In een halfgevulde Lallarookh Ballroom, Building 2 mocht Christopher Healy (sociale wetenschapper) langer dan een uur vertellen over het thema “Seti a Gowtu now”, op weg naar een zelfstandig bestuursorgaan. De inleider ging in op de uitdagingen in de klein mijnbouw en een van de oplossingen die Healy ziet was het sonderen oftewel peilingen verrichten in de bodem. Hij is van mening, dat het gaat om het onderzoeken hoe de klein mijnbouwers door trainingen leren denken over hoe ze de goudbronnen kunnen ontdekken, peilen en hoe ontginning van mineralen waaronder goud in het bosrijke groene gebied in het binnenland van Suriname.
Volgens Healy heeft het gebied nog veel goudbronnen. Met het sonderen kan de goudwinning het geheel der exploratie en exploitatie van goud, zowel op grote als op kleine schaal in Suriname bestrijken en bewerken. Ongeveer 30.000 vierkante kilometer van Suriname bestaat uit groene gordels, dat is 18,3 procent van het land. Evenwel benadrukte Healy dat de goudzoekers getraind moeten worden, de goudbronnen niet voorbij te fietsen, maar weten te komen bij de bronnen.
Volgens schattingen van de Centrale Bank van Suriname is ongeveer 30% van de arbeidsbevolking nu werkzaam in de goudsector, waarvan de meesten in de illegale kleinschalige goudsector. Vanuit de zaal kwam de opmerking, dat enkele jaren geleden de goudsector 14 miljoen US-dollar had opgebracht, echter heeft de Centrale Bank van Suriname (CBvS) geen cent van dit bedrag gezien.
Goudafzettingen in Suriname zijn meer dan twee miljard jaar geleden ontstaan op het continent Atlantica. De groensteengordels, die worden gedomineerd door vulkanisch en sedimentair gesteente, herbergen de meeste hoogwaardige orogene goudafzettingen ter wereld. De gordel van groensteen betreft een groot gebied, maar het vormt een uitdaging om deze te controleren en beheren vanwege de omvang en het gebrek aan middelen. De overheid en mijnbouwinstanties zijn niet permanent aanwezig in de gordel.
In 1997 begon de Centrale Bank van Suriname met het opkopen van goud en deze taak werd later uitbesteed aan de particuliere sector.
Dit proces onthulde de aanzienlijke hoeveelheid goud, die door de kleine mijnbouwsector werd geproduceerd. Jurgen Plein (Makamboa) maakt duidelijk, dat met zijn 20 jaar ervaring in de kleine goudwinning en de ervaring opgedaan in Frans-Guyana, hij kan stellen dat de kleine mijnbouwsector werkgelegenheid en economische voordelen heeft gebracht voor de goudwinners. Door de aanwezige Angelique del Castilho voorzitster DA’91 werd gesteld dat de mijnbouwers hun persoonsgegevens wordt gevraagd door de overheid omdat in de sector de handhaving van de regelgeving niet optimaal is, wat resulteert in marginale overheidsinkomsten.
Echter vroeg ze wat daartegenover wordt gesteld, ten gunste van de mijnbouwers. Plein noemde het opheffen van de verschillende lasten, zoals de verhogingen van brandstof, elektriciteit, btw en andere belastbare winstberekeningen door de fiscale ondernemersfaciliteiten, van de winst af te trekken. Del Castilho riep op tot het afzien door regeringen van fiscale verzwaringen die de mijnbouwers niet een echt voordeel geven in hun streven vooruit te komen in de goudwinning.
Bovendien heeft de sector te kampen met milieuproblemen, zoals ontbossing, watervervuiling en luchtvervuiling door kwikdampen tijdens de verwerking en het transport van goud. Om deze problemen aan te pakken wordt de oprichting van een Surinaamse Mijnbouw Autoriteit (SMA) als autonoom bestuursorgaan door Healy voorgesteld. Vergelijkbare modellen, zoals de Maritieme Autoriteit van Suriname (MAS), zijn succesvol gebleken bij het toezicht houden op de naleving van regelgeving in andere sectoren. Door heffingen op de goudproductie in te voeren, kan de SMA voldoende inkomsten genereren om een permanente infrastructuur in de groenesteengordel op te zetten en de sector efficiënt reguleren.
De Guyanese mijnbouwautoriteiten hebben deze aanpak succesvol geïmplementeerd door mijnbouwdistricten op te richten en ervoor te zorgen dat er voldoende financiering is voor exploitatie en controle. Om deze taak uit te voeren, is een team van ervaren mijnbouw- en sociologische deskundigen nodig. Er moet een basisonderzoek worden uitgevoerd naar de huidige situatie in de mijnbouwsector, om inzicht te krijgen in de uitdagingen en zo effectieve strategieën te ontwikkelen voor regulering en controle. Door het instellen van de SMA en het implementeren van de noodzakelijke maatregelen kan Suriname de milieuschade verminderen, de regulering en handhaving verbeteren en de overheidsinkomsten uit de goudmijnsector verhogen.
In het algemeen is het voorstel van een Surinaamse Mijnbouw Autoriteit gericht op het aanpakken van de verschillende uitdagingen, waarmee de kleine mijnbouwsector wordt geconfronteerd, waaronder ontoereikende regulering, milieuschade en lage overheidsinkomsten. Door een model aan te nemen dat vergelijkbaar is met de succesvolle Maritieme Autoriteit van Suriname (MAS) en gebruik te maken van de inkomsten uit heffingen op de goudproductie, kan de SMA een permanente aanwezigheid in de groenesteengordel consolideren, de sector effectief controleren en besturen, en zorgen voor duurzame en verantwoorde mijnbouwpraktijken.
