De EITI-norm 2023 ondersteunt een transparante, inclusieve en duurzame weg naar de energietransitie. De kern van het Extractive Industries Transparancy Initaitive (EITI), ligt in een wereldwijde standaard voor het bevorderen van transparantie en verantwoording in de energie- en mijnbouwsector. Sinds de EITI-standaard in 2013 voor het eerst werd geïntroduceerd, is het rapportagekader van het EITI regelmatig bijgewerkt om in te spelen op de veranderende behoeften van de sector en belanghebbenden.

EITI Suriname

Het Suriname 2017 Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) rapport, werd in januari 2020 gepresenteerd aan de media en belanghebbenden. Dit rapport was reeds op 31 december 2019 gepubliceerd. Hiermee heeft Suriname toen kunnen voorkomen om wederom geschorst te worden. Suriname werd wel op 26 februari 2019 geschorst, omdat het gefaald had het 2016 EITI-rapport vóór de deadline van 31 december 2018, te publiceren.

Het rapport uit 2016 werd op 24 mei 2019 gepubliceerd, waarna de schorsing werd opgeheven.

Dit betekende dat Suriname nog maar enkele maanden over had om het 2017 rapport te af te ronden en te publiceren om te voorkomen dat het wederom geschorst werd.

De directeur van Natuurlijke Hulpbronnen, Dave Abeleven, zei toen dat het 2016 EITI-rapport in mei 2019 gepubliceerd was en dat er daardoor weinig tijd over was om het 2017 EITI-rapport inhoudelijk kwalitatief op te stellen. Het rapport moest voor de deadline van 31 december 2018, gepubliceerd worden. Op de website van eitisuriname.org staan tot op heden alleen de rapporten van 2016 en 2017.

De toenmalige minister van NH, Sergio Akiemboto, zei in 2020 dat het niet meer mag voorkomen dat Suriname geschorst wordt.  De inhoud van het 2017 rapport was volgens Abeleven, in vergelijking met het 2016 EITI-rapport, aanzienlijk verbeterd. Suriname is 24 mei 2017 lid geworden van EITI. Vanaf dit moment had Suriname de verplichting om een transparant beleid te voeren binnen de mijnbouwsector. Daarbij werd ons land ook gecommitteerd jaarlijks het EITI-rapport te produceren en openbaar te maken. Het rapport is goedgekeurd door de Multi Stakeholders Group (MSG) die als voornaamste rol heeft het monitoren en begeleiden van het proces volgens de EITI-standaarden.

Wereldwijd energielandschap

Het wereldwijde energielandschap is ingrijpend veranderd sinds het EITI twee decennia geleden voor het eerst werd opgericht. Uit nieuwe gegevens van het Internationaal Energieagentschap, blijkt dat investeringen in schone energie vorig jaar een recordhoogte bereikten van 1,7 biljoen dollar, vergeleken met 1 biljoen dollar voor fossiele brandstoffen. De covid-pandemie en de Russische invasie van Oekraïne hebben de voortgang van de energietransitie versneld, wat een verdere impuls heeft gegeven aan het verminderen van de afhankelijkheid van olie en gas en het verbeteren van de veiligheid van kritieke toeleveringsketens voor mineralen. Naarmate de hernieuwbare-energiesector investeringen blijft aantrekken en inkomstenstromen blijft genereren, wordt de behoefte aan meer transparantie om een duurzame overgang naar een toekomst met groene energie te waarborgen, steeds belangrijker.

