VES adviseert economische crisis structureel op te lossen

President Chandrikapersad Santokhi heeft op vrijdag 14 oktober 2022, het Platform Koersstabilisatie opgericht om de koers in Suriname te stabiliseren. Dit platform bestaat uit verschillende actoren uit de financiële sector. Vertegenwoordigd zijn: het ministerie van Financiën en Planning, de Centrale Bank van Suriname (CBvS), de Vereniging van Cambiohouders in Suriname, de Surinaamse Bankiersvereniging (SBV), de Deviezencommissie en het Platform van Importeurs in Suriname (PLIS). Verder hebben ook afgevaardigden uit het bedrijfsleven en de olie- en goudsector er zitting. De voorzitter van het platform is minister ad interim van Financiën en Planning, Albert Ramdin. Het platform is onbezoldigd en heeft als taak om binnen drie maanden – met een optie tot verlenging indien er hiertoe meer tijd nodig is – een pakket van maatregelen hoe de koers te stabiliseren te presenteren aan het staatshoofd. Dit zal in teamverband besproken worden en hiertoe zijn dus uit alle financiële sectoren vertegenwoordigers nodig zodat er een breed vlak van input gegeven kan worden. Het voornaamste streven van dit platform is om de zwevende koers tot het verleden te doen behoren en een reële koers vast te stellen. Hiertoe zullen er enkele voorstellen gedaan worden. Het platform zal bij elkaar komen om deze voorstellen te bespreken en oplossingen aan te dragen. Vervolgens zullen deze oplossingen binnen drie maanden aan president Santokhi worden voorgelegd.

Interventieplan

Het Platform Koersstabilisatie heeft aldus de president, tijdens een persconferentie op 28 november jl. een interventieplan opgesteld bestaande uit urgente financieel-economische maatregelen om de op hol geslagen koers te stabiliseren.

Het plan heeft een duur van drie maanden (november-februari) en heeft een kapitaalbehoefte van USD 24-29 miljoen per maand. Dit is bestemd voor de importen van brandstoffen (USD 16-18 miljoen), basisgoederen (6-8 miljoen) en medicamenten etc. (2- 3 miljoen).

Opmerkelijk is als uitgangspunt genoemd: ‘Implementatie moet professioneel, zonder politieke interventie’. Het voornaamste doel van het platform is “om de zwevende koers tot het verleden te doen behoren en een reële koers vast te stellen”. De Vereniging van Economisten (VES) stelt in de laatste editie van VES-Inzicht, dat dit gezien de ernst van de economische crisis waarvan de verbetering nog niet in zicht is, op voorhand een loze politieke belofte. De VES zegt geen voorstander te zijn van het treffen van ad-hocmaatregelen om een structurele economische crisis op te lossen. “Toch is het goed om een aantal kanttekeningen bij de aangekondigde maatregelen te plaatsen, die mogelijk als verbeterpunten kunnen dienen”, aldus de VES.

Retentiemaatregel

De VES heeft opmerkingen geplaatst bij de maatregelen die door de regering aangekondigd zijn voor de periode december 2022 – februari 2023. De overheid probeert in samenwerking met de Deviezencom-missie, 35 procent retentiegelden ten behoeve van essentiële importen (brandstof, medicamenten, meel en basisgoederen) aan de commerciële banken of via de CBvS te dirigeren. Om dit te bereiken, is een Retentie Commissie en een Allocatie Commissie ingesteld.

De Deviezencommissie is belast met het aanspreken/aanschrijven van exporteurs betreffende de 35 procent storting. De VES zegt dat de retentieregeling voor alle exporten ondoordacht is en geen rekening houdt met de kostenstructuur van de afzonderlijke (sub)sectoren. “Dagelijkse publicatie van allocatie is positief, aangezien dit een reguliere bron van favoritisme en corruptie is.”

Continuering bestaande maatregelen

De regering is belast met de opmaak van wettelijke voorzieningen en daarbij moet de voorzetting van geldtransporten door de CBvS geschieden.

Ook zijn de gesprekken met het IMF nog gaande om meer ruimte te krijgen. In die tussentijd worden de Centrale Bank Certificaten (CBCs) gecontinueerd. President Santokhi had ook enkele weken geleden gezegd dat de illegale wisselkantoren door JIT, DNV, CI worden aangepakt en dat de afstorting van valuta ingewisseld bij de illegale wisselkantoren aan strikte regels moet worden gebonden. De VES vindt het opmerkelijk dat er tot op heden niets te merken is van deze belofte van het staatshoofd. “Deze laatste maatregelen die reeds vaker zijn aangekondigd, hebben  weinig resultaat. Illegaliteit moet worden aangepakt.”

Subjectsubsidie

De regering wil de brandstofprijzen in mogelijk 2-3 stappen markconform maken. Grootverbruik brandstof mag alleen op bepaalde locaties worden getankt op basis van de kostprijs. De VES adviseert dat dit dient te worden gekoppeld aan een strak tijdspad en invoering van een subject subsidiestelsel.

De regering verkoopt haar USD inkomsten van de extractieve industrieën (ontvangsten Staatsolie en New-mont) op de valutamarkt en wil een hogere importtarifering op bepaalde goederen invoeren (voornamelijk luxegoederen). De VES neemt aan dat deze valuta-inkomsten tegen de CBvS koers worden verkocht. “De verhoogde tarieven zijn alleen verdedigbaar voor een beperkt aantal goederen en voor een beperkte periode. Helaas is hier niets van uitgewerkt”, stelt de VES.

KanttekeningenSet featured image

De voorgestelde maatregelen zijn volgens de VES, grotendeels reeds bestaande maatregelen aangevuld met de belofte tot daadwerkelijke toepassing en wat losse voornemens, derhalve is er geen sprake van een coherent interventieplan. Het is de VES opgevallen dat in het platform, vertegenwoordigers van de exporteurs ontbreken. “Dit zijn juist de groepen die moeten zorgdragen voor het binnenbrengen en afdragen van valuta”, aldus de VES.

“Aangezien de ongebreidelde uitgaven van de overheid mede de stijging van de wisselkoers veroorzaken, zal het zonder het begrotingstekort bij de overheid te verkleinen, dweilen met de kraan open blijven en zal de koers niet beteugeld kunnen worden”, benadrukt de VES.  Verder is de VES van mening, dat het OMO-beleid van de CBvS stopgezet dient te worden en dat er geëvalueerd moet worden.

“De CBvS dient het IMF aan te geven, dat OMO in de huidige omstandigheid van Suriname als kleine en open economie niet blijkt te werken. Het niet doorwerken op de rentestand van de deelnemende banken is al langer dan één jaar bekend. Door niet tijdig bij te sturen, heeft de CBvS de deelnemende banken met bijkans SRDS 2 miljard verrijkt en de creativiteit bij de banken overbodig gemaakt. Zonder specifieke maatregelen om de private productie en export te stimuleren, zal de crisis slechts verlengd worden”, stelt de VES.