De aard en de omvang van de discussie tussen de ABOP en de VHP over de positie van de onderministers en de (rest)bevoegdheden van de ministers van Binnenlandse Zaken en van Grondbeleid en Bosbeheer, zijn alleen te volgen als men tussen de regels door leest waar het wantrouwen werkelijk overgaat. Het gaat om bezittingen en macht. Het gaat om machtsbehoud en machtstwist. Het gaat om een partij met een geschiedenis van decennia aan sluwigheden en indirectheid en een partij met een geschiedenis van confrontatie en luidruchtigheid.
Om het beestje bij de naam te noemen, kan via Binnenlandse Zaken een wending gegeven worden aan de scheidsrechters en grensrechters bij de politieke finale: de verkiezingen. Met honderden vlaggetjes en fluitjes of met een cruciale strafschop in de beslissende minuten, hebben beide machtsblokken liever zo veel mogelijk vertrouwelingen in de machinekamer. Het getouwtrek bij Binnenlandse Zaken gaat om machtsbehoud, machtsconsolidatie en het wantrouwen van de pot verwijten en zelf vol ketelaanslag rondlopen.
Als het zo zou zijn en het zal ongetwijfeld niet zo zijn, maar stel als hypothese, voor heel even, dat het zo zou zijn dat drugskartels, in één of in beide partijen, aan touwtjes konden trekken om poppetjes te laten dansen. Dan is het relevant om te weten dat de Kustwacht bestuurlijk onder BiZa thuishoort. Het kostbaarste, meest tactisch inzetbare vaartuig heeft zich dus een weg gevonden naar Defensie en niet naar de Kustwacht, die juist essentieel zou zijn in drugsbestrijding en veiligheid van de FPSO. Een een-tweetje van VHP-bolwerk Defensie met VHP-bolwerk Financiën met extra pluimpjes voor de eigen begroting? Het zal vast niet zo zijn en zo mogen wij in een land waar drugs nergens ooit een overweging in is, zeker niet denken. Dat beestje zullen wij dan ook niet bij die naam noemen, want niemand in de politiek zit bij niemand in de drugswereld op schoot (of op balkon).
Het andere beestje met de andere naam, GBB, gaat om veiligstellen van andersoortige belangen. Waar BiZa vooral gaat om de toekomst, gaat GBB om keiharde knikkers: houtconcessies, domeingrond en met de introductie van grondconversie, zelfs eigendom. De VHP-juristen mogen met de grondwetsbepaling over onderministers wapperen, totdat de gezichten oranje verkleuren: zowel de gronddecreten als de Wet Bosbeheer, de twee bijzondere instrumenten die algemene regels derogeren, zijn helder: het vostrijk van Vorswijk is veilig en komt toe aan haar alleen.
De presidentiële besluiten waren een handig foefje van Santokhi, compleet met het niet vooraf ter hand stellen aan coalitiepartner ABOP en een media blitz rondom hoe dat allemaal kon, mocht en moest werken. Maar net zo min als het Venetiaan lukte Jong Tjien Fa onder curatele te houden, kan Santokhi Vorswijk niet onder curatele plaatsen. Hij kan benoemen en ontslaan. Maar net zo min als de president de Guyanezen zelf kon verrijken met visvergunningen en knarsetandend de wetsgetrouwheid van Sewdien als LVV-minister moest aanzien, zal hij knarsetandend Vorswijk haar vorstendom moeten gunnen, als hij niet van plan is haar te ontslaan.
Het beestje heeft ook een andere naam en dat is: exit lijstjes. Niemand met macht wil vertrekken. Niemand met macht wil het opgeven. Maar zoals Denzel Washington in het viraal filmpje zegt: “leaving here with something”. Zelfs Venetiaan zijn tien schone vingers, vonden voldoende vuil onder de nagel om twee perceellanden en een dienstvoertuig aan het trouw regeerteam toe te bedelen in het schemerlicht van vertrek. Zal Santokhi, behalve een pardon aan Richano, voor vervolging door het Openbaar Ministerie, zoals collega Biden aan zoon Hunter toekennen? Of hebben zowel de ABOP als de VHP hun verlanglijstjes aan verlengingen, uitgiften, bevestigingen, bestendigingen, concessies en conversies klaarliggen? En wil men twee kapiteins in de kajuit als de Titanic ten onder gaat en die lijstjes afgetekend moeten worden?
Voor de juristen die wat minder Oranje Flavor Aid mixen en voorschotelen: er is geen enkele bepaling in geen enkele wet, die de Onderminister in staat stelt te doorkruisen, waar de Minister over beschikt en besluit. Niemand viert feest bij de gedachte, van de ravage die gele gierigheid bij vertrek kan aanrichten, als men terug moet waar men vandaan komt en het Presidentieel sprookje ten einde is. Maar de President kan niet half vertrouwen en half wantrouwen. Als de functionarissen bij BiZa of GBB zijn vertrouwen niet genieten, dient hij men de Oranje Slurf stijf te houden en hen te ontslaan, zoals de Grondwet en Personeelswet, het bevoegd gezag, oftewel, de President, daar de bevoegdheid toe geven.
