De Vereniging van Economisten in Suriname (VES) heeft forse kritiek geuit op het ontwerp voor de machtigingswet inzake de mineralenovereenkomst tussen de staat Suriname en de Aluminum Corporation of China (Chinalco). Volgens de VES, brengt de wetgeving ernstige risico’s met zich mee voor de economische stabiliteit en de soevereiniteit van Suriname.

Op 23 januari 2025 stuurde de president de ontwerp-machtigingswet naar De Nationale Assemblee (DNA), inclusief een concept-mineralenovereenkomst die voortvloeit uit de intentieverklaring die op 25 november 2024 werd ondertekend. De VES werd op 7 februari gevraagd om schriftelijke feedback te leveren en concludeert dat de huidige plannen ondoordacht en schadelijk zijn voor het land.

Gebrek aan strategische visie

Volgens de VES is de heropleving van de bauxietindustrie in West-Suriname een potentieel waardevolle stap, mits deze zorgvuldig wordt voorbereid en uitgevoerd. Echter, de voorgestelde wetgeving schiet op meerdere fronten tekort.

Zo ontbreekt een integraal ontwikkelingsplan en wordt er geen rekening gehouden met de impact op bestaande en toekomstige industrieën. De VES wijst erop dat Suriname in het verleden al kostbare offers heeft gebracht voor de aluminiumsector en dat de huidige plannen zonder langetermijnstrategie, de controle over het nationale bauxietbezit volledig in handen van Chinalco leggen.

Eenzijdige contractvoorwaarden

De VES stelt dat de ontwerpwet geen garanties biedt voor een geïntegreerde aluminiumindustrie, zoals door de regering wordt beweerd. In plaats daarvan richt de overeenkomst zich vrijwel uitsluitend op de export van ruw bauxiet, zonder regelingen die Chinalco stimuleren om toegevoegde waarde binnen Suriname te creëren. De economische voorwaarden in het contract zijn nadelig, met lage royalty’s en risicovolle leveringsvoorwaarden. Zo wordt de prijs gebaseerd op de Guinea bauxiet-index, maar toegepast op de veel lagere Apoera Harbor-prijs. Bovendien wordt de belastinggrondslag uitgehold doordat Chinalco en haar buitenlandse onderaannemers, vrijgesteld worden van diverse belastingen.

Inbreuk op soevereiniteit en wetgeving

Naast economische bezwaren, uit de VES ook ernstige zorgen over de juridische implicaties van de ontwerpwet. Artikel 7 van de concept-mineralenovereenkomst verleent Chinalco en haar partners verregaande privileges die indruisen tegen het gelijkheidsbeginsel in nationale en internationale wetgeving. Zo krijgen buitenlandse contractanten belastingvrijstellingen die hen een oneerlijk voordeel geven ten opzichte van andere bedrijven in Suriname. Daarnaast bevat de overeenkomst clausules die Chinalco en haar partners vrijwaren van toekomstige wetgeving, wat de beleidsvrijheid van de staat ernstig beperkt.

Gebrek aan transparantie

Een ander punt van kritiek is de geheimhoudingsclausule in het contract. De bepalingen stellen dat essentiële informatie over de uitvoering en prestaties van het contract niet openbaar gemaakt mag worden. Volgens de VES zou dit betekenen dat zelfs DNA geen volledig inzicht krijgt in de gemaakte afspraken, wat een ernstige belemmering vormt voor democratische controle en verantwoording.

Conclusie: Ontwerpwet moet worden verworpen

De VES concludeert dat de machtigingswet moet worden afgekeurd om de eenheid, soevereiniteit en het ontwikkelingspotentieel van Suriname te beschermen. De voorgestelde wetgeving is strategisch ondoordacht, economisch nadelig en juridisch problematisch. De vereniging roept op tot een fundamentele herziening van het beleid om ervoor te zorgen dat de natuurlijke rijkdommen van Suriname op een duurzame en verantwoorde manier worden benut.