De nieuwe regering van Suriname moet nog even bijkomen van de chaos die zij aantrof. In de eerste maand na haar aantreden is gebleken dat Bouterse en de NDP, een bigi holo hebben achtergelaten waarop je niet het nieuwe Surinaamse huis kunt bouwen. Uit elke kast en elke lade, voor zover de meubels door de vorige bewindslieden zijn achtergelaten op de ministeries, komen lijken tevoorschijn. De lijst is eindeloos en waarschijnlijk duurt het nog veel langer om alle problemen boven water te krijgen.

De formele staatsschuld is erg groot voor een land met weinig inwoners en een laag bruto binnenlands product. Ik noem dat niveau 1. Tot overmaat van ramp bleken de individuele ministeries daarenboven grote schulden en betalingsachterstanden te hebben, dus de werkelijke staatschuld is nog veel groter. Ik noem dat niveau 2. De vorige regering heeft voorts veel overheidsinstellingen en parastatale bedrijven financieel uitgehold en leeggeroofd. Denk aan de grote verliezen van de Centrale Bank van Surina-me en de Surinaamse Luchtvaartmaatschappij. Deze zullen een keer aangezuiverd moeten worden, zodat de continuïteit van deze instellingen en ondernemingen gewaarborgd blijft. Om de situatie te verhullen, publiceren deze in-stellingen en ondernemingen al jaren geen cijfers meer. Ik noem dat niveau 3.

De werkelijke schuld van de overheid, het totaal van de niveaus 1, 2 en 3, is veel hoger dan de formele staatschuld. En dan ga ik hier nog even voorbij aan de financiële boobytraps die Bouterse en de NDP plaatsten kort voor het aantreden van de nieuwe regering. Toekomstige baten uit olie en goud zijn verpand of zelfs overgedragen in verband met de schulden van de overheid. Het is een bijkans onmogelijke taak om een volledig overzicht te krijgen van de financieel-economische chaos.

Een alerte relatie wees mij op de jaarverslagen van Stich-ting Suriname Environmental and Mining Foundation (SEMiF). SEMiF is opgericht op 27 februari 2008, overeenkomstig de bepalingen van artikel 20.13 van de Delfstof-fenovereenkomst van 7 april 1994. De oprichters zijn Ro-sebel Gold Mines N.V., N.V. Grassalco en de Staat Suriname. SEMiF ondersteunt organisaties die met hun initiatieven willen bijdragen aan de ontwikkeling van natuurlijke hulpbronnen in de ruimste zin des woord en leefgemeenschappen die direct of indirect betrokken zijn in gebieden waar de natuurlijke hulpbronnen voorkomen. Met een specifieke focus op educatie en onderzoek, ondernemerschap en innovatie, gemeenschapsontwikkeling en milieubescherming, worden de fondsen beschikbaar gesteld. De baten van SEMiF bestaan nagenoeg geheel uit een klein percentage van het gewonnen goud.

De statutaire doelstellingen van SEMiF zijn vanaf de op-richting:

1. Het promoten, ondersteunen en bevorderen van een milieuvriendelijke en verantwoorde ontwikkeling van natuurlijke hulpbronnen in Suriname, waaronder het opzetten van een goudinstituut;
2. Het verstrekken van studiebeurzen aan Surinaamse staatsburgers in het kader van studies betrekking hebbende op het onder sub 1 van dit artikel gestelde;
3. Het verlenen van ondersteuning en assistentie aan ondernemingen van Surinaamse staatsburgers bij hun in-spanningen tot bevordering van de ontwikkeling van natuurlijke hulpbronnen;
4. Het nemen van alle andere maatregelen om de ontwikkeling van de natuurlijke hulpbronnen in Suriname te be-vorderen.

Vanaf 2009 presenteert SEMiF jaarverslagen op haar website. Hieruit blijkt dat het eigen vermogen gestaag toeneemt door de ontvangst van goud in natura. Het eigen vermogen bedraagt eind 2018 13,9 miljoen USD. Elk jaar accordeert SEMiF een beperkt aantal projecten van relatief geringe omvang. De algemene kosten van SEMiF zijn dikwijls hoger dan de uitgaven aan projecten. In 2016 wordt aan 5 projecten 37.522 USD besteed, in 2017 aan 8 projecten 190.335 USD en in 2018 aan 10 projecten 106.624 USD. Eén project in 2017 valt op: ‘Institutionele versterking Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen’ 150.029 USD.

