Per 1 januari van dit jaar, heeft Suriname de Belasting over de Toegevoegde Waarde, BTW, voor goederen en diensten doorgevoerd en moet er 15 procent meer betaald worden op goederen en diensten, met uitzondering van basisgoederen, waar een nultarief op geldt. Bij de introductie van de BTW is de omzetbelasting die door met name het bedrijfsleven moest worden afgedragen, vervallen. Onder druk van het Internationaal Monetair Fonds, IMF, moest dit voor Suriname nieuwe fiscale systeem, worden doorgedrukt. Doorgedrukt ja, en wel op een heel beroerde manier voorbereid. Verreweg de meeste ondernemers in het land wisten door de povere en niet goed opgezette voorlichting, niet precies hoe het systeem doorgevoerd en toegepast moest worden. Vooral bij de detailhandel waren en zijn er nog steeds vragen, over hoe er moet worden afgedragen en in veel gevallen zijn kassasystemen nog niet afgestemd op de BTW en nog minder aangesloten op bijvoorbeeld een groot ICT-systeem van de fiscus. Het is dan ook niet vreemd, dat heel wat handelaren een loopje nemen met de BTW en niet afdragen, wat moet worden afgestaan aan gelden. Ook komt het nu steeds vaker voor, dat handelaren vragen of de klant een bon wenst te he

bben, omdat een bon de BTW-afdracht verzegelt. Vraagt de klant niet om een bon, dan wordt er geen BTW afgestaan aan de fiscus. Ook de connectie tussen handelaar en bank in het kader van de BTW-afdrachten, vertoont nog tal van hiaten. En wat nog steeds niet goed is geregeld, is dat de meeste detailhandelaren er nog niet in geslaagd zijn, de zogeheten BTW-kassa’s aan te schaffen, omdat die gewoon peperduur zijn. En hoe zit het met de controle op de naleving van de BTW-wet en de verplichtingen die daaraan kleven? Nou, die is naar de mening van velen, nog gewoon knudde en biedt ruimte voor geknoei op grote schaal. Over de inkomsten binnen het op 1 januari doorgedrukte nieuwe belastingsysteem, zegt de overheid tot op heden niets bijzonders en die zouden naar wij vernemen, beneden verwachtingen liggen. Alleen bij de import van goederen zouden de inkomsten bevredigend zijn. Maar vanwege de handel en andere sectoren, loopt de zaak nog behoorlijk stroef en de verwachtingen zouden naar verluidt, teleurstellend lager zijn dan verwacht. De binnenlandse heffingen zijn aanmerkelijk lager uitgevallen wegens de mogelijkheid tot verrekeningen die door de fiscus geboden werd. Naar verluidt zouden de ingediende aangiftes behoorlijk laag zijn uitgevallen tot nog toe, en zou slechts 30 procent van de 3000 BTW-geregistreerden, redelijk hebben afgedragen. De werkwijze om BTW te innen op basis van facturen en niet op kassabasis via ICT-systemen, werkt corruptie en fraude in de hand en valt maar nauwelijks te controleren. Dan komen we weer terug op een goede en sluitende controle op de naleving, die tot op heden niet goed of helemaal niet van de grond komt.

De Belastingdienst heeft namelijk daar het controlemechanisme niet voor, laat staan in “place” gebracht. Ook de betalingen via de bank hebben geen goede en gewenste koppeling op de Belastingdienst. Het vermoeden bestaat nu zelfs, dat de overheid zich flink verkeken heeft op de BTW en zijn inkomsten en ze zich heeft zitten rijk rekenen, terwijl het helemaal niet duidelijk was, of de nieuwe fiscale maatregel snel tot veel meer inkomsten zou leiden. Het geheel is gewoon bar slecht voorbereid en doorgedrukt, alleen maar om sneller aan IMF-penningen te kunnen komen. De gevolgen zien we nu reeds langer dan twee maanden en het is niet uitgesloten, dat de overheid nu te maken heeft met flink teleurstellende financiële resultaten voortgebracht door het  BTW-systeem. Misschien zal de zaak tegen het midden van het jaar er beter uitzien, wanneer veel meer personen en instanties de BTW beter onder controle hebben en de overheid wel in staat zal zijn efficiënter te controleren op de naleving.