De recente stijging van de wisselkoers tussen de Surinaamse dollar (SRD) en de Amerikaanse dollar (USD), heeft opnieuw de kwetsbaarheid van de Surinaamse economie blootgelegd. De Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB), stelt dat de wisselkoersdruk niet het gevolg is van onvermijdelijke externe omstandigheden, maar van binnenlandse beleidskeuzes. De VSB roept de overheid op tot transparantie over de oorzaken van de koersbewegingen en tot het nemen van structurele maatregelen om stabiliteit te waarborgen.

De Vereniging Surinaams Bedrijfsleven onderstreept het belang van een stabiele wisselkoers voor het bedrijfsleven. Die beschermt de koopkracht van de bevolking, maakt betrouwbare bedrijfsvoering mogelijk en versterkt het vertrouwen van zowel binnenlandse als buitenlandse investeerders. De huidige onzekerheid heeft dan ook directe gevolgen voor de investeringsbereidheid en het ondernemersklimaat in het algemeen.

Suriname kampt al decennialang met hoge inflatie. Alleen in de periode tussen 2004 en 2012, was sprake van prijsstabiliteit.

De invoering van de Belasting over de Toe- gevoegde Waarde (BTW), de afbouw van subsidies en andere economische hervormingen, hebben de inflatie sinds 2020 opnieuw aangewakkerd, met een piek van bijna 61 procent. Hoewel het inflatiecijfer eind 2024 is gedaald tot rond 10 procent, blijft de druk op de economie voelbaar. De VSB wijst op de rol van chronische begrotingstekorten als structurele oorzaak van macro-economische instabiliteit. Sinds 2012 liggen de overheidsuitgaven onafgebroken boven de inkomsten. De financiering van deze tekorten — in het verleden vaak via monetaire financiering of binnenlandse leningen — leidde tot extra geld-creatie en bijgevolg tot inflatoire druk. Het IMF-programma dat in 2021 werd gestart, bood aanvankelijk verlichting door externe financiering en hervormingen, maar nu het programma is afgerond, is het tekort opnieuw toegenomen van -1,9 procent van het bbp in 2023 naar -2,6 procent in 2024. Tegelijkertijd blijft de staatsschuld hoog: waar die in 1999 nog een derde van het bbp bedroeg, liep die in 2020 op tot bijna anderhalf keer het bbp. Ondanks enige afbouw blijft de schuld in 2024 steken rond 85 procent, met hoge rentelasten als gevolg. Volgens de VSB valt op dat wisselkoersdruk vaak samenvalt met verkiezingsjaren. In de jaren 2000, 2011, 2015/2016 en 2020 werd kort na verkiezingen een scherpe depreciatie van de SRD waargenomen, veelal in combinatie met stijgende overheidsuitgaven voor lonen en sociale uitkeringen. De vereniging signaleert dat overmatige bestedingen, zonder een overeenkomstige toename in productie, leiden tot een grotere vraag naar importgoederen en dus naar buitenlandse valuta. Bij onzekerheid over de koersontwikkeling ontstaat bovendien gedrag waarbij men zich probeert in te dekken tegen waardeverlies van de SRD, wat de druk verder opvoert.

De VSB benadrukt dat wisselkoersdruk geen natuurwet is, maar het gevolg van keuzes in economisch beleid. Beleidsmaatregelen die niet gebaseerd zijn op gedegen economische onderbouwing, zoals ongefundeerde loonsverhogingen of subsidie-uitbreidingen, leiden tot een tijdelijke nominale inkomensgroei, maar worden in reële termen uitgehold door inflatie en koersverliezen. Structurele stabiliteit vereist volgens de vereniging discipline aan de uitgavenkant, versterking van de overheidsinkomsten en een versterking van de staatsinstituten die belast zijn met toezicht en uitvoering. In dat verband verwijst de VSB naar de Suriname Economic Oversight Board (SEOB), die stelt dat een duurzame verhoging van de overheidsinkomsten niet mogelijk is zonder modernisering van de Belastingdienst. Ondanks inspanningen in 2024, waaronder het aantrekken van extra personeel en het invoeren van sancties bij laattijdige betaling, blijft de belastingmoraal in veel sectoren zwak. Volgens de SEOB zijn betere registratie, digitalisering, toezicht en inter-institutionele samenwerking nodig om het systeem robuuster te maken. Daarnaast pleit de instantie voor een snelle uitvoering van reeds overeengekomen fiscale hervormingen, die onder meer voortvloeien uit het IMF-programma. De VSB stelt dat het gebrek aan vertrouwen in het beleid van de overheid bijdraagt aan onzekerheid op de valutamarkt. Een transparant en voorspelbaar beleid is volgens de vereniging cruciaal voor het herstellen van dat vertrouwen. De verklaringen die de afgelopen weken zijn gegeven voor de koersval — zoals internationale marktontwikkelingen — zijn volgens de VSB ontoereikend om de binnenlandse fluctuaties te verklaren. De vereniging vermoedt dat vooral fiscale en monetaire factoren een dominante rol spelen. Daarom roept de VSB het ministerie van Financiën en Planning en de Centrale Bank van Suriname op, om heldere informatie te verstrekken over de achterliggende oorzaken van de recente wissel-koersbewegingen, de rol van de geldhoeveelheid en het uitgavenbeleid daarin, en over de concrete maatregelen die genomen worden om stabiliteit te garanderen. Zonder openheid van zaken blijft het vertrouwen van burgers en bedrijven wankel, en dat is funest voor de ontwikkeling van de economie, aldus de VSB.