Staatsinvesteringsfondsen worden voornamelijk vaak vastgesteld op basis van inkomsten uit export van natuurlijke hulpbronnen, privatisering opbrengsten, overheidsoverdrachten of begrotingsoverschotten. Zo een fonds omvat niet de officiële Centrale Bank reserves, maar fondsen aangehouden door staatsbedrijven of vermogensfondsen uit de particuliere sector. Het is volgens de CEO van Staatsolie, Annand Jagesar, algemeen bekend dat sommige Sovereign Wealth Funds (SWF’s) niet transparant zijn en niet aan het publiek rapporteren over bezit of strategieën. “Na 2017 zijn er in meer dan 55 landen veel SWF’s opgericht. Hierdoor is het totale beheerd vermogen snel gegroeid. Tegen 2021 bereikten zij activa van een totaal van USD 10,5 biljoen, voornamelijk als gevolg van voorzichtig spaargedrag in grondstoffen exporterende landen.”
Stabilisatie
In ons land wil de staat een Spaar en Stabilisatie Fonds Suriname (SSFS) opzetten om stabilisatie te creëren, zodat de gevaarlijke volatiliteit wordt verwijderd van fiscale inkomsten die gerelateerd zijn aan schommelingen in de internationale grondstofprijzen. “De rijkdom en het inkomen van Suriname is te afhankelijk van mijnbouwomzet. Door een deel van de goederen om te zetten in investeringsactiva, zijn de inkomstenbronnen gediversifieerd. Het gebruik van staatsmiddelen verbeteren door de uitgaven te beperken en investeringsgroei tot beheersbare bedragen.”
Mijninkomsten
Profiteren van niet-hernieuwbare bronnen mag niet beperkt zijn tot onze generatie. Daarom stelt Jagesar, dat de besparingsdoelstelling op lange termijn gerealiseerd wordt. “De SSFS zal de stijgingen van mijninkomsten absorberen die niet kunnen productief en efficiënt worden geïnvesteerd in Suriname.
Toekomstige generaties zullen profiteren van de huidige verkoop van niet-hernieuwbare bronnen. Het inkomen zal er nog steeds zijn, zelfs nadat de middelen zijn uitgeput.” Normaal gesproken worden gebudgetteerde mijninkomsten bepaald door de mijnbouw van vorig jaar omzet plus/min een percentage. Dit bedrag maakt deel uit van de begrotingspresentatie per jaar. Het percentage wordt bepaald door het verleden gemiddelde groeipercentage van de economie. Als de werkelijke inkomsten uit mijnbouw hoger zijn dan de gebudgetteerde inkomsten, gaat het overtollige deel in de SSFS.
Berekening
De berekening van de mijnbouwinkomsten begint over het algemeen met de geschatte omzet van 2018 (181,8 miljoen dollar). “Als de werkelijke inkomsten uit mijnbouw naar verwachting in het volgende jaar zullen toenemen of afnemen, zullen de gebudgetteerde mijninkomsten stijgen of dalen met een bepaald percentage uitgedrukt in Amerikaanse dollars. Hierbij worden er verschillende zaken overwogen, zoals de stijging van de totale inkomsten uit mijnbouw in 2020 en een daling in 2021. Daarbij de verwachte en werkelijke inkomsten uit mijnbouw zijn elk jaar gelijk.’’ “Voor Suriname gaan we nu uit van 500 miljoen vaten uit deze olievondst in lijn met a Liza 1 ontdekking in Guyana. Commerciële waarde bij USD 50/vat: 500 miljoen vaten: 25 miljard dollar. 1,5 miljard vaten: USD 75 miljard. We kunnen geen aannames doen over verdere olievondsten, maar de geschiedenis laat zien (bijv. Exxon in Guyana) dat olievondsten zijn zelden afzonderlijke evenementen en internationale oliemaatschappijen zijn bezig met investeren in verdere exploratie”, aldus Jagesar.
Kosten en winst
Internationale oliemaatschappijen en Staatsolie zullen eerst hun kosten verhalen voordat ze winst declareren. Voorlopig zouden ze ongeveer USD 6,7 miljard terugkrijgen over 20 jaar, inclusief alle exploratiekosten. Ze zouden verzamelen in winst na belasting van ongeveer USD 5,4 miljard meer dan 20 jaar. De olievondst is erg groot in vergelijking met de hele Surinaamse economie en mogelijk zeer destabiliserend. Het overheidsinkomen zou met de mijninkomsten gemiddeld met twee derde toenemen ten opzichte van twintig jaar. “Overheidsinkomsten kunnen in 2029 met 190% stijgen, maar dalen met gemiddeld 7% per jaar in 2031-2045. De omvang en volatiliteit van de overheidsinstroom vormen een ernstig bedreiging voor de stabiliteit van het land. Talloze voorbeelden van landen waar olievondsten een vloek zijn gebleken, zoals aanvankelijke grote uitgavenstijgingen worden gevolgd door economische, financiële en sociale ineenstorting. De rol van de SSFS is het stabiliseren van de overheidsinkomsten en eeuwigdurende inkomsten aan de overheid. De meeste inkomsten, voornamelijk de gevaarlijk volatiele en grote inkomsten, zouden eerst toekomen aan de SSFS. De overheid zou een constant percentage van het opgebouwde inkomen ontvangen. Het overheidsinkomen zou permanent stijgen met ongeveer 13% 2028. Na 2041 zou de overheid meer inkomsten krijgen uit de olievondst dan de SSFS.”
