Suriname, een land met weelderig regenwoud, culturele diversiteit en een complexe geschiedenis, wordt al decennia geconfronteerd met een diepe crisis: immoraliteit, corruptie en onethische praktijken die het sociale weefsel verscheuren. Vooral onder jongeren groeit het verlangen naar verandering – een verlangen om het land te bevrijden uit de greep der sleur. Maar hoe? Volgens oude wijsheden uit de heilige geschriften van moslims, christenen en hindoes, maar ook inheemsen, Marrongemeenschappen, Chinezen en Joden, ligt het antwoord in een onverwachte hoek: de mond. De mond is het slagveld, waarop de strijd voor morele vernieuwing wordt gevoerd. Dit essay onderzoekt hoe Surinamers, geïnspireerd door hun religieuze erfgoed, hun woorden kunnen inzetten als wapens tegen corruptie, leugens en onrecht.

De integratie van verschillende culturele en religieuze idealen biedt Surinaamse jongeren anno 2025, een divers spectrum aan morele richtlijnen. Deze rijke mix van tradities en filosofieën kan hen inspireren tot een nieuw soort leiderschap dat gericht zal zijn op: (1) rechtvaardigheid, (2) sociale cohesie (3) en (4) duurzame gemeenschapsontwikkeling.

Door deze verbindingen tussen culturele en religieuze wortels, kunnen zij bijdragen aan een rechtvaardigere, meer vreedzame en verenigde samenleving in Suriname. Door de wijsheid en filosofische tradities te gebruiken, welke de voorouders hebben nagelaten, kan dit leiden tot positieve transformaties die harmoniseren met de moderne wereld.

1. De mond als spiegel van het hart: Religieuze fundamenten

Heilige teksten benadrukken al eeuwen dat woorden niet slechts klanken zijn, maar dragers van morele kracht. Ze kunnen opbouwen of vernietigen, waarheid verspreiden of leugens normaliseren. Voor Suriname, waar corruptie vaak wordt toegedekt door een cultuur van zwijgen, is dit inzicht cruciaal. Naast de invloed van islamitische, christelijke, joodse en hindoeïstische geschriften, spelen uiteraard ook de traditionele (Inheemse en Marron) filosofische idealen vanuit verschillende culturele achtergronden, een cruciale rol in de ethische vorming van Surinaamse jongeren (De Nieuwe Surinaamse Mensen). Ik benoem ze hieronder:

1. Inheemse (indiaanse) gemeenschappen (zij waren het eerst in Suriname!)

Jongeren van indiaanse afkomst, putten kracht uit hun culturele erfgoed, dat respect voor de natuur en gemeenschapsondersteuning benadrukt. Via traditionele krutu-bijeenkomsten, wordt collectieve besluitvorming bevorderd. Zie hier het rentmeesterschapsideaal, zoals de Schepper het bedoeld heeft: zorgen voor de natuur; want zonder natuur, verdwijnt ook de mens. Gebruik kunst (muziek en spoken word).

Moreel advies voor inheemse jongeren

Voor jongeren binnen de inheemse gemeenschappen, is het essentieel om trouw te blijven aan de traditionele waarden van respect voor de natuur en het gemeenschapswerk. Jullie spelen een cruciale rol in het bevorderen van duurzaamheid en het beschermen van natuurlijke hulpbronnen. Zet je in voor het behoud van culturele tradities en breng deze in evenwicht met de moderne invloeden voor een duurzame toekomst.

1. MARRONGEMEENSCHAPPEN:

Marronjongeren worden gewaardeerd om hun sterke gemeenschapsbanden en gebruik van herstelrecht. Solidariteit en gemeenschappelijke verantwoordelijkheid zijn centrale waarden die als morele instrumenten dienen in (hun-) sociale structuren. Gebruik kunst (muziek, en spoken word)

Moreel advies voor Marronjongeren:

Jongeren in de Marrongemeenschap moeten de sterke gemeenschapsbanden blijven koesteren en het herstelrecht als basis voor conflictbeheersing bevorderen. Oefen solidariteit en verantwoordelijkheid uit binnen de eigen gemeenschappen door dialoog en collectieve besluitvorming, zodat je bijdraagt aan een rechtvaardige en cohesieve samenleving gebruik kunst, (muziek en spoken word).

1. Islam – Qur’an: waarheid spreken, ook als die pijn doet

• Surah Al-Baqarah (2:83): ‘En spreek vriendelijke woorden tegen de mensen.’
• Dit vers benadrukt niet alleen vriendelijkheid, maar ook de plicht om constructieve waarheid te spreken. In een land waar overheidsfunctionarissen smeergeld accepteren, vereisen ‘vriendelijke woorden’ soms moed: het confronteren van onrecht zonder haat.
• Surah An-Nisa (4:135): ‘Wees standvastig in rechtvaardigheid, zelfs tegen jezelf of je familie.’
• Corruptie begint vaak klein – een neef die om een gunst vraagt, een vriend die fraude verbergt. De Qur’an roept jongeren op hun mond te gebruiken om zulke praktijken te weigeren én aan te kaarten, ongeacht de relatie.

