Met de verandering van ons kiesstelsel heeft Suriname vandaag vrijdag 13 oktober een historische overwinning behaald. Alternatief 2020 bedankt eenieder die hieraan heeft meegewerkt, in het bijzonder mr. Serena Essed als indiener van de wet, de buitenparlementaire politieke partijen die samen met A20 zich hebben ingespannen voor de ‘one person one vote’ 1 kiesdistrict (LEV). Uiteindelijk heeft onze DNA  als wetgevende macht  deze wet met 46 stemmen  aangenomen,  het Constitutioneel Hof als rechterlijke macht een rechtvaardig oordeel geveld, benevens  elkeen  die hierin op welke wijze dan ook zijn of haar bijdrage hieraan geleverd heeft. Dit is een historische overwinning voor alle Surinamers waar dan ook ter wereld !

De wijziging van het kiesstelsel in ons land is niet over één nacht ijs gegaan.  Vanaf de invoering van het kiesrecht in ons land, ruim 158 jaar terug  tot op heden, is ons kiesstelsel op  verschillende momenten op de operatietafel geplaatst. De maandenlange  debatten die gevoerd  zijn, waren belangrijk om het technisch, administratief en organisatorisch raamwerk rond de wet goed met elkaar door te discussiëren, zodat wij per heden uiteindelijk  kunnen praten over een rechtvaardig en evenredig kiesstelsel in ons geliefd land Suriname.

Stemmen in Suriname voor de eerste keer

In 1865 werd het kiesrecht ingevoerd met de oprichting van de Koloniale Staten die wij nu kennen als De Nationale Assemblee, waarbij een klein deel van de bevolking het recht kreeg om negen volksvertegenwoordigers te kiezen.

Vrouwen werden expliciet uitgesloten van stemmen.

In 1936 werd de naam van de volksvertegenwoordiging  veranderd in de Staten van Suriname, wat wij nu kennen als De Natio-nale Assemblee (DNA), maar vrouwen werden expliciet uitgesloten van actief kiesrecht. Actief kiesrecht is het recht van een individu om deel te nemen aan verkiezingen en een stem uit te brengen voor politieke vertegenwoordigers.

Het aantal volksvertegenwoordigende  le-den bedroeg vijftien. Vijf leden werden be-noemd door de gouverneur en tien leden werden gekozen door de kiesgerechtigde inwoners. Kiesgerechtigden moesten voldoen aan een van volgende voorwaarden:

1. Betaling van belasting over het jaarlijkse inkomen (censuskiesrecht)
2. Vervulling van de bij kiesreglement vastgestelde eisen van verstandelijke ontwikkeling (capaciteitskiesrecht). Kiezers moesten aantonen dat zij in het bezit waren van een ulo-diploma of hoger.

Een nieuw kiesstelsel: Mannen en vrouwen mogen stemmen

In 1948 werd het algemeen kiesrecht ingevoerd in Suriname, waardoor censuskiesrecht en capaciteitskiesrecht werden opgeheven, en mannen en vrouwen dezelfde kiesrechten kregen. Het aantal Statenleden werd uitgebreid van 15 naar 21, en gouverneursbenoemingen werden afgeschaft, waardoor alle leden werden gekozen door kiesgerechtigde inwoners. In 1949 werden de eerste verkiezingen volgens dit nieuwe kiesstelsel gehouden, met negen kieskringen, maar dit zorgde voor een disbalans in de Staten Vertegen-woordiging.

In 1963 werd een nieuw kiesstelsel ingevoerd om de oververtegenwoordiging van Paramaribo te verminderen en volgens de toenmalige machthebbers de creoolse dominantie aan te pakken. Dit stelsel stond kiezers toe om twee keer te stemmen: 24 statenleden werden gekozen per kieskring volgens het personen meerderheidsstelsel, terwijl twaalf leden via landelijke evenredige vertegenwoordiging werden gekozen door stemmen op partijen, met een totaal van 36 leden, later verhoogd naar 39 in 1966. Het districtenstelsel voldeed niet aan de democratische beginselen van goed bestuur.

In 1975 werd Suriname onafhankelijk met algemeen kiesrecht verankerd in de Grondwet. Vanaf 1980 nam de Nationale Militaire Raad de macht over, wat leidde tot opschorting van de grondwet. In 1985 werd een gekozen Nationale Assemblée ingesteld en een nieuwe grondwet aangenomen, waarmee het algemeen kiesrecht werd hersteld.

In 1987 waren de eerste vrije verkiezingen volgens een districtenstelsel na herstel van onze Democratie. De zetelverdeling per district bleek echter onevenredig, waarbij minder dichtbevolkte gebieden oververtegenwoordigd zijn in de assemblee, Paramaribo en Wanica, met 70% van de bevolking, hebben slechts 47% van de zetels, terwijl districten zoals Coronie en Brokopondo, met 1% van de bevolking, 10% van de zetels hebben. Dit heeft geleid tot een ongelijke landelijke vertegenwoordiging.

Anno 2023 met de wijziging van ons kiesstelsel van een districtenstelsel naar een landelijk evenredigheidsstelsel, hebben wij nu een totaal ander kiesstelsel dat historische gezien de werkelijke democratie etaleert, waarvoor er langer dan 158 jaar gestreden is, maar per heden gerealiseerd is met de aanname van de nieuwe kieswet en regeling.

Stemmen is meer dan de keuze voor een persoon, het is de keuze voor onze toekomst.

Een rechtvaardig en evenredig kiesstelsel vormt het fundament voor de groei en vooruitgang van ons geliefde land. Het opent  deuren naar een actieve betrokkenheid van alle burgers, ongeacht waar ze wonen. Dit betekent dat elke stem telt, waardoor onze verkozen volksvertegenwoordigers legitiem worden en de beleidsbeslissingen breder worden geaccepteerd.

Alternatief 2020 heeft vanaf haar ontstaan aangegeven te zullen strijden tegen fundamenteel onrecht. Vandaag mogen wij met dank aan de Allerhoogste zeggen dat wij met de wijziging van ons kiesstelsel, met zijn allen een historische overwinning hebben behaald over een kiesstelsel dat fundamenteel onrechtvaardig was. Wij roepen alle Surinamers op waar dan ook, om  samen te bouwen aan een sterker Suriname, waarin iedere stem wordt gehoord en elke burger kan bijdragen aan een stralende toekomst.

Het kan anders, wan trafas` de !

Alternatief 2020