‘Wereld is sinds Russische invasie instabieler geworden’
We werden allemaal wakker op 24 februari 2022, precies een jaar geleden, in een nieuwe wereld. De gevolgen van de Russische invasie van Oekraïne voor de hele wereld waren nog niet voelbaar. Ze zijn vandaag heel reëel, ook voor Suriname en de regio. Op 24 februari 2022 lanceerde de Russische Federatie van Vladimir Putin, zonder haar Oekraïense buurland te waarschuwen en in strijd met alle teksten van internationaal recht, een ‘speciale militaire operatie’, in feite een grootschalige oorlog tegen een land dat geen van beide had aangevallen ook niet bedreigd.
Sinds de Tweede Wereldoorlog is er slechts één internationale instantie die het gebruik van geweld door een land (of een groep landen) tegen een ander land kan rechtvaardigen. Het is de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, waarvan Rusland permanent lid is. Alleen de 15 leden van de Veiligheidsraad kunnen het gebruik van geweld door een land in het geval van zelfverdediging aanvaardbaar verklaren of besluiten een interpositiemissie te sturen met het oog op herstel van de vrede. Rusland is door 143 landen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties veroordeeld vanwege zijn illegale annexaties, vergeleken met slechts vijf die het steunden, waaronder Wit-Rusland, Noord-Korea en Iran.
Een korte herinnering: op 24 februari 2022 om vijf uur ’s ochtends, stuurde Rusland colonnes tanks en honderden vliegtuigen en raketten om Oekraïense civiele en militaire doelen aan te vallen, waarbij in de eerste dagen van het conflict zeer veel slachtoffers vielen.
De inspanningen van de Europese diplomatie waren echter intens tijdens de kritieke periode die aan het conflict voorafging. Europese leiders, waaronder de Franse president Emmanuel Macron, hebben kosten noch moeite gespaard om Vladimir Putin ervan te overtuigen geen onherstelbare schade te berokkenen. Rusland had bovendien bij monde van zijn president en zijn minister Sergej Lavrov aangegeven, dat het in geen geval een aanval op zijn buurland zou leiden. Rusland heeft zich niet aan zijn woord gehouden. Rusland heeft zijn eigen verplichtingen geschonden. Rusland heeft het internationaal recht geschonden. Rusland pleegde oorlogsmisdaden die nu gedocumenteerd zijn. Rusland dreigt openlijk zijn nucleaire arsenaal te gebruiken en de wereld in een enorm veld van radioactief stof te veranderen.
Sinds de Russische invasie wordt het aantal burgerslachtoffers geschat op 200.000 mensen, onder wie enkele honderden kinderen, waarvan sommige zeer jong. Oekraïense steden gereduceerd tot velden van ruïnes nummer in de tientallen. Noch ziekenhuizen, noch scholen, noch theaters, noch kerken zijn gespaard gebleven door de door Rusland gestuurde raketten. Het Rusland van Vladimir Putin heeft meer dan 6 miljoen vluchtelingen op de wegen van de exodus gelanceerd, dat wil zeggen het equivalent van tien keer de bevolking van Suriname. De overgrote meerderheid van deze gezinnen heeft inmiddels een toevluchtsoord gevonden in de buurlanden van Oekraïne: in Polen, Slowakije, de Baltische staten en bijna overal in de landen van de Europese Unie.
Oost-Oekraïne is tegenwoordig onherkenbaar. Sommige beelden voeren ons terug naar de wereld van de Tweede Wereldoorlog. De oudste leden van onze families hebben het gevoel dat ze het laatste conflict in Europa herbeleven. De angst voor de buurman heeft zich weer gevestigd waar die na 1989 was verdwenen.
Voor mij, een diplomaat die in Rusland en Wit-Rusland heeft gewerkt en een beetje weet over de mensen die in deze regio wonen, kan deze oorlog alleen maar grote droefheid en het gevoel van een grote verspilling opwekken. Ook de angst, nu het internationale recht slechts een relatieve waarde heeft voor bepaalde landen, dat er elders in de wereld gelijkaardige conflicten zouden kunnen uitbreken.
Waarom is dit alles niet zonder gevolgen voor Suriname?
We weten dat sommige Surinamers zich afvragen wat de gevolgen zijn voor hun land van dit ogenschijnlijk verre conflict, dat zich afspeelt ‘tussen Europeanen’. Vergis je niet, dit conflict heeft directe gevolgen voor ons allemaal hier. Ten eerste omdat de wereld sinds 24 februari 2022 is veranderd. Ze is veel instabieler geworden. De destabilisatie van de internationale orde en van de voedsel- en energiemarkten wordt in de hele regio gevoeld.
Suriname bijvoorbeeld, dat vroeger zijn tarwe uit Rusland en Oekraïne haalde, wendt zich nu voor zijn invoer tot Canada en de Verenigde Staten. Deze markten zijn erg druk, de gevolgen zijn dagelijks zichtbaar op de prijzen van grondstoffen, met name olie en gas, maar ook bepaalde voedingsmiddelen, wat een groot deel van de inflatie in Suriname verklaart. Een beroep doen op internationale financiering is moeilijker. De investeringsbeslissingen van grote multinationals kunnen worden uitgesteld, gezien de onzekerheden in de wereld.
Ook Europa, een van de eerste partners van Suriname, is veranderd. De leden van de Europese Unie hebben hun interne solidariteit versterkt in het licht van de Russische agressie tegen Oekraïne en zijn verenigd in hun steun aan dit land. Oekraïne heeft de status van kandidaat-lidstaat verkregen om ooit toe te treden tot de Europese Unie. De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) breidt uit naar Zweden en Finland. De Europese Unie is geen medestrijder in dit conflict, maar levert wapens aan Oekraïne, zoals het Handvest van de Verenigde Naties uitnodigt (artikel 51), om het te helpen zich te verdedigen tegen de Russische agressie. Geconfronteerd met de dreiging van voedselonzekerheid waar Rusland mee zwaait, heeft de Europese Unie haar partnerschap met de landen van het Zuiden versterkt op het gebied van gezondheid, onderwijs, landbouw en de strijd tegen de gevolgen van klimaatderegulering. Tot slot spreken we onze bewondering uit voor het Oekraïense volk, dat al een jaar dapper strijdt voor de verdediging van de waarden van vrijheid en de rechtsstaat, die de waarden zijn van alle democratieën, inclusief de landen van de Europese Unie en de Surinaams. We hebben ook respect voor individuele Russische burgers die moedig en openlijk hun afwijzing van oorlog hebben uitgesproken. We zijn de Surinaamse regering dankbaar voor het blijven steunen van resoluties waarin Rusland wordt veroordeeld voor zijn illegale annexaties en een moorddadige oorlog die in de wereld van vandaag geen plaats zou moeten hebben.
Nicolas de Bouillane de Lacoste
Franse ambassadeur van Suriname
