De president van Guyana, dr. Irfaan Ali, vertelde woensdag aan The Associated Press (AP) dat zijn land alle noodzakelijke stappen onderneemt om zichzelf te beschermen tegen Venezuela, dat zijn staatsbedrijven opdracht heeft gegeven olie en mineralen te exploreren en te exploiteren in de uitgestrekte Essequibo-regio, die Guyana als zijn eigen regio beschouwt.

Op de vraag of hij om militaire hulp heeft gevraagd, zei president Irfaan Ali dat zijn regering contact zoekt met bondgenoten en regionale partners, met wie Guyana een defensieovereenkomst heeft gesloten, om Essequibo te beschermen. De regio beslaat twee derde van het land.

“We nemen deze dreiging zeer serieus en we hebben een aantal voorzorgsmaatregelen genomen om de vrede en stabiliteit in deze regio te garanderen”, zei Ali in het korte telefonische interview. Hij merkte op dat de Guyaanse strijdkrachten ook met collega’s in andere landen spreken, maar zei niet welke.

“Als Venezuela op deze roekeloze en avontuurlijke manier zou handelen, zal de regio moeten reageren”, zei hij. “En dat is waar we mee bezig zijn. We bouwen aan een regionale respons.”

Ali sprak een dag nadat de Venezolaanse president Nicolás Maduro zei dat hij onmiddellijk exploitatievergunningen zou verlenen voor exploratie en exploitatie in Essequibo en opdracht gaf tot de oprichting van lokale dochterondernemingen van Venezolaanse overheidsbedrijven, waaronder oliegigant PDVSA en mijnconglomeraat Corporación Venezolana de Guayana.

Venezuela beschikt over de grootste bewezen oliereserves ter wereld, maar jaren van wanbeheer en economische sancties die de VS tegen de regering van Maduro hebben opgelegd, hebben PDVSA en dochterondernemingen schade berokkend.

Maduro kondigde ook de oprichting aan van een alomvattende operationele defensiezone voor het betwiste gebied. Het zou vergelijkbaar zijn met speciale militaire commando’s die in bepaalde regio’s van Venezuela opereren.

“De aankondigingen van Venezuela zijn volledig in strijd met het internationaal recht”, zei Ali. “En elk land dat zo openlijk belangrijke internationale instanties tart, zou niet alleen van belang moeten zijn voor Guyana, maar voor de hele wereld.” Hij zei dat de acties van Venezuela de stabiliteit en het vreedzaam samenleven in de regio ernstig kunnen verstoren.

Guyana verwacht de kwestie woensdag ter sprake te brengen tijdens de bijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad.

De president zei dinsdag laat in een verklaring dat zijn regering contact heeft opgenomen met de VS, het naburige Brazilië, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, de secretaris-generaal van de VN en het Amerikaanse Zuidelijke Commando, dat toezicht houdt op de militaire operaties in Midden- en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied.

Ali beschuldigde Venezuela er ook van een uitspraak van het Internationale Gerechtshof in Nederland, die vorige week was uitgevaardigd, te negeren. Het beval Venezuela geen actie te ondernemen totdat de rechtbank uitspraak heeft gedaan over de concurrerende claims van de landen, een proces dat naar verwachting jaren zal duren.

De Venezolaanse regering veroordeelde de verklaring van Ali, beschuldigde Guyana van onverantwoordelijk handelen en zou het Amerikaanse Zuidelijke Commando groen licht hebben gegeven om de regio Essequibo binnen te dringen. Venezuela riep Guyana op om de dialoog te hervatten en zijn “grillige, bedreigende en risicovolle gedrag” terzijde te schuiven.

Woensdag hebben de Verenigde Naties een verklaring uitgegeven waarin de recente uitspraak van het Internationale Gerechtshof wordt benadrukt, waarbij partijen worden uitgesloten van elke actie die “het geschil zou kunnen verergeren of uitbreiden of het moeilijker zou maken om het op te lossen”.

VN-secretaris-generaal António Guterres “steunt krachtig het gebruik van uitsluitend vreedzame middelen om internationale geschillen te beslechten”, aldus de wereldorganisatie. De Venezolaanse regering verwierp de opmerkingen van de VN en zei dat zij de verplichte jurisdictie van het Internationaal Gerechtshof niet erkent.

De diplomatieke strijd om de regio Essequibo is in de loop der jaren opgelaaid, maar in 2015 geïntensiveerd nadat ExxonMobil aankondigde dat het grote hoeveelheden olie voor de kust had gevonden.

Venezuela houdt vol dat de regio erbij hoort, omdat Essequibo tijdens de Spaanse koloniale periode binnen zijn grenzen lag. Venezuela verwerpt de grens die internationale arbiters in 1899 hebben getrokken, toen Guyana nog onder Brits bestuur stond.

Het geschil escaleerde nadat Maduro zondag een referendum hield waarin de Venezolanen zijn claim op soevereiniteit over Essequibo goedkeurden. Ali noemde het referendum een “mislukking” en zei dat Guyana zich op elke eventualiteit voorbereidt.