De mogelijke mijnbouwovereenkomst tussen de Surinaamse regering en de Chalco of Aluminium Corporation of China (Chinalco), om bauxiet te ontginnen in het Bakhuisgebergte, heeft geleid tot hevige protesten van maatschappelijke groeperingen en inheemse gemeenschappen. Negen organisaties dreigen de staat voor de rechter te slepen, als de regering de omstreden overeenkomst zonder brede inspraak doorzet. De groepen eisen een eerlijke en duurzame benadering van de kwestie, met respect voor inheemse rechten en het milieu.

Geen transparantie, geen inspraak

De behandeling van de overeenkomst in het parlement werd dinsdag opgeschort, maar dat biedt volgens de tegenstanders geen garantie dat de deal niet alsnog doorgaat. Vertegenwoordigers van de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) en andere belanghebbenden benadrukken, dat de regering hen niet heeft betrokken bij de onderhandelingen. VIDS-directeur Cylene France stelde op een persconferentie, dat Chinalco al in het Bakhuisgebied actief was, voordat er melding werd gedaan aan de betrokken gemeenschappen. Dit brengt volgens haar enorme risico’s met zich mee. ‘’We blijven de ontwikkelingen volgen en zullen onvermoeid doorgaan met onze strijd‘’, verklaarde France.

Olivia Samuels, hoofdbasja van het dorp Washabo, riep op tot behoud van het ongerepte bos en benadrukte, dat ontwikkeling moet plaatsvinden op de manier en in het tempo van de inheemse bewoners. Ook Lloyd Read van het Inheems Kollectief Suriname (IKSUR), waarschuwde dat het land niet te koop is.

‘’We hebben te lang stilgezeten. We zijn niet tegen ontwikkeling, maar die moet binnen wet en recht plaatsvinden.‘’

Kritiek op juridische basis

Jurist Antoon Karg bekritiseerde de juridische opzet van de overeenkomst. Hij wees erop, dat de rechten van tribale volkeren nauwelijks beschermd worden en dat de belastingvrijstellingen voor Chinalco, een oneerlijk economisch speelveld creëren. ‘’De staat verplicht zich om de investeerder te ondersteunen bij eventuele conflicten met de lokale bevolking. Dat is een verdachte situatie waar wij niet voor kiezen‘’, stelde Karg.

Ook Kamlesh Ganesh, directeur van de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB), benadrukte dat buitenlandse investeringen noodzakelijk zijn, maar dat deze moeten plaatsvinden binnen een duurzaam en rechtvaardig kader. ‘’Suriname moet niet enkel leverancier zijn van grondstoffen, maar duurzame waarde creëren.‘’

Dreigen met juridische stappen

De organisaties dreigen met juridische stappen, omdat de regering tot nu toe niet is ingegaan op de eis van de maatschappelijke groepen om de overeenkomst transparant en volgens de wettelijke kaders te bespreken. Zij willen een kort geding en een bodemprocedure, en eisen dat er een gedegen milieustudie komt en het Free Prior Informed Consent-proces (FPIC) correct wordt toegepast. Volgens Hesdy Ommen, die sprak namens de granman van West-Suriname en Fiti Makandra, is het cruciaal om te reflecteren op eerdere mijnbouwactiviteiten in het land. ‘’Wat heeft Para overgehouden aan de aanwezigheid van Suralco? Wij houden het bos in stand en beheren het. Dit moet niet nog een keer gebeuren.‘’

Noodkreet aan de regering

De Stichting Key Holders of Sustainable Environment (KHOSE) en de vakcentrale C-47, sloten zich aan bij de roep om respect voor inheemse rechten en milieubescherming. ‘De regering moet dit serieus bekijken. Wij accepteren niet dat onze rechten worden genegeerd en dat ons land zomaar wordt verkocht’, stellen de organisaties in een gezamenlijk statement.

-door Orsilia Dinge-