Moreel advies voor moslimjongeren:

Organiseer discussies in moskeeën over ethiek in het dagelijks bestuur. Gebruik sociale media om anoniem corruptiemeldingen te delen, beschermd door de islamitische principes van amr bil ma’roef (het goede gebieden). Gebruik kunst (muziek en spoken word).

1. Christendom– Bijbel: De tong als ‘vuur’ van verandering

• Spreuken 18:21: ‘Dood en leven zijn in de macht van de tong.’
  In een samenleving waar politici leugens verspreiden om macht te behouden, dragen christelijke jongeren de verantwoordelijkheid om ‘levendige’ taal te gebruiken: waarheid die systemen doorbreekt.
• Johannes 8:32: ‘De waarheid zal u vrijmaken.’
  Jezus’ woorden zijn een oproep tot activistische transparantie. Surinamers kunnen bijvoorbeeld via podcasts of straattheater, corrupte deals aan het licht brengen, geïnspireerd door deze bevrijdende belofte.

Moreel advies voor christelijke jongeren:

Start een waarheidsbeweging op scholen, gebaseerd op Bijbelse integriteit. Gebruik kunst (muziek en spoken word) om verhalen van ethische rolmodellen te verspreiden, zoals de profeten die machthebbers bekritiseerden.

1. Hindoeïsme – Bhagavad Gita: Zuiverheid van spraak

• Bhagavad Gita (16:1-3): ‘Waarachtigheid, geweldloosheid en afwezigheid van woede behoren tot de deugden van hen die voorbestemd zijn voor goddelijke natuur.’
  In een land waar politici vaak haat zaaiende retoriek gebruiken om verdeeldheid te zaaien, roept de Gita op tot satyam (waarheid) en ahimsa (geweldloosheid) in communicatie.
• Rig Veda (7.103.5): ‘Laat uw spraak verenigend zijn.’
  Surinames multi-etnische samenleving heeft behoefte aan woorden die bruggen bouwen. Hindoejongeren kunnen bijvoorbeeld interreligieuze dialogen leiden om collectieve actie tegen corruptie te stimuleren.

Moreel advies voor hindoejongeren:
Integreer ethische discussies in Mandir-programma’s, met casussen uit de Surinaamse politiek. Gebruik festivals zoals Diwali – het feest van het licht – om campagnes tegen duistere praktijken te lanceren. Gebruik kunst (muziek en spoken word).

1. Javaanse Surinamers

Deze gemeenschap heeft haar rijke culturele erfenis behouden, waaronder traditionele muziek, dans en religieuze overtuigingen die voornamelijk gebaseerd zijn op de islam en inheemse Javaanse gewoonten. De Javanen in Suriname worden gekenmerkt door sterke familiewaarden, sociale cohesie en gemeenschapsgerichtheid.

Moreel advies voor Javaanse jongeren:

Javaanse jongeren in Suriname worden aangemoedigd om trots te zijn op hun culturele erfenis en deze te gebruiken als een bron van kracht en inspiratie. Het is van belang om traditionele waarden zoals respect voor ouderen, gemeenschapszin en familiebanden te behouden en te integreren in het moderne leven. In de snel veranderende wereld bieden deze waarden een stabiele basis, wat bijdraagt aan zowel persoonlijke als gemeenschappelijke groei. Jongeren kunnen hun gemeenschappen versterken door actieve deelname aan cultuurbehoudende initiatieven zoals Tahlilan en andere culturele evenementen. Daarnaast wordt hen aangemoedigd, bruggen te bouwen met andere etnische groepen in Suriname, door dialoog en uitwisseling van culturele rijkdommen, wat bijdraagt aan nationale eenheid en harmonie. Gebruik Kunst ( muziek en spoken word).

 Chinese gemeenschap- Confucius en Lao-Tze

Jongeren binnen de Chinese gemeenschap, worden geleid door Confucianistische waarden zoals respect, harmonisatie en educatie. Deze waarden, geworteld in ‘ The Analects ‘ van Confucius en de wijsheden van Lao-Tze, bevorderen een ethische basis die jongeren helpt, sociale samenhang te ontwikkelen.

