Plasticvervuiling is wereldwijd een van de meest urgente milieuproblemen. Ook in de Caribische regio ondervinden ecosystemen, kustgemeenschappen en economische sectoren als toerisme en visserij, de ernstige gevolgen van zwerfafval in zee. In dit kader werd het project Prevention of Marine Litter (PROMAR) gelanceerd: een internationaal samenwerkingsinitiatief gericht op het terugdringen van plasticvervuiling in het Caribisch gebied.

Tijdens de validatiebijeenkomst in april 2025 werd de voortgang, aanpak en impact van dit project voor Suriname toegelicht. PROMAR is een door Duitsland gefinancierd project via het BMU (ministerie van Milieu, Natuurbehoud en Nucleaire Veiligheid). De uitvoering ligt in handen van Adelphi, een internationale denktank gespecialiseerd in duurzaamheid, ZUG gGmbH en het UNEP Cartagena Convention Secretariat (CCS).

Het project loopt van juli 2024 t/m november 2026 en er doen vijf landen aan mee: Suriname, de British Virgin Islands, Guyana, St. Kitts & Nevis en Trinidad & Tobago. De looptijd van

De uitvoering in Suriname ligt bij het Green Heritage Fund Suriname in samenwerking met het ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieu. De projectcoördinatoren zijn Monique Pool, Cheyenne Samson, Desiré Simons en Nazia Ridaie. De kernwaarden die hen drijven zijn: vrijwilligerswerk, milieuliefde, transparantie, en duurzame ontwikkeling. De visie is helder: een samenleving die bewust streeft naar een groen, schoon en gezond Suriname. Zwerfafval op zee heeft niet alleen een ecologische, maar ook een economische en sociale impact. Zwerfafval bedreigt onder andere het ecosystemen zoals koraalriffen, mariene soorten zoals zeeschildpadden, vissen en walvissen, de voedselketen via microplastics, economieën via schade aan visserij en toerisme en de volksgezondheid en mentale gezondheid van recreanten. Volgens schattingen bestaat 60 – 80 procent van het zwerfafval op zee uit plastic, waarvan het merendeel van het land afkomstig is. Jaarlijks belandt circa 8 miljoen ton plastic in de oceaan; het totaal zou inmiddels 86 miljoen ton bedragen.

PROMAR is onderverdeeld in vier werkpakketten (Work Packages – WP):

• WP1: Monitoring: Ontwikkeling en adoptie van monitoringinstrumenten bij lokale en nationale autoriteiten.
• WP2: Circulaire Economie: Implementatie van oplossingen die de hoeveelheid plastic afval aantoonbaar reduceren.
• WP3: Beleidsontwikkeling: Versterking van de overheidsstructuur voor de invoering van EPR (Extended Producer Responsibility) en andere beleidsinstrumenten.
• WP4: Bewustwording: Verhoging van kennis en gedragsverandering bij stakeholders.

Situatie in Suriname

In 2022 werd in Suriname ongeveer 260 kiloton afval opgehaald, waarvan 28 kiloton plastic. Slechts 5 procent wordt momenteel gerecycled. De infrastructuur is beperkt; afvalinzameling vindt voornamelijk plaats in stedelijke gebieden en wordt afgevoerd naar Ornamibo. Particuliere vuilstortplaatsen zijn niet gereguleerd. Ook beschikt Suriname niet over een integraal systeem voor gescheiden afvalinzameling. Gesteld wordt dat er wettelijke maatregelen getroffen moet worden. Op korte termijn worden de volgende acties aanbevolen:

• Verbod op wegwerpplastic (zoals zakken, rietjes, bestek).
• Verplichte etikettering op plasticproducten.
• Normen voor recyclebaarheid en herbruikbaarheid.
• Boetes en strengere handhaving bij illegale dumping.

Volgens schattingen van de SUWAMA Foundation werd in Suriname in 2020 meer dan 20.000 ton plastic afval geproduceerd. Minder dan 5 procent daarvan wordt hergebruikt of gerecycled. De rest eindigt op overvolle stortplaatsen of – erger – in het milieu. “Veel van ons plastic komt via regenwater, rivieren en lozingen in de oceaan terecht”, zegt Glenn Ramdjan, medeauteur van een recent beleidsvoorstel binnen het PROMAR-programma. Wereldwijd vormen plasticproducten zoals verpakkingen, flessen en zakken het grootste aandeel van marien zwerfafval. Wetenschappers schatten dat de oceanen momenteel zo’n 86 miljoen ton plastic bevatten – met jaarlijks nog eens 8 miljoen ton erbij.

Suriname in een regionale aanpak

Projectcoördinator Cheyenne Samson zegt dat in Suriname er verkeerd wordt omgegaan met afval. ‘’Als we willen dat mensen anders omgaan met afval, moeten we beginnen bij informatie en motivatie.” Projectcoördinator Desiré Simons zegt dat behalve bewustwording, ook andere zaken belangrijk zijn: ‘’We werken aan bewustwording, beleid, infrastructuur en monitoring.”

De aanpak van marien zwerfafval vereist inzet op alle niveaus: van burgers en bedrijven tot overheden. PROMAR biedt een gestructureerde, multilaterale aanpak waarin Suriname een actieve rol speelt. De komende jaren zijn cruciaal voor het realiseren van een duurzamer afvalbeheer en het beschermen van onze mariene ecosystemen voor toekomstige generaties.

De gevolgen van plasticvervuiling raken Suriname direct. Van visserij en toerisme tot volksgezondheid en biodiversiteit – de impact is breed en diepgaand. “Zonder structurele verandering blijven we dweilen met de kraan open”, stelt Samson. “Maar met de juiste samenwerking en politieke wil, kunnen we echt verschil maken.’’