Vanwege de enorme hoeveelheden bauxiet dat geëxporteerd werd, was Suriname een belangrijke strategisch gebied geworden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een bezetting van enkele strategische punten, waaronder Paramaribo, zou verovering van het land betekenen. Voor het toenmalige moederland Nederland, dat wist dat Suriname slecht verdedigd was, restte geen andere optie dan het Duitse koopvaardijschip, Goslar, in de Surinamerivier op de KNSM-rede bij Paramaribo, te laten zinken om zo een overrompelingsaanval te voorkomen. Dit komt duidelijk naar voren in het nieuwe boek van de onderzoeker Nizaar Makdoembaks, getiteld: ‘De Goslar affaire, ontmaskering van een geheime militaire missie’.
De auteur heeft gisteren in het Nationaal Archief Suriname (NAS) zijn boek gepresenteerd aan het publiek. Door grondig onderzoek uit archieven, zoals brieven en documenten, heeft Makdoembaks de drijfveren en achtergronden voor het zinken van de Goslar onthuld. Suriname was niet of zeer slecht verdedigd tegen een overrompelingsaanval van een buitenlandse mogendheid. Een snelle, succesvolle aanval en verovering van het land kon alleen plaatsvinden na een landing met groot materieel, met overname van enkele strategische punten in Paramaribo en daarmee ook het hele land. Dit zou ervoor zorgen dat de export van bauxiet binnen een dag stilgelegd zou kunnen worden.
Al in januari 1940 was het ministerie van Koloniën, op de hoogte van de instructies die alle Duitse schepen die in Nederlandse koloniale havens lagen, hadden gekregen. Uiteindelijk besloot een topambtenaar van het ministerie, te weten secretaris-generaal O.E.W. Six, na overleg met het hoofd van de Marine Inlichtingendienst, C. Moolenburgh, om de gouverneur-generaal van Oost-Indië in te lichten. Makdoembaks gaf aan dat er een duidelijke kanttekening was geplaatst, met de instructie de gouverneur van Suriname niet te informeren over plannen om Duitse koopvaardijschepen te overmeesteren.
Volgens Six was onveiligheid van de post de reden dat de gouverneur niet werd geïnformeerd. Makdoembaks plaatste meteen vraagtekens bij deze reden en vroeg zich af wat de inlichtingendienst van de marine voor ogen had met het bewust niet informeren van de overheid van Suriname over dit dreigende gevaar. Hieruit blijkt volgens hem dat het schip doelbewust als zinkschip werd gebruikt. Voort hebben archiefbronnen aangetoond dat de verdediging van Suriname door het moederland zo goedkoop mogelijk werd gehouden en werd het gebruik van de Goslar als zinkschip gezien als een belangrijke militaire verdediging.
Makdoembaks is van mening dat Nederland zijn excuses moet aanbieden aan Suriname en daarnaast Suriname financieel moet compenseren, beginnende met het financieren van de lichting en berging van het wrak van de Goslar. Na de presentatie van Makdoembaks, gaf de historica Mildred Caprino zoals gevraagd door de auteur, een presentatie over het boek. Zij plaatste niet alleen kritische kanttekening bij het boek, maar noemde het een eye-opener welke zeker gelezen moet worden.
-door Priscilla Kia-
