De rechtspraak is een sluitstuk van de rechtsstaat, maar hiervoor moeten de drie staatsmachten met de grondwet en de checks and balances in handen, zich beijveren om geloof en vertrouwen in te boezemen over de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechtspraak, waarbij alleen het recht, rechtsbeginselen en het rechtssysteem en de op de zitting verzamelde feiten in een rechtszaak, de rechter beïnvloedt, zonder dat de rechter daarbij het oog sluit voor de maatschappelijke realiteit. Dit zei Iwan Rasoelbaks, waarnemend president van het Hof van Justitie, afgelopen vrijdag 15 november in Torarica tijdens de tweedaagse conferentie: Democratie, rechtsstaat en rechtspleging: een agenda voor de toekomst.
Volgens Rasoelbaks is dit niet moeilijk uitvoerbaar. Het vereist besef over de wil om te werken naar en geloof in de kracht van het rechtsstaatprincipe. “We moeten nog leren en erop vertrouwen dat er kracht, zekerheid en ontwikkeling uitgaat van het rechtsstaatprincipe in elke fase van wording van de natie”, sprak hij.
Zowel de grondwet van 1975 als die van 1987 hebben voldoende ingrediënten om te doen vermenen dat de staatsvorm in Suriname een democratische rechtsstaat is, waarin sociale aspecten zijn verweven. Het verschil met andere democratische rechtstaten die hun sporen op dit gebied aan het verdienen zijn, ligt hem slechts in de uitingsvormen van het rechtstatelijk denken door overheidsdienaren gedurende de achter ons liggende periode, gerelateerd aan vraagstukken over de sociaal-maatschappelijke en educatieve stand van het volk.
Rasoelbaks gaf aan dat het belangrijk is dat de rechtspraak als het sluitstuk van de rechtsstaat wordt beschouwd, anders krijg je gevallen waarbij de wetgever een wet maakt die gevolgd wordt door rechtsprocessen naar aanleiding van die wet. Vervolgens verandert de wetgever die wet ter voorkoming of beïnvloeding van de uitspraak of het tegengaan van nieuwe rechtsprocessen. ‘’Deze dingen brengen in de samenleving rechtsonzekerheid met zich mee, hetgeen een dodelijk gif is voor de sociaal-maatschappelijke en economische ontwikkeling’’, gaf Rasoelbaks aan. Dat het recht wordt geëerbiedigd, is volgens hem een kwestie van een gegroeide gewoonte over hoe bestuurders en samenleving zich moeten gedragen als zij worden geconfronteerd met een beslissing van een rechter – ook als ze het daarmee niet eens zijn.