Het jaar 2025 is begonnen.  Het is een jaar dat bol staat van hooggespannen verwachtingen over olie en verkiezingen.  Wat de olie betreft zijn er velen die hopen dat die de voornaamste materiële problemen van het land zal oplossen.  Anderen verwachten dat de olie zal leiden tot verergering van bestaande wantoestanden:  toenemende ongelijkheid, toenemende corruptie, escalerende machtsstrijd tussen kongsi’s van politici, kapitalisten en managers.  Over de verkiezingen lopen de verwachtingen ook uiteen.

De doornsee deskundige verwacht dat de meeste mensen traditioneel en etnisch zullen stemmen.  De kans is groot dat de kiezer die de vorige keer op een bepaalde manier gestemd heeft dat dit keer weer zal doen. Er zijn anderen die verwachten dat er belangrijke verschuivingen zullen plaatsvinden.  Veel van de 50.000 slimstemmers die in 2020 op de VHP stemden om Bouterse weg te krijgen,  zijn op zoek naar een alternatief.  Deskundigen menen dat een geloofwaardig alternatief minstens zeven en mogelijk zelfs twaalf of meer zetels kan halen.

Oliedollars: more of the same but worse

Sommige mensen zien deze verkiezingen als een van de belangrijkste die we ooit gehad hebben. Volgens hen zullen partijen die dit keer winnen generaties aan de macht blijven omdat ze met de binnenstromende oliedollars iedereen zullen kunnen omkopen.  Ik denk niet dat dat zal gebeuren.  Ik verwacht een escalerende strijd tussen bestaande kongsi’s wat resulteert in opeenvolgende instabiele coalities.  De aanhoudende instabiliteit zal maken dat maatschappellijke problemen  verergeren.  De concentratie van kapitaal in de handen van weinigen zal toenemen, evenals  corruptie, criminaliteit en milieudegradatie.

Er zijn redenen, ik zou  bijna zeggen noodzakelijkheden die maken dat er een alternatieve bundeling gevormd moet worden.  Ook al lukt het nog niet helemaal bij deze verkiezingen, de noodzaken en kansen voor een alternatieve bundeling blijven bestaan en zullen zelfs toenemen.  Ik denk niet dat de oude orde haar bestaan zal  kunnen verlengen door met oliedollars maatschappelijke vrede en veiligheid te kopen.  Er is solidariteit nodig om de gevolgen van klimaatverandering en de toenemende onveiligheid in de wereld het hoofd te bieden. Dat strookt niet met machtspolitiek.

De accumulatie van kapitaal en de etnische machtspolitiek zullen extreme vormen aannemen, tenzij er een omwenteling komt in het politiek systeem.  Die omwenteling komt er waarschijnlijk niet bij de komende verkiezingen.  Maar er is wel een redelijke kans dat een waarachtige alternatieve bundeling een bruggehoofd kan veroveren op het politieke slagveld vanwaaruit de stellingen van het grootkapitaal en de etnische machtspolitiek effectiever bestreden kunnen worden.

Een nieuw ding

Ik weet niet of het zal lukken een alternatieve bundeling te vormen van kritische oppositionele groepen die bij de komende verkiezingen meer dan 10 zetels kan halen.  Veel hangt af van hoe de combinatie eruitziet, welke groepen erin vertegenwoordigd zijn, welke kandidaten worden gepresenteerd en welke issues worden geentameerd, en vooral hoe en op welk moment het alternatief wordt gepresenteerd aan het publiek.

De manier waarop het alternatief tot stand komt en hoe het wordt gelanceerd maakt veel uit.   De kiezer moet aan alles zien dat er is gebroken met de methoden van de huidige machtspolitiek.  Transparantie in plaats van achterkamer-deals. Samenwerking in plaats van vuilsmijterij. Democratische, openbare selectie van kandidaten in plaats van piki piki pley.  Vaststelling van beleidsprioriteiten niet na, maar voor de verkiezingen, niet door managers en deskundigen, maar door overleg tussen belangengroepen.

De breuk met het verleden moet scherp en duidelijk zijn. Het alternatief moet echt ANDERS zijn, niet alleen qua doelstellingen en structuur, maar in werkwijze en taalgebruik, in alle belangrijke opzichten, maar vooral hoe de politiek bedreven wordt, niet als een machtsspel tussen enkele leiders maar als een collectieve puzzel, een collectieve opdracht om steeds opnieuw de juiste balans te vinden tussen groepsbelang en algemeen belang.

Anders en geloofwaardig

Het alternatief moet niet alleen duidelijk anders zijn qua outlook en werkwijze, het moet geloofwaardig zijn.  Anders en geloofwaardig zijn.  Dat zijn de twee onmisbvare elementen om de sceptische, slimme kiezer, die bij de vorige verkiezingen de overwinning gaf aan de VHP, dit keer te winnen voor een alternatief.