Stapsgewijze verandering in EITI-rapportage

Om relevant te blijven in de veranderende mondiale context, is de EITI-standaard bijgewerkt met voor het eerst bepalingen met betrekking tot de energietransitie. Deze veranderingen bouwen voort op een strategische verandering die het EITI-bestuur de afgelopen vier jaar heeft doorgevoerd om de energietransitie in het werk van het EITI aan te pakken. In 2020 heeft het EITI-bestuur een duidelijkere aanpak ontwikkeld om de energietransitie aan te pakken in de strategische prioriteiten van het EITI. Het erkende dat de energietransitie een transformerende impact zou hebben op de winningsindustrieën, en dat EITI-gegevens het publieke debat over de sector en toekomstige inkomstenstromen kunnen informeren, en bestuursrisico’s kunnen identificeren in het licht van de snelle groei van de vraag naar benodigde grondstoffen voor de groei van hernieuwbare energie. Verschil-lende EITI-implementerende landen hebben al gegevens gerapporteerd over de uitstoot van broeikasgassen (BKG) en andere aspecten van de veranderende energiemix.

Bovendien zijn de statuten van het EITI herzien om de rol van het EITI te erkennen bij het bijdragen aan een verantwoorde energietransitie in zijn doelstelling. Het kiesdistrict van het EITI is ook uitgebreid met energiebedrijven, als gevolg van de diversificatie van investeringsportefeuilles om hernieuwbare energie op te nemen en de goedkeuring van netto nuldoelstellingen.

Nieuwe bepalingen over de energietransitie

De wereldwijde verschuiving naar een koolstofarme economie heeft gevolgen voor de hele waardeketen van de winningsindustrie, van hoe licenties worden verleend tot hoe de overheidsinkomsten zullen worden beïnvloed. Het hervormt de soorten gegevens, onthullingen en dialoog die nodig zijn om verantwoording en goed bestuur van de sector natuurlijke hulpbronnen te ondersteunen.

Voor het eerst moedigt de EITI-standaard bedrijven aan om de uitstoot van broeikasgassen bekend te maken in overeenstemming met de toonaangevende openbaarmakingsnormen, als erkenning voor de rol van het EITI bij het bevorderen van transparantie en het publieke debat over informatie met betrekking tot de energietransitie en implicaties voor EITI-rapportage.

De EITI-norm 2023 ondersteunt ook openbaarmakingen en openbaar debat over de gevolgen die de energietransitie heeft voor de winningssector en nationale economieën. Overheden zullen hun toezeggingen, beleid en plannen voor de energietransitie moeten documenteren, inclusief openbaarmaking van overheidssubsidies, de kapitaal- en bedrijfsuitgaven, koolstofprijsmechanismen, koolstofbelastingen en subsidies.

Implementerende landen zullen ook worden verplicht om de grondgedachte voor het versneld volgen van winningsvergunningen te documenteren, om het risico van corrupte deals te verminderen in de context van een stijgende vraag naar kritieke mineralen. Landen worden verder aangemoedigd om gegevens over bewezen olie-, gas- en mijnbouwreserves openbaar te maken met informatie die nodig is over belangrijke exploratieactiviteiten. De energietransitie zal gevolgen hebben voor de overheidsinkomsten die worden gegenereerd uit zowel fossiele brandstoffen als mineralen, voornamelijk die welke nodig zijn voor hernieuwbare energietechnologieën. Volgens de EITI-standaard van 2023, wordt van overheden verwacht dat ze hun inkomstenprognoses uit fossiele brandstoffen en mineralen bekendmaken, evenals de aannames die aan deze prognoses ten grondslag liggen. Van bedrijven wordt verwacht dat zij informatie over toekomstige productieplannen vrijgeven wanneer de multi-stakeholdergroep daarom verzoekt.

Transparantie in transitie

Uiteindelijk zullen openbaarmakingen onder de EITI-norm van 2023 burgers helpen te begrijpen of hun land klaar is om de energietransitie te managen. Deze informatie zal een publiek debat mogelijk maken over de houdbaarheid van de overheidsinkomsten, wat de kern vormt van de EITI-rapportage. Door transparantie en een open dialoog te vergemakkelijken, kan de EITI-norm van 2023 helpen de weg vrij te maken voor een energietransitie die rechtvaardig, duurzaam en inclusief is, om een toekomst te verzekeren waarin iedereen kan profiteren van de verschuiving naar een koolstofarme wereld.

Bron: https://eiti.org/blog-post/putting-energy-transition-heart-eiti-standard