De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft onlangs een tweede malariavaccin geprekwalificeerd. De WHO noemt dit een belangrijke mijlpaal in de preventie van deze ziekte. Het R21/Matrix-M-malariavaccin is inmiddels toegevoegd aan de  lijst van geprekwalificeerde vaccins van de WHO. In oktober 2023 adviseerde de WHO het gebruik ervan voor de preventie van malaria bij kinderen, op advies van de WHO Strategic Advisory Group of Experts (SAGE) on Immunization en de Malaria Policy Advisory Group. De prekwalificatie betekent een grotere toegang tot vaccins als een belangrijk instrument om malaria bij kinderen te voorkomen, waarbij het een voorwaarde is voor de aanschaf van vaccins door UNICEF en de financiering van steun voor de inzet door Gavi, de Vaccine Alliance.

Het R21-vaccin is het tweede malariavaccin dat door de WHO is geprekwalificeerd, na het RTS,S/AS01-vaccin dat in juli 2022 de prekwalificatiestatus kreeg. Uit klinische onderzoeken is gebleken dat beide vaccins veilig en effectief zijn voor het voorkomen van malaria bij kinderen. Wanneer ze breed worden geïmplementeerd, samen met andere aanbevolen malariabestrijdingsinterventies, zullen ze naar verwachting een grote impact hebben op de volksgezondheid. Malaria, een door muggen overgebrachte ziekte, legt een bijzonder zware last op kinderen in de Afrikaanse regio, waar jaarlijks bijna een half miljoen kinderen aan de ziekte sterven. Wereldwijd waren er in 2022 naar schatting 249 miljoen malariagevallen en 608.000 malariadoden in 85 landen.

De prekwalificatie van het tweede malariavaccin ter wereld, ontwikkeld door de Universiteit van Oxford en vervaardigd door het Serum Institute of India, staat klaar om de toegang tot malariapreventie door vaccinatie uit te breiden. De vraag naar malariavaccins is groot, maar het aanbod is tot nu toe beperkt. De beschikbaarheid van twee door de WHO aanbevolen en geprekwalificeerde malariavaccins zal naar verwachting het aanbod vergroten om aan de grote vraag uit Afrikaanse landen te voldoen en resulteren in voldoende vaccindoses ten behoeve van alle kinderen die in gebieden wonen waar malaria een aanzienlijk risico voor de volksgezondheid vormt.

Dr. Rogério Gaspar, directeur van het Department of Regulation and Prequalification bij de WHO, zei: “Het bereiken van de prekwalificatie van vaccins door de WHO garandeert dat vaccins die in mondiale immunisatieprogramma’s worden gebruikt, veilig en effectief zijn binnen de gebruiksomstandigheden in de beoogde gezondheidszorgsystemen. De WHO evalueert meerdere producten voor prekwalificatie. De kern van dit werk is het garanderen van een betere toegang tot veilige, effectieve en hoogwaardige gezondheidsproducten.‘’

Dr. Kate O’Brien, directeur van het Department of Immunization, Vaccines and Biologicals van de WHO, zei: “Vandaag markeert een enorme stap voorwaarts in de mondiale gezondheidszorg, omdat we de prekwalificatie van R21/Matrix-M verwelkomen, het tweede malariavaccin dat wordt aanbevolen voor kinderen die lijden aan endemische malaria. Deze prestatie onderstreept onze niet aflatende toewijding aan het uitroeien van malaria, die nog steeds een formidabele vijand is die kinderleed en -sterfte veroorzaakt. Dit is een nieuwe stap in de richting van het verzekeren van een gezondere, veerkrachtigere toekomst voor degenen die te lang hebben geleefd in angst voor wat malaria zou kunnen doen aan hun kinderen. Samen met onze partners zijn we verenigd in het nastreven van een malariavrije toekomst, waarin elk leven beschermd is tegen de dreiging van deze ziekte.”

Als onderdeel van het prekwalificatieproces past de WHO internationale normen toe om uitgebreid te evalueren en te bepalen of vaccins veilig en effectief zijn en volgens internationale normen worden vervaardigd. De WHO garandeert ook de voortdurende veiligheid en werkzaamheid van geprekwalificeerde vaccins, bijvoorbeeld door regelmatige herevaluatie, inspectie ter plaatse en gerichte tests. Prekwalificatie ondersteunt de specifieke behoeften van nationale immunisatieprogramma’s met betrekking tot vaccinkenmerken zoals potentie, thermostabiliteit, presentatie, etikettering en transportomstandigheden.