De massa van de mofina zal voorlopig grotendeels etnisch blijven stemmen. maar de populatie  van de zwevende kiezers en de kiezers die om wat voor reden dan ook niet gaan stemmen, en de mensen die zich bij volkstellingen als  etnisch “gemengd” laten registreren, is groot en groeiende.  Ook de jonge kiezers, die voor het eerst naar de stembus gaan, kunnen open staan voor een nieuw ding.

De etnische massa’s zullen er voor zorgen dat het bij de komende verkiezigen weer zal gaan tussen de NDP en de VHP.   De middelgrote partijen, de ABOP , de NPS, BEP en PL, en de kleinere partijen, de combinatie  DOE/A2020, SPA en DA91 kunnen op de wipplank een rol spelen.  Dus hetrzelfde spel wat we al decennia zien, zij het met andere spelers.

Dit patroon  zou doorbroken kunnen worden door een alternatieve bundeling.  Het vormen van die bundeling  is de plicht van allen die het inzicht hebben verworven , dat veranderingen noodzakelijk zijn voor behoud van onze menselijkheid en bescherming van de natuur.  Hoogdravende taal, maar alleen zo kan ik tot uitdrukking brengen het gewicht van de plichten waarmee onze generatie is belast.

Er is in de samenleving een groot verlangen naar een alternatief voor de oude politiek, maar er is ook veel wantrouwen en ongeloof.  De manier waarop het alternatief tot stand komt, de mensen die erin zitten en de issues die worden aangekaart moeten voorbeeldig-anders en geloofwaardig genoeg zijn om de kiezers te inspireren. Het alternatief moet daarom in alle belangrijke opzichten anders zijn dan de traditionele partijen.  Er moet een scherpe scheidslijn getrokken kunnen worden.

Vernieuwing is een proces dat begint bij een utopie

De etnische machtspolitiek functioneert niet en we lopen het risico als samenleving ten onder te gaan aan de onophoudelijke strijd om de macht tussen etnische kongsi’s.  Er is een roep om iets nieuws.  Iedereen heeft het over bundeling, maar tot nu toe zijn er geen geloofwaardige acties te zien.  De oude orde is aan het vergaan, maar er is nog geen nieuwe in zicht.  Dat maakt sommige mensen wanhopig. Die wanhoop is niet terecht.  De nieuwe orde komt niet plotseling als een  engel uit de hemel, door een verkiezing of een staatsgreep.  De nieuwe orde leeft reeds in de geest van velen en is reeel aanwezig in pockets van de samenleving.  De culturele, technologische, organisatorische en ideologische elementen van de nieuwe orde, en de mensen die er de dragers van zijn, leven nu reeds in niches van de samenleving.  Ze overleven in de puinhopen  van de oude orde. Ze produceren kunst en houden kleine bedrijfjes in stand. Ze vormen cooperaties en verenigingen die zich met allerlei issues bezighouden, vanaf dierenbescherming tot auteursrechten.  Ze zijn aanwezig in alle sectoren. In elke politieke partij.  Maar ze zijn gefragmenteerd en maken politiek geen vuist.  Ik denk hierbij aan mensen die voor het milieu opkomen, voor de grondenrechten van de inheemsen, voor mensenrechten, de vakbeweging en tal van organisaties in het maatschappelijke middenveld.

De NPS en de constructie van een nieuwe meerderheid van minderheden

Het maakt uit of de NPS wel of geen deel zal uitmaken van de alternatieve bundeling.  Zonder de NPS zijn er mogelijkheden, maar met de NPS worden die mogelijkheden een stuk groter.  Van de traditionele  partijen is de NPS de meest geschikte om te fungeren als romp voor een alternatieve bundeling, vanwege culturele, demografische en historische redenen die ik in eerdere columns heb beschreven.  De NPS van 1946 was het platform voor de eerste, niet in raciale termen gedefineerde politieke bundeling, Waar andere partijen etnische belangen centraal stelden, stond in de NPS van 1946  het idee van natievorming centraal. Vandaar ook de N in de naam van de partij.  Dit gedachtegoed werd tijdens de eerste twee generaties van de partij verwoord door respectievelijk Wim Bosch Verschuur en Frank Essed.  De maatschappelijke coalitie van de NPS in 1946 werd gebouwd op vier pilaren: de vakbeweging,  de professional managerial class,  de  stedelijke middenklasse  en de mofina. Jammer genoeg ontdekten politici al gauw dat het makkelijker is verkiezingen te winnen door te spelen met etnische sentimenten dan middels overleg te komen tot nationale programma’s.  Vandaag zien velen in dat de etnische politiek bankroet is en dat we naar een systeem moeten dat functionele bundelingen stimuleert om problemen op te lossen.

