Terwijl vandaag de World Suïcide Prevention Day wordt herdacht, blijft zelfmoord een groot probleem is Suriname. Maltie Algoe, coördinator National Health Information Systems bij het ministerie van Volksgezondheid, maakt zich zorgen. Ondanks alle voorlichtingsprogramma’s en hulpaanbiedingen vanuit zowel de overheid als maatschappelijke organisaties, blijft het aantal zelfmoordgevallen naar Surinaamse maatstaven relatief hoog.

Aangezien er geen recentere cijfers voorhanden zijn, moet De West uitgaan van de statistieken van het Bureau Openbare Gezondheidszorg (BOG), waarin de doodsoorzaken worden bijgehouden. Daaruit blijkt dat er 137 gevallen zijn geregistreerd in 2011. Dat is 10 meer dan het jaar daarvoor. Die stijging kwam na een drastische daling van 138 in 2008 naar 50 in 2009. De meeste suïcide gevallen in 2011 werden geregistreerd in Paramaribo  (29.9%),  gevolgd door Wanica (26.8%) en in Nickerie (14,2%). In 2010 werd de lijst nog aangevoerd door  Wanica (29.9%), gevolgd door Paramaribo (27.7%)  en  Nickerie (14.6%).

Algoe zegt aan De West dat het ministerie van Volksgezondheid een samenwerking is aangegaan met het Psychiatrisch Centrum Suriname (PCS),  de ziekenhuizen en de eerstelijnszorg voor het opstellen van een nationaal actieplan in een poging zelfdoding terug te dringen en de preventie daarvan op te pakken. “Er zijn multiple en complexe factoren die ertoe lijden dat iemand overgaat tot suïcide. De oorzaak  moet  vaak worden gezocht in de relationele sfeer die ook nog eens samengaat met machogedrag en schaamte, er zijn suïcide cases die te maken hebben met deze bovengenoemde factoren en issues betreffende acceptatie  van  seksuele geaardheid”, zegt Algoe. “Voor zelfdoding wordt er vaak gebruik gemaakt van het verdelgingsmiddel gramoxone”, laat ze weten.

Zamora Pengel, nationaal coördinator Geestelijke Zorg op het ministerie, geeft de krant meer inzicht in de inspanningen om het probleem aan te pakken: “Op het ministerie is er een  wetenschappelijk comité voor de preventie van suïcide ingesteld dat momenteel bezig is  met de voorbereidingen van het nationaal actieplan voor de preventie van suïcide.” Volgens Pengel is een van de belangrijkste taken van de commissie om de nationale coördinatie op het gebied van preventie van zelfmoord en interventie te garanderen door het identificeren van alle betrokkenen en de rol waaraan zij moeten voldoen, zodat de ontwikkeling van een nationaal plan met duidelijke doelen, activiteiten en verantwoordelijkheden kan worden samengesteld. Dit plan zal het werkdocument zijn van de commissie en alle andere belanghebbenden in Suriname.

Het doel van dit plan is het ontwikkelen van een uitgebreid en integraal nationaal plan voor de preventie van zelfdoding, met een begrote en gedetailleerde aanpak, in nauwe samenwerking met de commissie en in overeenstemming met de richtlijnen van de World Health Organization (WHO) onder de noemers: Public Health Action voor de preventie van zelfmoord; Preventie van zelfmoord; Een wereldwijd imperatief en andere relevante documenten.

Asha Mungra is arts en voorzitter van de Unie van Surinaamse Vrouwen, zij heeft in haar hoedanigheid als arts en voorzitter tal van documentaires en projecten geschreven, onderzoeken laten uitvoeren en persberichten uitgegeven, om het nationaal probleem van zelfdoding bespreekbaar te maken en om oplossingen te vinden hiervoor.

Mungra heeft de afgelopen jaren een spreiding van het aantal gevallen van suïcide geconstateerd vanuit Nickerie  naar de andere districten en binnenland. Ze waarschuwt dat zelfdoding soms anderen kan prikkelen om hetzelfde te doen. Gedreven door frustraties van allerlei aard kunnen mensen ten onrechte zelfdoding gaan zien als oplossing voor problemen: “Suïcide gevallen kunnen gezien worden als een virus dat zich verspreid heeft in de gedachten van de mensen. Het wordt gezien als een oplossing voor een probleem.”

Ter illustratie verwijst Mungra naar een recent geval van een politieman die een zelfmoordpoging heeft ondernomen nadat hij eerst zijn vrouw had dood gewurgd. De man nam een verdelgingsmiddel in, maar heeft de aanslag op zichzelf overleefd. Hij is aangehouden en wordt onder politiebewaking in het ziekenhuis verpleegd. De West kon uit verklaringen van collega’s van de agent opmaken dat hij kampte met drank-, geld- en relatieproblemen.

In gevallen waarbij de zelfmoordpoging mislukt, kunnen de motieven worden achterhaald en kunnen de slachtoffers begeleid worden. Anders is dit wanneer de suïcidepoging slaagt, dan weet de omgeving nooit met zekerheid waarom iemand zichzelf heeft gedood.

Mungra waarschuwt dat zelfdoding geen oplossing biedt voor problemen. De problemen zijn wel op te lossen als mensen deze voorleggen aan organisaties die daarvoor open staan en gratis specialistische hulp bieden. Volgens haar zouden mensen niet alleen in de war kunnen raken vanwege gebrek aan geld, een chronische ziekte of pech in de liefde, maar ook door andere zogenaamd alledaagse zaken zoals de verhogingen van de water- en elektriciteitstarieven, die kunnen leiden tot een psychosociaal maatschappelijk probleem. Ze zegt dat deze verhoging door de samenleving gezien wordt als een financieel avontuur. Mungra pleit ervoor dat de regering nu al begint na te denken over oplossingen voor de psychosociale problemen die de verhogingen en andere zware overheidsmaatregelen kunnen veroorzaken.

-door Melissa Achthoven-