Inner circle, trouwe dienaren en new arrivals

De politieke keukens van het land draaien op volle toeren.   Sommige keukens lijken op gaarkeukens.  Andere hebben de ambiance van een straatstand of een ondro hoso affaire.   Ik merkte weinig verschil tussen de soepjes die ik hier en daar heb geproefd, of het nu was uit een groot vat van een gaarkeuken of uit een potje op een gasstelletje van een ondrohoso partijtje. Het was allemaal dezelfde ala kondre soep. De verschillen in smaak kwamen van toegepaste smaakmakers, maar de hoofdbestanddelen waren dezelfde in alle soepen. Er was hier en daar een kleine keuken met een menukaart waarop ook wat andere gerechten stonden.  Ik heb niet alle keukentjes bezocht. Er zijn namelijk een heleboel bijkeukentjes van individuele kandidaten die hun eigen gerecht promoten.

De soep waarover ik het in deze adyers tori heb is de soep van de politieke beloften, plannen, beleidsdocumenten, verhalen,  symbolen, propagandamateriaal, kandidaten en sponsoren.  Dit jaar hebben partijen het woord “Nieuw” prominent in hun leuzen-soep..

Team of samenraapsel?

Ik heb de DNA kandidatenlijsten van enkele partijen binnen en buiten het Parlement gezien.  De  gevestigde partijen hebben doorgaans  hun voorzitters als lijsttrekkers geplaatst.  Partijen doen hun best vrouwen en mensen van verschillende etnische groepen op de lijst te hebben.  Er is één partij die een lijst met uitsluitend vrouwelijke kandidaten presenteerde.  Op de meeste lijsten kwam ik enkele mensen tegen die bekend staan als capabel.  Hier en daar zag ik mensen die met justitie in aanraking zijn geweest of betrokken waren bij corruptieschandalen.  Van de meeste mensen had ik nog nooit gehoord.  Opvallend is dat alle partijen in het parlement, de VHP, de NDP, de NPS, de BEP en ABOP en PL, mensen van buitenparlementaire partijen  op hun lijsten hebben geplaatst.  Zo staat bijvoorbeeld Jeffry Vorswijk van de Nationale Bundelingspartij Suriname (NBPS) op de lijst van BEP en kregen mensen van DRS en SPA een plek op de lijst van NPS.  Verder zien we dat verschillende partijen plaatsen gaven aan bekende Surinamers, mensen met enige naam en faam.    De nefroloog Goerdat staat hoog op de lijst van ABOP en de spraakmakende Maya Parbhoe prijkt op de lijst van de NPS.

Al met al hebben de partijen gezamenlijk een bont gezelschap van zevenhonderd DNA Kandidaten aan het volk gepresenteerd.  Dat is op zich een heuglijk feit.

Ook positief is dat het de nieuwe combinaties van DOE, A2020 en PRO en van OPTSU (Palu en drie andere partijen) gelukt is gemeenschappelijke lijsten samen te stellen. Dit is een vermeldenwaardige prestatie en de lessen die hierbij geleerd worden kunnen in de toekomst bijdragen aan betere en sterkere bundelingen.

Hoe krijg je in dit land een groep van zevenhonderdplus DNA kandidaten bij elkaar?   Waar vind je in dit land zevenhonderd plus DNA Kandidaten die voldoen aan de profielen van deskundigheid, integriteit, taalvaardigheid, beschaafdheid, mensen die weten hoe de maatschappij in elkaar zit en welke issues er spelen, die beleidsdocumenten kritisch kunnen beoordelen en complexe issues in begrijpelijke taal kunnen uitleggen. De partijen hebben het voor elkaar gekregen. Maar als ik naar de lijsten kijk dan vraag ik me af wat de grootste gemene deler is. Wat is het dat deze mensen bij elkaar houdt, meer dan het feit dat ze op dezelfde lijst staan.  Wat is het dat zorgt voor de onderlinge binding, wat maakt dat het geheel meer is dan een samenraapsel. DA91 is voorzover ik weet de enige partij die met een profiel gewerkt heeft.

Inner circle, trouwe werkers en new arrivals

Laat me de lijst van mijn partij als voorbeeld nemen.  Ik verdeel de mensen op de lijst in drie groepen i) inner circle 2) trouwe veldwerkers 3) new arrivals. De inner circle bestaat uit vertrouwelingen van de voorzitter. De trouwe werkers zijn al jaren bezig in het veld,, zoals ivanildo Plein en Ernesto Muller. En de new arrivals zijn mensen als Diana Pokie, Maya Parbhoe.en Henry MacDonald.

