“In De Nationale Assemblee (DNA) van 29 september 2023 heeft president Santokhi de jaarrede uitgesproken. Ook heeft de president de ontwerpbegroting voor het dienstjaar 2024 aan DNA aangeboden. De president erkent dat hij “te optimistisch” is geweest sinds zijn aantreden. Hij erkent dat de afgelopen “drie jaren van ‘ups-and-downs’ voor sommigen meer ‘downs’ dan ‘ups’ zijn geweest. Hij erkent tevens dat de ‘agenda’s in werkelijkheid niet synchroon liepen, doelend op zijn regeercoalitie. Hoe serieus hij is met deze zelfreflectie blijkt echter niet, daar de president vervolgens verzuimt aan te geven, wat hij het komend jaar dan anders zal doen”, aldus de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) in de oktobereditie van haar blad INZICHT.

Prijzen zullen verder stijgen, lonen nauwelijks

Volgens de VES is het pijnlijk dat de president met zijn jaarrede geen zicht geeft op wat zal verbeteren voor de gemiddelde burger in het komende jaar. “Wel stelt hij dat door zijn regering getroffen maatregelen negatieve effecten hebben gehad op het besteedbaar inkomen van de samenleving. Zo bedroeg de inflatie in de eerste twee jaren van zijn zittingstermijn circa 61 procent. In het derde zittingsjaar eindigde de inflatie rond de 55 procent. Met de voorgenomen uitgaven voor 2024 zal de ontwikkeling van het algemeen prijspeil eveneens hoog uitvallen dat het besteedbaar inkomen verder zal doen eroderen.”  Kijkend naar de Staatsbegroting 2024 valt het de VES op dat het begrotingstekort in 2024 ruim 7,4 miljard Surinaamse dollar zal gaan bedragen wat bij een geschat bruto binnenlands product (bbp) van SRD 179 miljard in 2024 neerkomt op 4,1 procent.

“Een nadere beschouwing van de begroting laat zien dat de overheid in 2024 ruim SRD 60 miljard gaat uitgeven.

Echter blijkt de overheid slechts in staat om SRD 42 miljard te gaan verdienen in 2024 middels diverse belastingen en niet-belastingmiddelen (royalties).  Hierdoor ontstaat er een begrotingstekort van SRD 17,9 miljard. Dit tekort zal worden gefinancierd middels leningen (bij het IMF en de IDB) ten bedrage van SRD 10.0 miljard.

Voor het resterende financieringstekort van 7,4 miljard zoekt men nog naar een financierder. In praktische termen zal de overheid in 2024 maar liefst SRD 17,5 miljard moeten gaan lenen om haar voorgenomen uitgaven te kunnen dekken. Een vluchtige rekensom leert ons dat het tekort in 2024 daardoor niet 4,1 procent van het bbp zal zijn, maar wel 9,8% procent.

Regeren op krediet

Verder zegt de VES, dat de mededeling van de president in DNA, dat de totale staatschuld aan het afnemen is, bedrieglijk is. “Sinds 1 juli 2020 is de buitenlandse schuld met 424 miljoen USD toegenomen en de binnenlandse schuld met SRD 17 miljard.

Hoe heeft hij afgelost en hoe is de schuld kleiner geworden?”, aldus de VES.

“Deze regering zal een nog grotere schuldenerfenis aan het volgende doorgeven, precies zoals in 2020 het geval is geweest bij haar aantreden.  De enige hoop dat wij als land ooit uit van de ‘schuldenberg’ af zullen komen, lijkt de oliedroom te zijn. Deze zal zich echter op zijn vroegst en met een flinke portie geluk, pas in 2029 aandienen. Het bestedingspatroon van de regering is in schril contrast met de boodschap van dezelfde regering om de buikriem aan te halen/strakker te trekken. Enkele dagen na de rede vertrok hij met een grote delegatie naar een zoveelste voor de samenleving nutteloze dienstreis richting Dominicaanse Republiek. Hij ging zorgen voor de veiligheid van de bevolking van Haïti. Dit terwijl er mede door al de leuke reisjes, er geen geld is voor de politie om voor onze veiligheid te zorgen.”

Wanneer stopt de verarming?

“De voorgenomen uitgaven in 2024 zullen bij voortgaand consumptief beleid, de voedingsbodem blijven van hoge inflatie en hiermee verdere eroderen van de koopkracht van de bevolking. De door de vakbeweging op meerdere momenten geëntameerde oproep voor loonsverhogingen, zal op geen enkele manier de verwachte prijsstijgingen zowel door beleidsmaatregelen van de regering als door geïmporteerde prijsverhogingen kunnen bijhouden. Een loon-prijsspiraal is bovendien ook niet wenselijk, daar eenieder hiermee reëel achteruit gaat.”