De overheid blijft nog steeds in gebreke om de advocaten die kosteloze bijstand verlenen aan burgers, te betalen. Toch gaan de advocaten hiermee door. Harish Monorath, deken van de Surinaamse Orde van Advocaten, zegt in gesprek met De West, dat de advocaten dit uit liefde voor het werk doen, ondanks dat de advocaten op een algemene ledenvergadering in 2016, vanwege achterstallige betalingen besloten hadden te stoppen met het verlenen van pro-Deo diensten.
Monorath zegt dat als deze dienstverlening één dag wordt stopgezet, dit zal resulteren in het verloren gaan van de belangen van honderden burgers. Hij denkt in dit kader aan een ontruimingszaak of een boedelscheiding. Hij erkent dat er advocaten zijn die geen pro-Deo zaken meer aannemen, maar benadrukt dat dit slechts een kleine groep is. Het overgrote deel neemt deze zaken nog steeds aan.
De afdeling Rechtszorg van het ministerie van Justitie en Politie, is belast met de kosteloze bijstand. Deze afdeling wijst een advocaat aan die de belangen van de burger pro-Deo gaat behartigen. De overheid is degene die de advocaat hiervoor betaalt. De tarieven liggen tussen de SRD 100- SRD 750 per zaak. Monorath legt uit dat een advocaat bij het winnen of verliezen van een zaak, het vonnis of de schikkingsovereenkomst moet indienen bij de afdeling waarna hij een reçu ontvangt. Maar het geld laat lang op zich wachten. Het kan wel één tot drie jaar duren alvorens de betaling wordt verricht. Volgens Monorath zijn er advocaten die de deur van het ministerie van Justitie en Politie en van Financiën, platlopen voor hun geld. Hij vindt het schandelijk dat de overheid de rechtsbeschermers en rechtsbewakers in een zorgstaat niet betaalt.
Mensen klagen weleens dat de advocaten die pro-Deo diensten verlenen, het niet nauw nemen met de rechtszaken. Monorath zegt dat hij niet het woord “nauw” zou gebruiken, maar stelt dat de advocaten door de lage tarieven financieel niet in staat zijn om zichzelf goed voor te bereiden. Volgens hem komen erbij een rechtszaak nog veel meer kosten die niet worden gedekt door de overheid. Die zijn door de lage tarieven die de overheid hanteert, ook niet te dekken. Extra kosten worden bijvoorbeeld gemaakt door te zorgen voor stukken zoals een stamboomuittreksel, uittreksel van het GLIS, het kopiëren van stukken of het inwinnen van deskundig advies. Monorath geeft aan dat er nog steeds advocaten zijn die deze kosten zelf betalen. De advocaten hebben getracht dit probleem op te lossen door voordat zij een zaak aannemen, te vragen als de persoon zelf in staat is om op te draaien voor de kosten. De kosten voor een normale zaak liggen rond de SRD 2.000, terwijl de tarieven van de kosteloze bijstand tussen SRD 100- en SRD 750 liggen. De advocaten hebben geen vaste tarievenlijst. Monorath vreest dat juist dit ervoor gaat zorgen dat rechtshulp onbetaalbaar zal worden voor burgers. Het vaststellen van vaste tarieven zal volgens hem koersafhankelijk zijn en het vaststellen van tarieven in US- dollar en euro is bij wet strafbaar. Hij geeft aan dat rechtszaken soms jaren kunnen duren en dat de advocaten pas na een vonnis hun geld kunnen krijgen. Zij krijgen dit niet gelijk, zij krijgen een reçu krijgen waarmee zij nog eens jaren moeten rondlopen. Volgens Monorath zou het tarief voor kosteloze bijstand tenminste SRD 3.500 zou moeten zijn, dit zou vooruit moeten worden aan de advocaten. Indien zij het vonnis of de schikkingsovereenkomst niet kunnen aantonen, dienen zij het geld terug te betalen aan de overheid.
Monorath geeft aan dat er vanaf 2013 over de achterstallige betalingen wordt gesproken en zegt dat de Surinaamse Orde van Advocaten, de overheid elke keer de ruimte heeft gegeven, maar elke keer is er weer een probleem. In het nieuwe jaar voor de advocaten dat in oktober begint, wordt het volgens hem tijd dat er korte metten wordt gemaakt met het betalingsgedrag van de overheid.

-door Johannes Damodar Patak-