Professor en tevens econoom Anthony Caram, hield afgelopen maandag ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES), een toespraak, waarin hij stelde, moeite te hebben met de recente heroriëntatie van het monetair beleid, dat in samenspraak met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is doorgevoerd.

“De (Centrale) Bank heeft aangegeven, vast te houden aan haar beleid om de totstandkoming van de wisselkoers en de rente goeddeels aan de marktwerking over te laten. Om de in de economie circulerende liquiditeit en daarmee het monetaire klimaat te reguleren, introduceerde zij een Reserve Money Target Regime. In veel landen werkt dit marktconform systeem prima. In Suriname beperkt echter een samenstel van specifieke institutionele en markttechnische factoren zijn effectiviteit. Hier komt bij dat de huidige inflatie voor een belangrijk deel voortvloeit uit factoren welke de Bank niet doorslaggevend kan beïnvloeden, zoals de geïmporteerde inflatie, de kostenverhogende overheidsmaatregelen en onze tekortschietende capaciteit om deviezen te verdienen. Het is dan ook verklaarbaar dat de rust op het wisselkoers- en prijzenfront nog niet is teruggekeerd, terwijl de kosten van het afromen van in de economie aanwezige, vooral in het verleden gecreëerde overliquiditeit, hoog zijn.

Ik besef dat de Bank hier met een dilemma worstelt, mede als gevolg van de bepalingen van de kredietovereenkomst met het IMF. Niettemin adviseer ik de Bank om nog eens goed naar het marktconforme systeem te kijken”, aldus Caram.

Gedeeltelijke dollarisering

De voor de hand liggende vraag is nu volgens Caram, of er effectievere alternatieven zijn voor het marktconform monetaire beleid. “Laat ik allereerst dit zeggen: voor mij staat vast dat het doorgaan met het huidige systeem van gedeeltelijke dollarisering het meest risicovolle alternatief is. Gegeven het feit dat er al op relatief grote schaal meerdere valuta’s in de economie circuleren, leidt elke onrust op de valutamarkt tot verdere waardedaling van de Surinaamse munt.” Het zoeken naar effectieve oplossingen blijft moeilijk, omdat het inzetten van snelle en op zichzelf staande ingrepen op termijn nauwelijks effectief is. “Zo hebben onder meer valuta-interventies, retentieregelingen en een tijdelijk verbod op niet-noodzakelijke importen elk hun eigen beperkingen en leveren geen blijvend effect op. Naar mijn inzicht biedt een geïntegreerde en gefaseerde aanpak van de wisselkoersproblematiek meer kans op succes. Deze aanpak vereist allereerst dat de Bank het lopende overleg met de financiële instellingen verder intensiveert. Zij zal dan wel het leiderschap bij dit overleg steviger naar zich toe moeten trekken en doelgerichte corrigerende sturing moeten geven. Zij dient daarbij meer op het leveren van maatwerk”, benadrukt Caram. ‘’Hierbij dienen gerichte bedrijfseconomische richtlijnen te worden ingezet om het effect van globaal werkende macro-economische voorschriften te versterken. Om de aangegeven redenen adviseer ik de Bank mijn voorstel voor het doorvoeren van een accentverschuiving van het marktconform naar een macro-prudentieel beleid in overweging te nemen.’’

Vaste koppeling

“Verder stel ik voor om het wederom invoeren van het beproefde systeem van de vaste koppeling van onze nationale munt aan een solide buitenlandse valuta opnieuw in overweging te nemen, zodra de tijd daarvoor rijp is. Om gunstige pre-condities voor de herinvoering van de vaste koppeling te creëren, moeten wij de uitvoering versnellen van de projecten vermeld in het huidige herstel- en meerjarenontwikkelingsplan. Voor deze plannen heb ik evenzeer waardering. Zij dragen bij tot evenwichtsherstel op de goederen- en financiële markten. Dit herstel is essentieel voor herstel van de monetaire soliditeit.”

Risico

Bij het systeem van de vaste koppeling van de Surinaamse dollar aan een sterke valuta, blijft volgens Caram het risico bestaan dat de staat op enig moment in de toekomst, wederom de budgettaire discipline veronachtzaamt. Deels om deze reden pleit een aantal deskundigen voor invoering van volledige dollarisering, waarbij slechts één stabiele munt in de economie circuleert. De meningen over deze aangelegenheid zijn verdeeld. “Om tot consensus te geraken, adviseer ik te zijner tijd een maatschappelijke discussie op te starten, welke meer inzicht moet geven in de vraag of een volledige dollarisering per saldo extra profijt zal opleveren voor ons land en volk.”

Ernstig verzwakt

“Het is duidelijk dat onze economie ernstig verzwakt is. Het moet ook duidelijk zijn dat er voor deze zwakte geen snelle en pijnloze oplossingen zijn. Dit is een teleurstellende conclusie, te meer omdat onze verwachtingen hooggespannen zijn. Laten wij echter moed putten uit de vorderingen welke het gevoerde beleid afwerpt. Wij moeten vasthouden aan de uitganspunten van dit beleid. De beleidsuitvoering moet wel sneller, effectiever en efficiënter. Ik ben ervan overtuigd dat wij succes zullen boeken als wij bereid zijn nu door de zure appel heen te bijten. Wij zullen dan genieten van de rijke potenties welke verscholen zijn in onze natuurlijke hulpbronnen.”