Het ministerie van Binnenlandse Zaken (BiZa) heeft afgelopen zaterdag in het Lalla Rookh-gebouw tijdens de informatiesessie over de verkiezingen, de nieuwe wijzigingen in het kiesstelsel gepresenteerd. De hervormingen hebben tot doel de verkiezingsprocedures transparanter, efficiënter en toegankelijker te maken.

De voorgestelde wijzigingen in de grondwet hebben gevolgen voor de samenstelling en verkiezing van De Nationale Assemblee (DNA), de ressortraden (RR) en de districtsraden (DR):

• Artikel 61 en 163 lid b: DNA- en RR-verkiezingen volgen het systeem van evenredige vertegenwoordiging via het grootste gemiddelde en voorkeurstemmen.
• Artikel 161 lid 4 (nieuw): De zetelverdeling van de ressortraden wordt bij wet geregeld.
• Artikel 60 en 163: De DNA-verkiezingen kunnen plaatsvinden in één of meerdere kiesdistricten. De RR-verkiezingen worden per district en ressort georganiseerd.
• Artikel 60 en 61 lid 2: Kiezers moeten gedurende twee jaar onafgebroken in Suriname wonen vóór de verkiezingen (voorheen was dit per district).
• Artikel 163 lid c: Voor RR- en DR-verkiezingen moeten kandidaten minimaal twee jaar onafgebroken in het desbetreffende district of ressort wonen en ingeschreven staan in het bevolkingsregister.

Wijzigingen in de Kiesregeling

Naast de grondwetswijzigingen zijn er diverse aanpassingen in de Kiesregeling die de verkiezingsprocedure strikter en transparanter maken:

• Controle op het kiezersregister: Het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) krijgt onmiddellijke toegang tot brongegevens en kan inlichtingen opvragen bij het Centraal Hoofdstembureau (CHS).

Kandidaatstelling:

• DNA- en RR-kandidaten moeten minstens twee jaar onafgebroken in Suriname wonen en de Surinaamse nationaliteit bezitten.
• De kandidaatstelling voor DNA vindt plaats bij het CHS, waarvan het hoofdkantoor in Paramaribo wordt gevestigd.
• De registratie van politieke partijen gebeurt tussen 19 en 24 februari, en kandidaatstelling vindt plaats op 25 maart.

Veranderingen in stemprocedures:

• Het stemmen gebeurt door een rond wit vlak op het stembiljet in te kleuren, volledig of gedeeltelijk.
• Transparante stembussen worden verplicht, verzegeld met kabelbinders in plaats van hangsloten.
• Bij schorsing van de stemming worden onvoorziene omstandigheden meegenomen als reden voor onderbreking. De stembussen worden dan verzegeld en de stemming kan de volgende dag worden hervat.
• Stembiljetten worden op een gestandaardiseerde manier gelezen en geteld. De voorzitter is verplicht het stembiljet aan alle aanwezigen te tonen.

Nieuw verkiezingsmateriaal

Het ministerie introduceert nieuwe, kostenbesparende en efficiëntere stemhokken en stembussen:

• Stemhokken: Het zware metalen frame wordt vervangen door een lichter PVC-model, wat duurzamer, waterbestendig en goedkoper is.
• Stembussen: De traditionele metalen bussen maken plaats voor transparante plastic exemplaren van polypropyleen, die gemakkelijker te transporteren en te controleren zijn.
• Sloten: Hangsloten worden vervangen door kabelbinders met unieke serienummers, die op de oproepingskaart van de kiezer vermeld worden.

De wetgeving rondom verkiezingsfraude en corruptie wordt aangescherpt:

• Strafbaarstellingen: De boetes voor overtredingen worden verhoogd.
• Verboden handelingen: Het kopen, verkopen of aannemen van geld of goederen om stemgedrag te beïnvloeden, wordt expliciet strafbaar gesteld onder de Anti-Corruptiewet en het Wetboek van Strafrecht.

Verkiezingskalender 2025

De aanstaande verkiezingen zullen volgens de volgende planning verlopen:

• 14 januari – 12 februari: Kiezerslijsten ter inzage.
• 19 – 24 februari: Registratie van politieke organisaties.
• 25 maart: Dag der kandidaatstelling.
• 30 april – 22 mei: Distributie van oproepingskaarten.
• 25 mei: Dag der stemming.