Herstelplannen voor de Surinaamse gezondheidszorg
De Nederlandse Marc Sprenger is adviseur volksgezondheid voor de Surinaamse regering. Hij vertelt vanuit Paramaribo, hoe de gezondheidszorg ervoor staat en hoe Suriname die situatie met een nationaal herstelplan probeert te verbeteren. ‘’Je kunt je ogen niet sluiten voor de acute problemen’’, zegt Sprenger.
‘’Laatst waren de venflons (infuusnaalden) ineens op en in een aantal ziekenhuizen kan de basale hematologische diagnostiek niet verricht worden, zoals een Hb’tje (hemoglobinewaarde).’’ Sprenger noemt een paar voorbeelden van hoe het gebrek aan materialen er in de Surinaamse praktijk uitziet. Hij is opgeleid als arts-microbioloog en werkte onder meer bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), het European Centre for Disease Prevention and Control en de World Health Organization (WHO), voordat hij in 2021 vanuit Nederland naar Suriname ging om te adviseren over de coronazorg. Nu leidt hij daar het Nationaal Herstelplan Gezondheidszorg, dat als doel heeft om de gezondheidszorg in Suriname te verbeteren.
Suriname staat er economisch slecht voor en dat zie je terug in de gezondheidszorg. De Surinaamse dollar is enorm gedevalueerd, terwijl alle medische benodigdheden geïmporteerd moeten worden en betaald in euro’s en dollars. ‘’Tel daarbij op dat slechts zo’n 4,5 procent van het bruto nationaal product naar de zorg gaat, dan is het niet gek dat er een enorm gebrek aan materialen is. We hebben gewoon het geld niet om ze aan te schaffen.
En als er wel geld is, dan moeten eerst de bestaande schulden afgelost worden voordat er nieuwe producten geleverd kunnen worden.’’
De Nederlandse media berichtten de afgelopen jaren vooral over zieke en premature baby’s die niet behandeld konden worden. Die situatie is nog niet verbeterd. Sprenger: ‘’We krijgen couveuses cadeau, maar daar hebben we de bemensing niet voor, waardoor we nog steeds niet alle prematuren kunnen behandelen.’’ Het probleem in de moeder-kindzorg is complexer dan alleen een tekort aan mensen en middelen. Sprenger: ‘‘Veel vrouwen worden onvoldoende begeleid bij hun zwangerschap, dat leidt tot meer neonaten die couveusezorg nodig hebben. Die begeleiding is ook niet eenvoudig. Als je in het binnenland woont, is de medische post bijvoorbeeld vaak alleen te bereiken met een bootje, maar dat boottochtje kost geld.’’
Daarnaast levert het spanningen op dat veel mensen de Nederlandse zorg als referentiekader hebben. Sprenger vertelt dat de medisch specialisten die in Suriname werken, allemaal in Nederland zijn opgeleid. ‘‘Zij willen hun vak graag uitoefenen zoals ze dat daar geleerd hebben. Bovendien horen veel Surinamers van hun familie in Nederland hoe ziektes daar behandeld worden. Maar voor die behandelingen hebben we hier in Suriname de middelen helemaal niet. In Nederland wordt er gemiddeld ongeveer 7000 euro per persoon uitgegeven aan zorg, terwijl dat in Suriname circa 300 euro is.’’
Nationaal Herstelplan Gezondheidszorg
Met het Nationaal Herstelplan Gezondheidszorg wil de Surinaamse regering voor iedereen bereikbare, betaalbare en betrouwbare gezondheidszorg realiseren. Sprenger coördineert het proces, en de negen onderdelen – programma’s – worden geleid door lokale deskundigen. ‘’Het streven is om de zorg op de lange termijn te hervormen, maar tegelijkertijd is het belangrijk om ook de acute problemen aan te pakken’’, zegt Sprenger.
De programma’s richten zich op verschillende aspecten van de gezondheidszorg, zoals de basisverzekering en de ziekenhuisorganisatie. Met preventieve maatregelen wordt geprobeerd om cardiovasculaire risicofactoren te verlagen (het ‘HEARTS-initiatief’) en de moeder-kindzorg te verbeteren. Daarnaast is er aandacht voor belonen en opleiden; anders dan in Nederland is er bijvoorbeeld geen ziekenhuis-CAO. Sprenger: ‘’Een verpleegkundige verdient netto minder dan 300 euro per maand, terwijl de prijzen in de supermarkt vergelijkbaar zijn met die van de Albert Heijn. Een aantal medisch specialisten verdient juist weer heel veel meer dan in Nederland gebruikelijk is, omdat ze per behandeling betaald krijgen. Daar wil de regering van af.’’
Binnen andere programma’s wordt voorzichtig gekeken naar de introductie van kwaliteitsnormen en een inspectie voor de gezondheidszorg, want er is helemaal geen kwaliteitscontrole. En er wordt gewerkt aan een versterking van de eerstelijnsgezondheidszorg, zoals het opzetten van een huisartsenopleiding, en aan de beschikbaarheid van geneesmiddelen en apparatuur in het ziekenhuis.
Sprenger is optimistisch over de slaagkans van de ambitieuze plannen om de gezondheidszorg te hervormen, maar dan zal de politiek wel een aantal knopen moeten doorhakken en de moed moeten hebben om impopulaire maar noodzakelijke maatregelen te nemen. Hoewel niet alle maatregelen geld kosten, benadrukt Sprenger dat er ook gewoon geld nodig is om de Surinaamse gezondheidszorg weer op de rit te krijgen.
(Bron: Ned Tijdschr Geneeskd. 2023;167:C5380 https://www.ntvg.nl/artikelen/we-hebben-ook-gewoon-geld-nodig)
