In 2022 deed zich een reeks tegenslagen voor, die de ontluikende olie-hausse in Suriname ontspoorde. Het land met ongeveer 600.000 inwoners, dat het Guyana-Suriname-bekken deelt met het nabijgelegen Guyana, wordt verondersteld een aanzienlijk offshore petroleumpotentieel te bezitten. Naar schatting bevat het 1,4 miljoen hectare offshore Blok 58, waar 50% partners Apache en TotalEnergies, de exploitant, vijf commerciële ontdekkingen hebben gedaan, maar liefst 6,5 miljard vaten olie. Indien bewezen correct en met succes uitgebuit, zal dit Suriname een enorme economische bloei bezorgen op de schaal van Guyana, waar de economie in 2022 met maar liefst 62 procent groeide. Geconfronteerd met een economische crisis en de dreiging van alweer een wanbetaling van de staatsschuld, beschouwt Suriname zijn oliepotentieel als een economisch wondermiddel.

Het lijkt er echter op dat de ontluikende olie-hausse tot stilstand is gekomen. De definitieve investeringsbeslissing (FID) van Apache en TotalEnergies, de exploitant, met betrekking tot de miljardenontwikkeling van Blok 58 voor de kust van Suriname werd vorig jaar verwacht, maar is uitgesteld. Patrick Pouyanne, CEO van TotalEnergies, legde eind 2022 uit dat de energiegigant zich zorgen maakte over een gebrek aan begrip van de ontdekte reservoirs en een discrepantie tussen seismische gegevens en boorresultaten. Hierdoor is de eerste olie uit Blok 58 uitgesteld tot in ieder geval 2027, misschien zelfs nog later, terwijl deze aanvankelijk door Paramaribo over twee jaar werd verwacht. Als je bedenkt dat er een investering van ergens tussen de USD 6 miljard en USD 10 miljard nodig is om Blok 58 te ontwikkelen en het naar de eerste oliemaatschappij TotalEnergies te brengen, is de aarzeling begrijpelijk.

Dit was een zware slag voor de zwaar bevochten president Chandrikapersad Santokhi, die te maken heeft met politieke en economische crises in een land dat tot de armste van Zuid-Amerika behoort. Het bruto binnenlands product (bbp) per hoofd van de bevolking van Suriname in 2022 bedroeg USD 5.710, het op twee na laagste op het continent vóór Bolivia, met Venezuela op de laatste plaats. De voormalige Nederlandse kolonie werd bijzonder hard getroffen door de covid-pandemie van 2020, die de economische zwakheden blootlegde die waren veroorzaakt door Dési Bouterse, die aan de macht was van 2010 tot 2020. In 2020 kromp de bruto binnenlandse productie van Suriname met 16 procent dat de slechtste prestatie was in Zuid-Amerika na Venezuela. Sindsdien heeft de economie zich niet hersteld, waarbij het bbp in 2021 met bijna 3 procent daalde en vervolgens slechts met 1,3 procent toenam in 2022, toen andere Zuid-Amerikaanse landen een robuuste groei doormaakten. Verontrustender is dat Suriname tijdens de economische crisis die door de pandemie is aangewakkerd, drie keer in gebreke is gebleven met betrekking tot zijn staatsschuld en dat het land wordt geconfronteerd met het vooruitzicht van weer een faillissement.

In een poging de wankele financiën van Paramaribo te schragen, verzekerde president Santokhi zich van een financieringsprogramma van bijna USD 700 miljoen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), dat werd toegekend op voorwaarde dat de regering harde economische hervormingen zou doorvoeren. Die omvatten onder meer het afschaffen van brandstof- en elektriciteitssubsidies als onderdeel van een economisch plan van eigen bodem om de fiscale en economische stabiliteit te herstellen. Dit heeft de benarde situatie van gewone mensen in het verarmde Zuid-Amerikaanse land, waar de inflatie in februari 2023 opliep tot 58 procent, alleen maar slechter gemaakt. De stijgende kosten van levensonderhoud leidden in februari 2023 tot gewelddadige demonstraties tegen de regering, waarbij demonstranten het parlement van Suriname bestormden. Deze gebeurtenissen versterken de crises waarmee de regering van president Santokhi wordt geconfronteerd en de urgentie waarmee een oplossing moet worden gevonden.

Paramaribo had verwacht dat een offshore olieboom de economische problemen van Suriname zou oplossen, maar er zijn tekenen dat de FID voor Blok 58 nog ver weg is. Zelfs nadat TotalEnergies bezwaar had gemaakt tegen het maken van de FID in 2022, waren er verwachtingen van de regering dat deze in 2023 zou worden gemaakt, waardoor de eerste olie uit Blok 58 al in 2027 zou kunnen worden afgeleverd. Het lijkt er nu op dat de Final investment Decision (FID) op zijn vroegst in 2024 zal worden gemaakt, maar die kan verder worden uitgesteld als de boorresultaten en de stroomtesten niet aan de verwachtingen voldoen. De FID liep gedeeltelijk vertraging op door een reeks niet-commerciële olievondsten en droge putten. Het laatste slechte boorresultaat was bij de Awari-put die in november 2022 werd voltooid en als niet-commercieel, verstopt en verlaten werd beschouwd.

Sindsdien heeft Apache de succesvolle boring en stromingstest van de Sapakara South-2-evaluatieput aangekondigd, waarbij 35 meter netto olie werd gevonden in wat werd beschouwd als een reservoir van hoge kwaliteit. Stroomtest- en drukgegevens geven aan dat er meer dan 200 miljoen vaten olie aanwezig zijn, wat aanzienlijke middelen toevoegt aan elke geplande ontwikkeling. Die resultaten bevestigen volgens de CEO van Apache, John J. Christmann IV, de pre-drill-verwachtingen van het bedrijf, evenals geologische, geofysische en reservoirmodellen. Die bevestiging komt na de aankondiging in juni 2022 van succesvolle stroomtesten van de Krabdagu Discovery Well en de Sapakara South-1 taxatieput in november 2021.

Het beoordelingswerk aan Blok 58 wordt voortgezet. De Krabdagu-2-beoordeling werd geboord ten tijde van het persbericht van Apache in februari en zal worden gevolgd door de Krabdagu-3-put die volgens de planning in februari 2023 zou worden gespudd. Als Apache en TotalEnergies doorgaan en succes boeken, is het te verwachten dat de FID voor Blok 58 volgend jaar zal worden gemaakt. Maar aangezien het waarschijnlijk nog minstens drie jaar, mogelijk nog langer zal duren om de eerste olie op te pompen, zou dit heel goed te laat kunnen zijn voor president Santokhi. Een schuldencrisis en verdere burgerlijke onrust liggen op de loer. De tijd dringt voor Suriname om met succes het aanzienlijke oliepotentieel dat offshore ligt te exploiteren, naarmate de drang om de wereldeconomie koolstofvrij te maken aan kracht wint. Dit wordt versterkt door de strikte fiscale voorwaarden van de olieproductieovereenkomsten van Suriname en de politieke instabiliteit van het verarmde land.