hoogste standaarden in de wereld, zijn opgenomen in de conceptovereenkomst. Overigens betreft de overeenkomst uitsluitend bauxiet en dus niet andere materialen; daarvoor moet er weer apart een aanvraag ingediend worden. Daarnaast is het vermeldenswaard dat het hele gebied reeds jaren in houtconcessies is uitgegeven. Bovendien zijn recent de effecten doorgerekend, en in een worst case (zonder progressive rehabilitation en mine closure plans) zal de ontbossing en broeikasgas (met raffinaderij en smelter) uitstoot een fractie zijn van respectievelijk de kleinschalige goudsector en de offshore olie- en gasindustrie.

Inkomsten

Er worden 2 bedrijven opgezet; een infrastructuur- en mijnbouwbedrijf. De staat   krijgt geheel gratis 13% aandelen in elk van deze bedrijven met 2 zetels in het bestuur van elk bedrijf (uitgaande van 5-7 bestuursleden); het aandeel van Staatsolie in de offshore blokken is niet gratis. Na advies ingewonnen te hebben en de operaties van multinationals nauwlettend gevolgd te hebben (ook in Suriname), is ervoor gekozen om de inkomsten niet uit de belastingsfeer te halen, maar uit de royaltysfeer, om belastingontwijkende mechanismen te ontwijken en vanaf dag 1 van de productie meteen inkomsten te hebben. Het royalty percentage is bepaald door zoveel als mogelijk uit te gaan van een gelijke verdeling van de netto cashflow; bovendien stijgt dit percentage bij een stijging van de internationaal gepubliceerde bauxietprijs. Er zijn meer dan 2000 scena-rios opgemaakt met behulp van diverse computermodellen om de relaties tussen prijs en royalty percentage te bepalen.

Raffinaderij en smelter

Geen enkele investeerder ter wereld gaat investeren in een miljarden kostende raffinaderij, smelter en energietoevoer zonder studie. Het bedrijf wordt dan ook verplicht om vrijwel direct na aanvang te starten met studies voor deze verdere investeringen. In de 50 jaren, waarin men in Suriname over West-Suriname praat is er nooit 1 complete haalbaarheidsstudie opgeleverd voor een raffinaderij en smelter aldaar.

Het bedrijf investeert reeds in een raffinaderij in Afrika, en China heeft nu een verbod geplaatst op de bouw van nieuwe aluminiumsmelters en raffinaderijen; het bedrijf geeft aan dat het die intentie wel heeft, maar kan zonder studie die verbintenis niet maken. De studie wordt gedeeld met de overheid, die de uitkomsten mag toetsen met derden, en eventueel zelf op zoek mag gaan naar investeerders (hiertoe is ook opgenomen dat de overheid de bauxietproductie van de mijn mag kopen). Ja, je kan meer verdienen met het verwerken van bauxiet, maar het is onrealistisch om te verwachten dat uit de hemel een investeerder zal vallen om dat zo eventjes zonder slag en stoot voor ons te doen. Overigens, olie gewonnen door Total Energies, komt niet aan land om verder verwerkt te worden en waarde toe te voegen. De commissie is nu reeds bezig met andere partijen naar het updaten van de waterkrachtstudies en bekijkt tevens andere mogelijkheden die de opzet van de raffinaderij en smelter aantrekkelijker maken; veel, goedkope energie is een “must”. Nadat de conceptovereenkomst getekend is, is er dus nog veel werk te verzetten.