“De ingediende begroting 2018 is niet werkbaar en geen voorbeeld van een gezond financieel-economisch beleid. Het past niet bij de financiële draagkracht van de Staat, verzwaart de lasten voor de bevolking, maar biedt ook geen enkel zicht op verbetering”, aldus de reactie van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) op de begroting voor het dienstjaar 2018. De VES geeft hieronder een totale uiteenzetting van de werkelijke begroting die ingediend is door de regering.

Het ministerie van Financiën geeft met de Begroting 2018 aan De Nationale Assemblee (DNA), en de samenleving, een vals beeld van de staat van ’s lands financiën. De VES heeft al eerder erop gewezen dat leningen geen verdiensten zijn. De Regering blijft echter manipuleren met de begrotingsopstelling om de schijn te wekken, dat het begrotingstekort acceptabel is. De begroting is een bewuste keuze van de regering om SRD 8.6 miljard uit te geven naast de bewuste keuze om SRD 5.5 miljard aan inkomsten uit de gemeenschap te halen middels directe en indirecte belastingen en niet-belastingmiddelen. Dit resulteert in een bewust tekort van SRD 3.1 miljard, oftewel 11% van het bbp. Dit is niet alleen macro-economisch onverantwoord, het is ook in strijd met de wettelijke regelingen ten aanzien van de Staatsschuld.

DNA heeft in februari 2017 de regering “vanwege negatieve economische groei” toestemming gegeven om boven het wettelijk toegestane schuldplafond van 60% van bbp te mogen lenen, het begrotingstekort van 6.5% in 2017 en 5% in 2018 tot en met 2021.Om hieraan te voldoen, is er een post Trekkingen/Leningen toegevoegd bij de inkomsten van SRD 1.6 miljard, waardoor het schijnbaar tekort slechts SRD 1.4 miljard zou zijn. Het begrotingstekort is derhalve zodanig gemanipuleerd, dat het lijkt alsof het tekort precies uitkomt op het door DNA toegestane 5%.

Manipulatief tekort van 1.4 miljard

De samenstelling van de inkomstenpost Trekkingen/Lenin-gen wordt in de Financiële Nota 2018 opzettelijk verhuld.

De grootste financierders zijn ‘Overige’ met SRD 1.151 miljoen, gevolgd door OFID met 221 mln., IsDB met SRD 193 en IDB met SRD 75 mln. Opmerkelijk is dat India op SRD 9 mln. staat en onze strategische partner China op SRD 0. Wie is dan die manipulatieve ‘Overige’ die niet aan de gemeenschap mag worden bekendgemaakt en waar blijft die zoveel gebezigde transparantie. Daarenboven ontbreekt er wederom een dekkingsplan om het gepresenteerde tekort te financieren.

VES is een voorstander van meer inkomstengenererende en uitgavenverlagende maatregelen, maar dan wel in nauwe samenspraak met de partners: vakbeweging en bedrijfsleven. Hierdoor kan er simultaan een productie- en werkgelegenheidsprogramma worden ontwikkeld. Tevens dient men een aanvang te maken met het formuleren van een Staatsapparaat hervormingsprogramma, welke nauw moet aansluiten bij het productieprogramma. Voor het nemen van ingrijpende maatregelen zal structureel overleg moeten plaatsvinden met de sociale partners, niet alleen om tot effectieve incentives voor groei te komen, maar ook om de sociale pijn eerlijk te verdelen.

Geen belastingverzwaring zonder bezuiniging

Terwijl het ministerie zegt een strak bezuinigingsprogramma uit voeren, worden de uitgaven juist met SRD 150 miljoen verhoogd. Alleen aan rentes gaan we bijkans SRD 1 miljard uitgeven in 2018 en aan subsidies SRD 1,8 mld. De feiten staan haaks op de mooie woorden. De regering blijft maar nieuwe ambtenaren in het overvolle ambtenarenapparaat aantrekken. Terwijl het apparaat door natuurlijk verloop door overlijden en pensionering jaarlijks met ca. 1500 afneemt blijk dat in 2016 per saldo slechts 514 te zijn. Alleen aan lonen en salarissen gaan we SRD 2.6 miljard uitgeven.

Daarenboven wordt de bevolking opgezadeld met forse belastingverhogingen zonder perspectief op verbetering. Om maar enkele te noemen: de Inkomstenbelasting zal worden verhoogd met 480 miljoen, Rij- en voertuigenbelasting worden ingevoerd voor SRD 103 miljoen, de Omzetbelasting bedraagt nog steeds op SRD 470 miljoen en daarnaast ook nog de invoering van btw van 17,5% ten bedrage van SRD 400 miljoen.

Ontwikkelingsplan in prullenbak

Opvallend is dat in de hele begroting noch in de financiële nota, er een duidelijk koppeling is gemaakt met het Ontwikkelingsplan (OP) 2017-2021, slechts de slotzin dat de Begroting een instrument zal zijn om het economisch beleid in het OP 2017-2021 uit te voeren. De conclusie is dan ook, en daar had de VES reeds publiekelijk op geattendeerd, dat de regering het OP reeds heeft verwezen naar de prullenbak.

Geen daadkracht

Ondanks de tevredenheid die de regering over haar eigen prestaties bij elke gelegenheid uitspreekt, blijkt het probleem groter dan ooit. Belangrijke delen van het ambtenarenapparaat zijn gedemotiveerd en/of niet bekwaam genoeg om de ontwikkelingsprogramma’s uit te voeren.

Het goedkeuren van bepaalde programma’s in de begroting, is kennelijk nog geen garantie voor uitvoering, Sterker nog, uit het Jaarplan 2018 blijkt hoe zwak de vitale ministeries in het faciliteren van economische groei presteren. De ministeries van LVV, HI en NH, hebben gemiddeld over 2016 minder dan 3 procent van hun begroting gerealiseerd. Voor de eerste helft van 2017 is het niet veel beter, dan is het gemiddelde van deze vitale ministeries nog maar 7 procent.

De vooruitzichten voor 2018 zien er niet goed uit

Het bbp zal op zijn best op dit lage niveau blijven, een nulgroei dus, hetgeen onacceptabel is en niet getuigt van behoorlijk bestuur. We moeten de levensstandaard fors verhogen. Maar, als we het vertrouwen van de cruciale partners niet kunnen terugbrengen, zullen we helaas nog verder wegzakken. Het begrotingstekort van SRD 3,1 miljard zal alleen door verder te lenen worden gefinancierd. Hierdoor zal de Staatsschuld, die nu al meer dan SRD 35.000 per staatsburger bedraagt, nog verder toenemen.

Failed state

Zijn we definitief verworden tot een zogenaamde failed state, die denkt zichzelf een weg uit de crisis te kunnen lenen. Zonder hard en smart te werken, zonder discipline, zonder offers te brengen, zonder te investeren en te ondernemen, komt er geen economisch herstel en zullen we de wereld rond blijven gaan om te bedelen om te lenen.

Conclusie

De VES komt tot de conclusie dat de Begroting 2018 niet werkbaar is, dat de beloofde verbeteringen in de begroting ontbreken en geen perspectief op verbetering bieden.

De VES vindt dat dit concept, in samenspraak met de partners, dient te worden bijgesteld alvorens een gewijzigde Begroting 2018 aan DNA aan te bieden.