Ik heb begrepen dat de kandidaten met hun eigen middelen hun persoonlijke campagnes voeren. Ambassadeur Henry MacDonald, een van de newcomers, vindt dit een goede zaak. De betrokkenheid van de gekandideerden wordt daardoor bevorderd, stelt hij. Voorzitters van partijen krijgen minder te bepalen.  Het democratisch gehalte van de partij neemt toe, zo meent Mac Donald.  Hij heeft in zekere zin gelijk.  Er is een verschuiving in de machtsverhoudingen tussen het bestuur en de kandidaten, in het voordeel van de kandidaten.  Dat kan de democratie ten goede komen, maar ook negatieve gevolgen hebben.

Een van de negatieve effecten is, dat het voor de kiezer niet duidelijk genoeg is wat de partij gaat doen in de regering.  Gaan ze Bitcoins invoeren als betaalmiddel, zoals Parbhoe wil.  Of gaan ze SLM privatiseren, zoals Mac Donald voorstelt.

Ik vraag me twee dingen af.  1) Hebben alle kandidaten gelijke faciliteiten;  of concreter: hebben de newcomers die over kapitaal bezitten een voorsprong op de trouwe veldwerkers?  En 2) Zijn de issues van de individuele kandidaten goed met iedereen doorgesproken en onderling afgestemd?

Democratie is meer dan een veelheid van meningen

Er is meer aan democratie dan het horen van een veelhleid van meningen.  De veelheid moet uitgedund en gestroomlijnd worden zodat er haalbare beleidsplannen uit kunnen voortkomen.  Het proces dat daartoe leidt is politiek in de ware zin van het woord. Het is een proces van constructief overleg tussen belanghebbenden.  Een hoofdtaak van een politieke partij is het schematiseren van de veelheid van meningen, het aanwijzen van de richtingen waarin de oplossingen gezocht moeten worden, en het vorm geven aan een verantwoord en uitvoerbaar beleid.

Het nieuwe kiesstelsel heeft de politieke zwakte van de politieke partijen aan het licht gebracht.. Het onvermogen om langs politieke weg een samenhangend team rond issues te vormen, werd opgevangen door het “open gooien”.  Men coöpteert beroemde personen en geeft ze de gelegenheid om zelf een keukentje op te zetten, wetende dat de opbrengsten uiteindelijk zujllen vloeien in de kas van het hoofdkantoor.

De apolitieke selectie van kandidaten

De kandidaatstellingen zijn in bijna alle partijen zonder veel ruis verlopen.  Een symptoom van de apolitieke manier waarop de lijsten tot stand kwamen.   Apolitiek in de zin van zonder debat, zonder hari trusu, compromissen en harde keuzen. Politiek is een rumoerige aangelegenheid.  Het gaat immers altijd over het aftoppen van belangentegenstellingen.

Alhoewel de honderden DNA kandidaten enorme keuzemogelijkheden lijken te bieden, is de keuze in feite beperkt.  Er zijn stijlverschillen, maar iedereen brouwt dezelfde ala kondre supu.  Een beetje van dit en een beetje van dat.  Vaste ingredienten zijn de woorden “corruptiebestrijding” en “productiebevordering”, ”investeringsklimaat” en “nieuw”.  De ingredienten onbaatzuchtigheid, zelfwerkzaamheid, sportiviteit en trouw komen in de meeste soepjes niet voor. Het ingredient natievorming wordt in een apart zakje bijgevoegd om naar believen te gebruiken.

De accommodatie van buitenstaanders

Het open gooien van de kandidatenlijsten voor mensen van andere partijen en bekende Surinamers is  op zichzelf niet slecht.  Hoe meer keus, hoe beter.  Maar die keus is slechts schijnbaar vergroot.  Alle partijen presenteren namelijk dezelfde ala kondre supu van beleidsvoornemens.  Er zijn geen principiele verschillen in de beleidsvisies van de partijen. Partijen stellen zich pragmatisch en afwachtend op. Er worden geen duidelijke keuzen gemaakt in heikele kwesties zaols de ordening van de goudsector of de gezondheidszorg. Principiele standpunten zijn alleen maar hinderlijk en riskant.  Het open gooien van de kandidatenlijsten voor autonoom opererende entrepreneurs maakt de politiek nog meer onvoorspelbaar en  minder overzichtelijk voor de kiezer. Er is onzekerheid over wat er allemaal precies in de pot zit.

Het netto effect van het opengooien zal waarschijnlijk zijn dat de gevestigde machten geconsolideerd worden. De meeste individuele kandidaten zullen het niet halen.  Hun rol is vooral het verzamelen van stemmen op de lijst.  Hun inzet is mooi meegenomen, hun issues kunnen na de verkiezingen worden vergeten. Misschien is dat de ratio achter dit verschijnsel. Ruilhandel: de partij biedt het platform en de verkiezingsmachine, de newcomers bieden hun populariteit.