Bijna 80 procent van de sponsoring wordt hiermee in 2017 betaald aan de overheid. Moeten de lasten van de overheid niet uit de overheidsbegroting worden bestreden? Past dit binnen de doelstellingen van SEMiF? Uit het jaarverslag is dat niet op te maken, omdat het project niet wordt toegelicht.

In 2018 doet zich een zeer bijzonder project voor. SEMiF leent vanaf 21 maart 2018 8.000 troy ounce goud voor een jaar aan de Surinaamse overheid. Dat is het grootste deel van de goudvoorraad in eigendom van SEMiF. Tegen de huidige hoge goudprijs gaat het om een hoeveelheid goud met een waarde van 16 miljoen USD (ruim 200 miljoen SRD). De vordering op de overheid die hierdoor ontstaat wordt door SEMiF in het jaarverslag over 2018 gewaardeerd op 10.677.920 USD. Dat is ruim driekwart van het ei-gen vermogen. In het jaarverslag worden de andere projecten uitgebreid toegelicht onder vermelding van de projectuitvoerder, de vertegenwoordiger, het doel en de subdoelen, de verwachte resultaten van het project, de duur van het project en het bedrag dat ermee gemoeid is.

De toelichting op dit project, de lening in natura aan de overheid, is vrij summier en onduidelijk:

Gold loan agreement

* Naam vertegenwoordiger: de Minister van Financiën en de Minister van Natuurlijke Hulpbronnen.

* Doel: om duurzame projecten uit te voeren die de Surinaamse bevolking ten goede komen.

* Bedrag: 8.000 troy ounces goud.

* Bijzonderheid: deze gold loan agreement is in de vorm van een lening in natura verstrekt aan de Staat Suriname.

* Looptijd: 21 maart 2018 tot en met 21 maart 2019.

Maar SEMiF heeft toch vier duidelijke statutaire doelstellingen? Een dergelijke grote lening in natura past toch helemaal niet bij de statutaire doelstellingen van SEMiF?

Oh wacht, SEMiF vermeldt in het jaarverslag over 2018 het volgende: ‘Om de gemeenschap beter van dienst te zijn heeft SEMiF haar statuten aangepast en een vijfde doelstelling bijgevoegd: Het voor specifieke vooraf bepaalde perioden, ter beschikking stellen van middelen uit het vermogen van voornoemde stichting Suriname Environmental and Mining Foundation als genoemd in artikel drie van de statuten, voor het uitvoeren van duurzame ontwikkelingsprojecten onder meer gericht op het bevorderen van de welvaart en welzijn van de Surinaamse samenleving.’

Het zal toch niet zo zijn dat SEMiF haar statuten heeft aangepast om te kunnen voorzien in de onverzadigbare leenbehoefte van de regering-Bouterse en in het bijzonder de toenmalige minister van Financiën Gillmore Hoefdraad? De statutenwijziging lijkt halsoverkop te zijn doorgevoerd. SEMiF heeft niet eens de moeite genomen om de statutaire doelstellingen op haar website aan te passen.

Daar staan alleen nog de oorspronkelijke vier doelstellingen. Ik ben bang dat de statutenwijziging niet zozeer is ingegeven door een verstandige bezinning over het doel van de stichting maar door de geldbehoefte van de regering-Bouterse.

Natuurlijk ben ik benieuwd of de overheid de lening inmiddels volgens de contractuele bepalingen heeft afgelost. Dat kan ik niet zien, omdat het jaarverslag over 2019 nog niet is gepubliceerd op de website. De jaarverslagen van SEMiF werden in het verleden onregelmatig en soms met grote vertraging gepubliceerd.

Ik heb SEMiF via haar website gevraagd of het jaarverslag over 2019 al beschikbaar is en of de overheid de lening in natura inmiddels volgens de contractuele bepalingen heeft afgelost. Ik heb daar nog geen antwoord op gekregen.

Hans Moison