De NDP is voor die rol niet geschikt vanwege tal van redenen die ik hier niet ga herhalen, maar voornamelijk vanwege het gangsterisme in de partij. Maar de NPS is in haar huidige conditie ook niet geschikt.  Wil de NPS niet gereduceerd worden tot een rol van wipplankzitter tussen NDP en VHP, zal zij haar rol in het politiek bestel opnieuw moeten uitvinden.  Zij zal  haar oorspronkelijke missie van natievorming weer centraal moeten stellen. Zij zal boven zichzelf uit moeten stijgen.  Zij zal bereid moeten zijn op te gaan in een nieuwe constructie zoals een Nationaal Congres.. De oplossing van onze nationale problemen is groter dan de NPS, maar de NPS kan na een democratische transformatie een belangrijke rol spelen in de constructie van de nieuwe meederheid van minderheden die nodig is om de etnische machtspolitiek en het grootkapitaal te beteugelen.

Van Nationale Partij naar Nationaal Congres

Niemand kan in de toekomst zien. Maar we kunnen wel de toekomst bepalen door iets nieuws aan de wereld bij te dragen.  Je kunt het oude spel blijven spelen en daarmee misschien zelfs voordeel behalen.  Het is theoretisch mogelijk dat de NPS zonder vernieuwing de twaalf zetels krijgt. Maar zonder een  democratische transformatie van de partij worden deze zetels ingezet in de machtsstrijd tussen de Creoolse en de Hindoestaanse elites.  Met wie zal de NPS samenwerken?  De NDP rekent op de terugkeer van de kiezers die zij tussen 2015 en 2020 kwijtraakten. Zij verwachten 25 zetels.  De VHP denkt dat ze wel wat kiezers zullen verliezen, maar dat ze de grootste zullen blijven met 20 zetels. Waar kunnen de twaalf zetels voor de NPS vandaan komen?  Zullen de NDPers massaal terugikeren?  Niet erg waarschijnlijk. De meest haalbare kaart is het winnen van de slimstemmers die in 2020 niet traditioneel voor de VHP stemden.  Maar daarvoor moet er veel meer gebeuren dan wat we nu zien. Volgens sommige analisten kan een alternatieve bundeling met de NPS erbij 16 zetels halen. Maar om de rol van platform voor samenwerking anno 2025 geloofwaardig te kunnen spelen zal de NPS moeten veranderen. Het betekent ondermeer het herstellen van de oorspronkelijke missie van natievorming en het herstellen van verbroken verbindingen met partijen die ontstonden in het proces van uiteenvallen, olichargiseren en etniseren van de coalitie  van 1946. Ik denk hierbij met name aan de SPA (de georganiseerde arbeid), DA91 (de stedelijke middenklasse), de PALU en 597 Netwerken (de intelligentsia) en DOE (de christendeocratie),allemaal vertakkingen en uitlopers van de oorspronkelijke coalitie van 1946. Er is een transformatie nodig van Nationale Partij naar Nationaal Congres.

De belangrijke rol van de VHP

De natuurlijke partner van deze herstichte nationale bundeling is de VHP,  die een ideologie van natievorming heeft ontwikkeld vanuit het perspectief van de rurale middenklasse.  Deze visie. die goed werd verwoord door Jnan Adhin, sluit naadloos aan bij die van Frank Essed. Samen zijn ze de grondleggers van de Srefidensi ideologie, die helaas door Henck Arron op een verkeerde manier werd toegepast. De VHP is onmisbaar in elk plan voor natievorming.

Utopie?

Een vriend van mij noemde het idee van een Nationaal Congres een utopie.  En dat is het inderdaad. Natievorming is een utopie, evenals ethische politiek. Maar er zijn utopieen in soorten.  Je hebt sprookjes en fabels en religieuze verhalen over een hemel op aarde.  Er zijn ook utopieen die het begin zijn van iets nieuws.. Het nieuwe bestaat nog niet, en kan niet verklaard of voorspeld worden vanuit het bestaande.  Het nieuwe is gezien vanuit de bestaande situatie iets ondenkbaars en dus per definitie utopisch. Elke wezenlijke vernieuwing begint als een utopie, een idee dat in de ogen van ervaren  politieke actoren wordt beschreven als “onmogelijk”. Onze job is het onmogelijke mogelijk te maken door out of the box te gaan. We kunnen de toekomst niet voorspellen maar wel veranderen door actie.

 willemjanbakker95@gmail.com