Het Surinaamse oftewel Sranantongo woordje ‘Bubu’, spreek uit: ‘boeboe’, is wel een klein woord, maar met machtige implicaties. Bubu is bijvoorbeeld de naam van de beschermde koning der dieren in het Surinaamse bos, de jaguar. Bubu is iets afschrikwekkends en wordt soms gebruikt als scheldwoord of beledigende scheldnaam om lelijkheid of monsterachtigheid uit te drukken. Bubu was ook de naam voor de zogenoemde bigi futu’s (olifantsbenen) van de vroeger in ons land veel voorkomende, maar nu gelukkig bezworen ziekte filaria. En tenslotte is Bubu ook een authentieke verbale Surinaamse reacties op een of ander verhaal dat gedebiteerd wordt door deze of gene. Het is dus de reactie van een toehoorder , die met het nuchtere ‘bubu’ , de verhaalverteller te kennen geeft hem of haar niet te geloven, en ook ongeloofwaardig te vinden. Zelfs het hele verhaal van onwaarschijnlijk gehalte te achten, en de verteller van verwijtbare opschepperij of bepaalde leugenachtigheid te verdenken. De ‘bubu’ reactie, betekent afwijzing van een vermoedelijke en bepaalde leugenachtigheid, maar ook van zekere ondoordachtheid of ongevoeligheid. Mensen zijn sociale wezens en drukken dat veelal uit door onderlinge communicatie. Surinamers zijn daarbij sterk in mondelinge communicatie ; zodat de reactie met een klein woord als ‘bubu’, de conversatie een hele andere richting op kan sturen , en of een uitnodiging inhoudt voor spreker om terstond met een bewijs van hetgeen gedebiteerd wordt, op de proppen te komen. Soms is de ‘bubu’ reactie een aanleiding om in lachen uit te barsten. Dat wil dan zeggen dat we even goede vrienden blijven, ook al zijn we het met elkaar niet eens. En zo belanden wij bij de minister Regilio Dodson van Natuurlijke Hulpbronnen, die op een gegeven moment beweerde, stotterend en al in de microfoon van collega Lucien Pinas van Apintie, dat de ontoelaatbare en vervuilende goudskalians op het van Blommenstein-stuwmeer in het district Brokopondo, bezig waren het ziekmakende kwik van de bodem van het stuwmeer op te ruimen. We moeten wel op het rapport van de Pan American Health Organisation, Paho, wachten natuurlijk, maar iedereen weet dat bacteriën in een ziekenhuis of elders, alleen door onvoldoende hygiëne, of het niet strikt houden aan de hygiëneprotocollen, zo een vreselijk dodelijke kans van slagen hebben als laatst met baby’s in het AZP. De voorzitter Ramautarsingh van de Vereniging van Economisten in Suriname, VES, gaf tijdens zijn onlangs gehouden nieuwjaarsreceptie economisch aan, dat gebrek aan geld van de Surinaamse overheid, ook zijn weerslag heeft op het onderwijs en de gezondheidszorg. Te weinig pine-oil hebben kunnen kopen en de airco niet op tijd hebben kunnen servicen ? Mi Gado man, het zal je kind maar wezen. Coalitieparlementarier, BEP-voorzitter Celsius Waterberg, die arts is van beroep, en ex-minister van Volksgezondheid in Suriname, beweert in het parlement, dat er altijd problemen zijn met gezondheidszorg. Wat hij als eerlijke volksvertegenwoordiger moest zeggen, is dat hij het volk oproept om alert te zijn en blijven, gezond te leven met veel groente en fruit en genoeg beweging , want de gezondheidszorg is momenteel onbetrouwbaar, volgens de stakeholders van deze sector zelf. André Misiekaba, leider van de NDP-fractie in het parlement, vindt dat er gedramatiseerd wordt door sommige parlementariërs. Maar drama’s die zich nu voltrekken in onze samenleving, vanaf schoolkinderen en bosdorpen zonder diesel of benzine om scholen te bezoeken of bosdorpen te verlichten, tot en met apothekers die briefjes op de deur hangen met de boodschap niet langer medicijnen te zullen verstrekken, die hoef je eenvoudigweg niet te dramatiseren. Drama is en blijft drama. Mevrouw de minister Roline Samsoedin, van Ruimtelijke ordening, Grond- en Bosbeheer, vertelt op haar eigen charmante wijze in de media, dat zelfs de recente bereidverklaringen en grondbeschikkingen in het district Commewijne, belast zijn met dubbele uitgiftes en grondzwendel ; die door haar natuurlijk aan een diepgaand onderzoek zullen worden onderworpen. Wan sani mi sabi, bubutori kan kon tron buburas, en dati na wan skrekitori.

door Carla Tuinfort