Een toekomst vol verrassingen

Maar de toekomst zit vol verrassingen. Politieke berekeningen zijn vaak verkeerd. Het is niet ondenkbaar dat “new arrivals”, politieke hosselaars of “single issue crusaders” met voldoende financiele backing, de kiesdeler halen..  Deze kandidaten voelen zich niet gebonden door de beginselen van een partij. Ze zijn niet in de partij opgegroeid. Ze hebben zelf met hun eigen issues en eigen geld gehosseld voor de zetel .  Als er uit de lijsten van de traditionele partijen een aantal van dergelijke “ongebonden” kandidaten zouden worden gekozen , zou dat tot significante politieke verschuivingen kunnen leiden. Als de kiezers willen  kiezen ze de in hun ogen beste persoon, doet er niet toe van welke lijst. Regeringsdromen van partijvoorzitters zouden zomaar in rook kunnen opgaan

Dit zijn de eerste verkiezingen in Suriname waarin sociale media een grote rol spelen. Door sociale media hebben onafhankelijke politieke entrepreneurs meer dan ooit de gelegenheid om zich te profileren.

De traditionele politieke partijen zijn bezig hun grip te verliezen. Het open gooien van de kandidatenlijsten voor buitenstaanders compenseert de schaarste aan eigen kweek. Maar het beschadigt ook de eigen identiteit en de cultuur van de partij. En dat is waar we in de poltiek gebrek aan hebben.  Politici nemen geen standpunten in en maken geen plannen.  Dat zou alleen maar lastige tijdrovende discussies vergen.  Democratie is vermoeiend als je de macht al hebt.

Kansen en gevaren

Deze verkiezingen hebben veel losgewoedl in onze politieke vijver. Materiaal van de bodem is boven komen drijven. We zullen zien wat in de komende jaren bezinkt.  De kleine partijen hebben geleerd hoe je bundelingen kan maken. De traditionele partijen zullen in de komende jaren, nadat ze weer eens met overloperij te maken hebben gehad, leren hoe ze teams van goede kandidaten kunnen maken.

Het is mogelijk. De massa zit vol talent. Dat talent kan ontdekt worden tijdens politieke acties.. Kadertrainingen kunnen georganiseerd worden rond de oplossing van maatschappelijke problemen.

Dat is de job van een politieke partij.  Ik weet niet of een scenario van meerdere eenmansfracties van ongebonden parlementariers in DNA gunstig is voor de werking van het politiek systeem. De politiek moet met verantwoorde, toetsbare plannen op tafel komen. De interne cohesie en de discipline van de kaders moet door democratische actie worden versterkt.

In een gesprek over plannen en programma’s zei iemand laatst dat de ethiek van het plannen een andere is dan de ethiek van het uitvoeren.  Zij haalde als voorbeeld aan dat je bij het maken van plannen niemand mag uitsluiten. Maar uitvoerders moeten soms dwarsliggers en querulanten, mensen die tegen alles zijn en nooit iets goed vinden, buiten de deur zetten.

Dit is een voorbeeld van het dubbelzinnige karakter van de politiek. De politiek moet dienen en de politiek moet leiden. Maar het is niet de top die dient en leidt. Het is een systeem van instituten en wetten dat door alle spelers geaccepteerd wordt. En daar zit preceis de zwakte van onze politieke partijen.  Ze doen niet aan politiek.

Het opengooien van de lijsten voor buitenstaanders en sociale media vormen samen een explosieve mix die elke coalitie any time kan opblazen. Als de politiek geen vormende, educatieve rol niet speelt  wprdt het een “free for all” voor avonturiers.  De traditionele politieke partij is op zijn retour. Internet heeft zijn lot bezegeld.  Er zijn dringend nieuwe politieke werkvormen nodig om de mogelijkheden en gevaren van sociale media te beheersen.  Directe democratie, zonder bemiddeling van vertegenwoordigers, is technisch mogelijk.  Dan kun je niet aankomen zetten met de getrapte pyramide van de “basic democracy”, waarbij kiezers vertegenwoordigers kiezen die op hun beurt de bestuurders kiezen.

De partijen falen dubbel. Ze selecteren de kandidaten niet op basis van profielen en beginselen. En ze zijn niet in staat de kandidaten te binden als ze gekozen zijn. Niet bepaald condities voor stabiliteit en opbouw.

 willemjanbakker95@gmail.com