Moreel advies  voor Chinese Jongeren:

Onder Chinese jongeren moet de invloed van de Confucianistische waarden van respect, educatie en sociale harmonie centraal blijven staan. Cultiveer deze deugden om sociale samenhang te bevorderen. Gebruik je ethische basis om je medeburgers te inspireren en bij te dragen aan een harmonieuze samenleving.

1. Joodse gemeenschap: Tanach en de Thora

De Thora en Tanach bieden belangrijke richtlijnen voor gerechtigheid en Ethiek. Een belangrijke les is de nadruk op rechtvaardigheid en medemenselijkheid, zoals te vinden in Leviticus 19:15: ‘Gij zult niet onrechtvaardig oordelen’.  Dit benadrukt de noodzaak voor ‘issediek’ , een rechtvaardige benadering in sociale relaties. Het kan dienen als inspiratiebron voor jongeren in Suriname om eerlijkheid en transparantie na te leven in hun ondernemingen en governance-initiatieven.

Moreel advies voor Joodse jongeren:

Voor de Joodse jongeren geldt dat de wijsheden uit de Thora en Tanach, zoals eerlijkheid en rechtvaardigheid, dienen als gidsen in het dagelijks leven en interacties. Sta voor rechtvaardigheid in de maatschappij, en wees een bron van transparant leiderschap. Leer van de lessen uit de Thora om zowel persoonlijke – als gemeenschappelijke ethiek te bevorderen. Gebruik kunst (muziek  en spoken word).

ALGEMEEN  ADVIES

 Van heilige teksten naar Surinaamse praktijk: Jongeren als mondige strijders

De kracht van religieuze teksten ligt in hun vertaling naar actie. Hoe kunnen Surinaamse jongeren hun mond inzetten als ‘wapen’ in vier concrete stappen?

Stap 1: Spreek schijnheiligheid tegen

• Voorbeeld: Als een leraar cijfers verkoopt, zeg dan niet alleen “dit is fout”, maar documenteer het en deel het via veilige kanalen.
• Religieuze basis: ‘Verwerp alle onwaarheid’ (Efeziërs 4:25).

Stap 2: Gebruik sociale media als megafoon voor rechtvaardigheid

• Voorbeeld: Een TikTok-campagne waarin anonieme ambtenaren corruptie binnen hun ministerie onthullen, ondersteund door citaten uit de Qur’an, Bijbel of Bhagavad Gita.
• Religieuze basis: “Laat uw licht schijnen voor de mensen” (Matteüs 5:16).

Stap 3: Eis transparantie via kunst en cultuur

• Voorbeeld: Straatkunst in Paramaribo met citaten als ‘Waarheid is God’ (Mahatma Gandhi), naast afbeeldingen van omgekochte politici.
• Religieuze basis: ‘Kunst is de zuiverste expressie van de ziel’ (Hindoestaanse filosofie).

Stap 4: Bouw allianties tussen religies

• Voorbeeld: Een interreligieuze jongerengroep die gezamenlijk een manifest tegen corruptie opstelt, ondertekend met verzen uit alle vier de heilige boeken.
• Religieuze basis: ‘Samenwerking is de essentie van vrede’ (Soera Al-Hujurat 49:13).

DE PRAKTIJK NU: De gevaren van het slagveld: Waarom woorden niet altijd genoeg zijn

Natuurlijk is de mond niet almachtig. Surinamers kennen de risico’s: represailles voor wie uit de school klapt, of religieuze teksten die misbruikt worden om kritiek te smoren (‘Respecteer uw leiders!’). Toch bieden de heilige boeken ook antwoorden op deze uitdagingen:

• Qur’an (3:104): ‘Laat er een groep onder jullie zijn die uitnodigt naar het goede.’
  Collectieve actie vermindert individuele risico’s.
• Bijbel (Prediker 4:12): ‘Een drievoudig koord breekt niet snel.’
  Interreligieuze solidariteit biedt bescherming.
• Bhagavad Gita (2:47): ‘Je hebt recht op de handeling, niet op de vrucht.’
  Focus op de daad van verzet, niet op direct succes.

Conclusie: Een nieuwe generatie met oude wijsheid

Surinaamse jongeren staan op een kruispunt. Kiest men voor dezelfde weg van zwijgen en zelfverrijking, of voor een revolutie van morele moed – gevoed door eeuwenoude religieuze wijsheid? De heilige boeken geven geen blauwdruk, maar een kompas: spreek, ook als je stem trilt. Of het nu via een preek, een protestlied of een virale video is, elke vorm van waarachtige spraak, is een stap naar bevrijding. Laat de monden van Surinaamse jongeren geen holle leuzen herhalen, maar kanonnen worden van integriteit. Zoals de zeven tradities benadrukken: alleen wie waarheid spreekt, kan een natie genezen.

Colvin   Overdiep

(Autonoom Denker).

Februari 2025