Afgelopen maandag heeft premier Mark Rutte duidelijk gesproken over de erkenning ‘’van het afschuwelijke leed dat generaties totslaafgemaakten is aangedaan” en in zijn rede uiteindelijk namens de Nederlandse regering, excuses voor de slavernij aangeboden. ‘’Postuum aan alle totslaafgemaakten die wereldwijd onder dat handelen hebben geleden, aan hun dochters en zonen, en aan al hun nazaten tot in het hier en nu”, aldus de Nederlandse premier in zijn toespraak. Armand Zunder van de Nationale Reparatie Commissie, was ook aanwezig in de Ballroom van Torarica en stelde: “Gelukkig zei Rutte in zijn betoog dat er met deze excuses, een komma wordt geplaatst en geen punt, want de excuses moeten eerst nog worden aanvaard door de Surinaamse regering. Bovendien zijn de excuses onvolledig.’’
Zunder doelt onder meer op het feit dat de inheemse bevolking niet expliciet in de excuses is genoemd door Rutte, terwijl zij als oorspronkelijke bewoners van Suriname de eerste slaafgemaakten waren, hun land aan de kolonisten zijn kwijt geraakt, en er eeuwenlang genocide op hen is gepleegd. En hij doelt op de herstelbetalingen. „Als je iets erkent, moet je ook de verantwoordelijkheid dragen. Natuurlijk zijn mensenlevens niet uit te drukken in geld, maar er moeten herstelbetalingen komen. Ik denk niet in miljoenen maar in miljarden.” Er klinkt ook veel lof voor het feit dat Rutte verzetsleiders noemt, onder wie Joli-coeur, Boni en Baron in Suriname.
In het radioprogramma ABC Aktueel stelde Zunder, dat ondanks dat de excuses zijn aangeboden, er toch iets ontbreekt, omdat het vrijblijvende excuses zijn van de Nederlandse regering en zij geen aansprakelijkheid heeft aanvaard. “Het is een pakket, waarbij het gaat om erkenning, vervolgens heb je een traject van spijtbetuigingen en het eindigt in excuses. Bij de excuses moet je daaraan koppelen dat je verantwoordelijk bent voor de materiële en immateriële schade, dan vaststellen dat je aansprakelijk bent daarvoor en op basis daarvan moet je komen tot een plan en een fonds voor herstel’’, aldus Zunder. Hij stelde duidelijk dat deze excuses niet naar tevredenheid zijn gedaan, maar is wel blij dat Rutte heeft gezegd dat er een komma wordt geplaatst en geen punt, want dat wil zeggen dat het proces doorgaat. “Wij hopen en wensen dat dit niet eenzijdig is en dat het een dialoog wordt. Deze excuses kunnen niet geaccepteerd worden door onze organisatie, maar wat wij gaan doen, is de mensen uitleggen wat dit betekent. Zodanig gaan wij het uitleggen, dat wij het hoogtepunt stellen op 1 juli 2023. We zouden eigenlijk moeten kiezen voor een datum van verzet zoals de mensen op Curaçao dat hebben gedaan. Dit gaat een hele complexe discussie worden”, aldus Zunder.
