De term “economische stabiliteit” wordt de laatste tijd te pas en te onpas gebruikt door politici en beleidsmakers, vaak zonder het volledig te begrijpen of te belichten. Volgens de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) wordt dit begrip te vaak versimpeld tot enkele indicatoren zoals dalende inflatie en een stabiele wisselkoers, maar het concept is veelomvattender en vereist een diepere analyse. Wat houdt economische stabiliteit werkelijk in, wat is het belang ervan, en welke voorwaarden moeten worden vervuld om dit te bereiken of te behouden?
Volgens de definitie van Wikipedia verwijst economische stabiliteit naar de afwezigheid van buitensporige schommelingen in de macro-economie. Dit betekent een economie waarin het BBP vrij constant groeit, de inflatie laag en stabiel is, en er geen frequente recessies of financiële crises plaatsvinden. Instabiliteit daarentegen uit zich in hoge inflatie, grote fluctuaties in economische groei en vaak terugkerende financiële problemen.
De voordelen van economische stabiliteit voor een land zijn niet te onderschatten. Voor ondernemers biedt het een voorspelbaar klimaat waarin ze op lange termijn kunnen plannen en risico’s beter kunnen beheersen. Voor consumenten is de zekerheid van koopkrachtbehoud van groot belang. Zonder inflatie of grote prijsschommelingen kunnen huishoudens hun uitgaven beter voorspellen en budgetteren. Bovendien stimuleert stabiliteit investeringen, zowel vanuit binnenlandse bronnen als van buitenlandse investeerders.
De VES stelt dat het bereiken van duurzame economische stabiliteit meer vereist dan alleen de controle van inflatie en wisselkoers. Het vergt structurele hervormingen gericht op het versterken van de financiële en economische fundamenten van het land. De vereniging benadrukt dat de huidige stabiliteit in Suriname fragiel blijft zolang er geen concrete oplossingen komen voor de zwakke overheidsfinanciën en inefficiënties in de publieke sector.
Economische stabiliteit vereist een evenwichtige en gecoördineerde aanpak van het economische beleid. Dit betekent dat het begrotingsbeleid en het monetaire beleid op elkaar afgestemd moeten zijn. In een situatie van stabiliteit is er sprake van een goede balans tussen vraag en aanbod in de economie, zonder inflatoire druk of recessierisico’s.
Suriname heeft in de afgelopen jaren te maken gehad met uitdagingen op dit vlak. Het begrotingsbeleid, dat vaak expansief was, werkte niet altijd in harmonie met het monetaire beleid. In sommige gevallen zorgde een te late verstrakking van het monetaire beleid na een fiscale expansie voor onnodige schade. Dit resulteerde in hoge inflatie en wisselkoersproblemen. Bovendien bleek het instrumentarium van de Centrale Bank onvoldoende sterk om de economie effectief bij te sturen. Het gevolg was een verzwakte vraagafname en een stijgende inflatie.
Recentelijk lijkt de beleidscoördinatie tussen de fiscale en monetaire autoriteiten te verbeteren, mede door de druk van het IMF. Hoewel dit tot enige stabilisatie heeft geleid, blijft deze fragiel. Een van de zwakke schakels is de compositie van de overheidsfinanciën, die structurele tekorten vertonen. Deze tekorten leiden tot betalingsachterstanden, onuitgevoerde projecten en onvoldoende middelen om schulden af te lossen. De zwakte aan zowel de inkomsten- als uitgavenzijde van de begroting vormt een groot risico voor de duurzaamheid van deze stabiliteit.
Een belangrijke stap naar een duurzamere economische stabiliteit is het hervormen van de publieke sector, inclusief de privatisering van staatsbedrijven. Daarnaast moet er altijd een anti-cyclisch begrotingsbeleid worden gevoerd. Dit houdt in dat de regering in tijden van economische neergang expansieve maatregelen neemt en in tijden van economische groei juist verkrappend optreedt. Dit type beleid is essentieel omdat de Centrale Bank in tijden van crisis vaak minder effectief kan zijn in het stimuleren van de economie.
Helaas is er de afgelopen weken een verstoring ontstaan in de afstemming tussen het begrotings- en monetair beleid. Een te snel versoepeld monetair beleid onder- steunde een expansief begrotingsbeleid, wat leidde tot druk op de valutamarkt en hogere inflatieverwachtingen. Er zijn nu corrigerende maatregelen nodig om het vertrouwen te herstellen.
Volgens de VES moet Suriname op lange termijn streven naar fundamentele hervormingen van zowel de economische als de politieke structuren om stabiliteit te waarborgen. Het bereiken van economische stabiliteit is een proces dat voortdurende inspanningen en beleidsmatige discipline vereist. De gevolgen van instabiliteit zijn te groot om te negeren. Suriname kan en moet op dit pad blijven, want een stabiele economie komt niet alleen de overheid, maar de hele samenleving ten goede.
