De onthulling van de nieuwe directeur van de SLM, dat het bedrijf het Pensioenfonds van zijn werknemers met USD 22 miljoen lichter had gemaakt, heeft de samenleving geschokt. Dit bedrag zal het verlieslatende staatsbedrijf met een totale schuld van USD 80 miljoen nooit kunnen terugbetalen. Recent kwam het Bureau voor de Staatsschuld in het kader van transparantie met een grotere onthulling. Uit haar onderzoek is gebleken dat de totale lange termijnschuld van elf staatsbedrijven samen per ultimo 2022, USD 1,7 miljard bedroeg (overeenkomend met SRD 53,7 miljard). Hiervan blijkt USD 126 miljoen achterstallige betalingen te zijn.
Wet op de Staatsschuld
Een belangrijke aanpassing van de Wet op de Staatsschuld, is het toekennen van een extra taak aan het Bureau voor de Staatsschuld, die omvat het rapporteren van schulden van staatsbedrijven, parastatalen en overheidsinstanties. Dit om de schulden van staatsbedrijven te monitoren, om zo het fiscale risico voor de overheid te minimaliseren c.q. op tijd aan te pakken. Om dit te kunnen realiseren, heeft het Bureau voor de Staatsschuld in de periode 24 mei tot en met 6 juni 2023, technische assistentie van CARTAC ontvangen.
Tot de publieke sector instellingen wordt verstaan: alle ingezeten institutionele instellingen die direct of indirect worden gecontroleerd door de overheid en overheidsbedrijven. Het ministerie van Financiën en Planning heeft een lijst van ca. 120 staatsbedrijven die door het Bureau voor de Staatsschuld worden gescreend.
De bedoeling is om geleidelijk aan alle relevante staatsbedrijven met schulden in kaart te brengen en te monitoren. Thans zijn van de elf grote staatsbedrijven de langetermijnschulden in kaart gebracht voor ultimo 2021 en 2022. Langetermijnschulden zijn schulden die een looptijd hebben van langer dan één jaar. De totale langetermijnschuld van deze elf bedrijven samen bedroeg per ultimo 2022, USD 1,7 miljard, (SRD 53,7 miljard) waarvan USD 126 miljoen achterstallige betalingen waren.
De schulden van de volgende 11 bedrijven zijn verwerkt in de tabel:
- Financiële Sector: Centrale Bank van Suriname (CBvS), Surinaamse Postspaarbank (SPSB) en Stichting Volkscredietbank (VCB).
- Niet-Financiële Sector: N.V. Staatsolie Maatschappij Suriname, N.V. Energie Bedrijven Suriname (EBS), Surinaamse Waterleiding Maatschappij (SWM), N.V. Havenbeheer Suriname, Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM), Staatsziekenfonds Suriname (SZF), Food & Agriculture Industries N.V. (FAI), Telecommunicatiebedrijf Suriname (Telesur).
Acht procent van de schulden is verschuldigd aan de staat. De instellingen die een schuld hebben bij de staat, zijn: EBS, SLM, FAI en SWM. Deze publicatie van het Bureau voor de Staatsschuld is een belangrijke stap in het transparanter maken van het openbaar bestuur. Hieruit blijkt dat de veelbesproken SLM-schuld slechts een deel van het groter probleem is. De samenleving heeft er recht op te weten hoe er met gemeenschapsgelden binnen de parastatale sector wordt omgegaan. Wat staat er in het Regeerakkoord 2020-2025, over de staatsbedrijven en wat is het resultaat na ongeveer drieënhalf jaar regering Santokhi?
Bron: VES-Inzicht maart 2024
