In tijden van sterke koersschommelingen op de vreemde valutamarkt ligt de focus vaak op cambio’s als boosdoener. Hoewel deze beschuldiging deels terecht kan zijn, ligt de kern van het probleem veelal bij een ontspoord fiscaal beleid en een te ruimhartig monetair beleid. Deze factoren scheppen een voedingsbodem voor een verhoogde vraag naar vreemde valuta, waarbij speculatie de koers verder opdrijft en de macht van cambio’s versterkt. In een stabiele economie met evenwichtige verhoudingen is de valutamarkt rustig en speelt de invloed van cambio’s een marginale rol.

Oorsprong van cambio’s in Suriname

Volgens de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) worden in tijden van heftige koersbewegingen op de vreemde valutamarkt vaak met de beschuldigende vinger gewezen naar de cambio’s en hun mogelijke rol hierbij. Dat verwijt is slechts ten dele gegrond, want heftige koersbewegingen worden veelal veroorzaakt door een ontspoord fiscaal en accomoderend monetair beleid. In zo’n situatie wordt een voedingsbodem gecreëerd voor een additionele, deels speculatieve vraag naar vreemde valuta, waarbij de koers stijgt en de marktmacht van de cambio’s ook navenant toeneemt. Bij evenwichtige economische verhoudingen is de koers stabiel, de vreemde valutamarkt rustig en de marktmacht van de cambio’s zeer beperkt.

Cambio’s werden meer dan 30 jaar geleden in Suriname geïntroduceerd, met steun van een toenmalige governor van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) die gelieerd was aan de NDP. Het doel was om laagdrempelig vreemde valuta van burgers op te kopen en zo het aanbod te vergroten en de wisselkoers stabiel te houden. Echter, deze doelstelling is niet gerealiseerd. Wisselkoersinstabiliteit is in essentie een macro-economisch probleem, veroorzaakt door het beleid van de monetaire autoriteiten.

Deskundigen wijzen er nu op dat een aanpak gericht op de vraagzijde van de valutamarkt, en niet slechts op het aanbod, noodzakelijk is om de koers te stabiliseren.

De rol en macht van cambio’s

Na hun introductie groeide het aantal cambio’s in Suriname explosief. Momenteel zijn er naar schatting meer dan 30 vergunningen verstrekt, en sommige cambio’s hebben zelfs filialen of verleenden diensten zoals internationale geldtransfers. Hun invloed reikt verder dan hun traditionele rol van kleine contante transacties. In Suriname verzorgen cambio’s op grote schaal transacties, inclusief girale betalingen, en bedienen zij het bedrijfsleven. Dit brengt concurrentie met banken met zich mee, wat vaak leidt tot marktverstoring.

Cambio’s kunnen in onrustige tijden een grotere impact hebben dan banken, wat soms leidt tot ongewenste koersbewegingen in het voordeel van hun eigen winst. Bovendien worden zij niet onderworpen aan dezelfde strikte compliance-standaarden als banken, wat risico’s oplevert voor de economie en de integriteit van het financieel systeem.

Noodzaak tot ordening

Hoewel cambio’s onder toezicht staan van de CBvS, voldoet een aanzienlijk deel niet aan de gestelde vergunningsvoorwaarden. Dit maakt hervormingen noodzakelijk. Een robuust fiscaal en monetair beleid kan de valutamarkt stabiliseren en de macht van cambio’s beperken. Hierdoor ontstaat ruimte voor een heroriëntatie van hun taak naar wat oorspronkelijk bedoeld was: kleine, contante transacties.

Daarnaast is een strenger beleid gewenst met betrekking tot de eigendomsstructuur van cambio’s. Het combineren van cambio activiteiten met andere bedrijfssectoren, zoals detailhandel of casinobedrijven, moet worden verboden om belangenverstrengeling te voorkomen.

Politieke invloed vermijden

Het manipuleren van de wisselkoers door overheidsfunctionarissen in samenwerking met cambio’s voor politieke doeleinden moet worden tegengegaan. Dit leidt zelden tot duurzame resultaten, aangezien marktkrachten uiteindelijk de overhand hebben. Het is essentieel dat cambio’s onder streng toezicht staan en hun activiteiten beperken tot hun kerntaken.

Oproep tot actie

Cambio’s kunnen een nuttige rol spelen in de samenleving, mits zij zich aan duidelijke grenzen houden en effectief worden gereguleerd. Een stevige hervorming van het toezicht, gekoppeld aan stabiliserend economisch beleid, is noodzakelijk om de valutamarkt te ordenen en de economie te beschermen tegen de schadelijke effecten van speculatieve praktijken.

Bron: VES-Inzicht, november 2024