Na de kaalkap van de NDP is terugkeer naar de oude orde niet meer mogelijk. Maar de nieuwe orde moet nog geboren worden. Er zijn obstakels die de komst van de nieuwe orde in de weg staan. Mensen weten niet hoe ze moeten leven en wat ze moeten doen om voor zichzelf en hun familie een veilig bestaan te garanderen verdienen. De NDP heeft de dijken doorgestoken die de samenleving beschermden tegen de ergste uitwassen van het kapitalisme. Alles is op de markt gegooid. Onze munt, de SRD. Ons rivierwater. Ons recht. Het is open jachtseizoen op onze grondstoffen. Een klein deel van de bevolking renteniert van ons nationaal kapitaal. Er ligt een historische missie te wachten op de handen, harten en brains van Surinaamse managers en intellectuelen: Surinamers leiden naar een nieuwe orde.

Het roer moet om
Het sedert de jaren vijftig gevolgde ontwikkelingsmodel heeft geen duurzame ontwikkeling gebracht. Er is voor miljarden geïnvesteerd in stuwdammen, smelters en raffinaderijen, en relatief weinig in de samenleving. Twee derde van de bevolking heeft niet meer dan een lagere school opleiding, aldus heeft de laatste census van het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) aangetoond. Er is een marginale massa van honderdduizenden mensen die geen productieve plaats heeft in de samenleving en geen bijdrage levert aan het bruto nationaal product (BNP). Het milieu is op grote schaal vernietigd. Het politiek-bestuurlijke systeem is vastgelopen en is niet in staat nationale problemen op te lossen. Er is stagnatie in diverse sectoren, zoals huisvesting, transport, gezondheidszorg en onderwijs.

Banen schaarser, lonen lager
De banen worden schaarser en de lonen worden lager. De banen die er nog zijn, zijn onzeker en onderbetaald, en bovendien vaak onveilig. Mensen moeten steeds langer en steeds harder werken om een huis te kunnen kopen. Ik was laatst bij Proprint aan de Prinsessestraat om een oude rekening te betalen. Terwijl ik op mijn beurt wachtte, luisterde ik naar een gesprek tussen een jongeman en de receptioniste. Ik begreep dat hij kwam informeren naar een vacature job bij het bedrijf. Hij vertelde dat hij chemisch analist is. De meeste mensen komen nooit aan een vaste baan, laat staan een baan in een bedrijf met een vakbond. Het systeem heeft ze niet nodig. De middenklasse verschrompelt. Een kleine groep managers krijgt torenhoge salarissen, maar het merendeel van de werkende klasse moet het doen met een hongerloon.

Suriname is instabiel, omdat het imperialistische wereldsysteem instabiel is
Het huidige regiem heeft de chronische crisis in Suriname acuut verergerd. De NDP-regering heeft onze samenleving belast met schulden, die we nooit terug zullen kunnen betalen. Maar de problemen zijn groter dan de NDP. Suriname is instabiel, omdat het imperialistische wereldsysteem instabiel is. De crisis van 2008 heeft aangetoond dat natiestaten ondergeschikt zijn aan een wereldomvattend netwerk van banken, een macht, die het lot van miljarden mensen bepaalt. Die mensen, of de natiestaten waarin zij leven, kunnen hieraan niets doen. Het globale financiële systeem onttrekt zich grotendeels aan democratische controle, maar bepaalt wel de kwaliteit van het leven op deze planeet. Het vernietigt ecosystemen en samenlevingen. Het wereldkapitalisme heeft gewonnen, maar wat blijkt? Het systeem is ziek. Groeiende armoede en ongelijkheid leiden tot sociale onrust overal in de wereld. De USA, als belangrijkste natiestaat in het westerse wereldsysteem, is na enkele verloren oorlogen niet meer willing of in staat, de naties in de periferie met militaire machtsmiddelen in toom te houden. China is daartoe ook niet in staat. Regionale conflicten en burgeroorlogen nemen toe. Deze oorlogen gaan vaak over natuurlijke hulpbronnen, zoals land, water, olie, enzovoort.

NDP kapt kaal wat nog over is
Niets is meer heilig: letterlijk alles kan en mag gebruikt worden om geld te maken. En dat is nu het probleem van het kapitalistische wereldsysteem. Door het wegvallen van alle remmen is de kloof tussen arm en rijk, nu groter dan ooit tevoren. Het systeem is niet meer in staat samenlevingen bij elkaar te houden. We zien dat in vele landen en ook in Suriname. De NDP heeft beloofd beloofde ons te verlossen van de oude politiek, maar ze bracht ons dezelfde kapitalistische politiek, maar dan met alle remmen los. De oude elite werd ingetoomd door een geloof in de democratische rechtsstaat en respect voor de ethiek van hoge ambten. Ministers traden af als ze bij wijze van spreken een verkeersovertreding hadden begaan. Ik denk hierbij aan het aftreden van Cor Pigot als minister van Onderwijs en Volksontwikkeling. De NDP-kliek kent dergelijke remmingen niet. De NDP heeft alle instituten verzwakt die de samenleving beschermen tegen machtsmisbruik. De grondwet, de rechtsstaat, de parlementaire democratie, de rechterlijke macht, de vakbeweging en de Centrale Bank.

NDP heeft de dijken doorgestoken
Door de Staat te verzwakken, de grondwet te negeren, de rechterlijke macht te schofferen, het parlement en de vakbeweging uit te hollen, de gezondheidszorg verder te privatiseren, door via de Centrale Bank met ons nationaal kapitaal te speculeren, heeft de NDP de dijken doorgestoken, die de samenleving tegen de ongebreidelde werking van de markt moeten beschermen. Verzwakking van het staatsbestel is fataal voor onze plurale samenleving. Als de Staat kapot gaat, is er weinig dat ons als samenleving bindt. De ergste corruptie van de NDP bestaat niet uit het verduisteren van geld. De NDP saboteert de ideeën, het geloof en de instrumenten die nodig zijn om een moderne samenleving in stand te houden.

Een historische missie ligt in barensnood
Nadat de NDP kapot heeft gemaakt wat ons als samenleving liet functioneren, is het zonneklaar dat het niet mogelijk is om terug te gaan naar hoe het vroeger was. Het Front heeft geprobeerd de oude politiek te reconstrueren, maar dat project is mislukt. Met de NDP gaat het niet verder, maar we kunnen ook niet terug naar de oude politiek. Het oude is op sterven na dood, maar het nieuwe moet nog geboren worden. Het volk behoeft leiding, voorbeeld en tucht. De tijd is rijp. De historische missie van de Surinaamse intellectuelen en managers ligt in barensnood. Het bruist in Suriname van ideeën over de renovatie van de natie, maar de intellectuelen, de dragers van deze ideeën, zijn versnipperd.

Neo-liberalisme
Een groot obstakel is de neo-liberale ideologie van de intellectuelen en de managers van dit land. Ze prediken dat succes een kwestie is van hard studeren, hard werken, en flink sporten. Self-improvent is de sleutel tot succes. Vele intellectuelen en managers moeten van politiek niets hebben. De managers sluiten zich op in de micropolitiek van de bedrijven waarvan ze de beheerders mogen zijn. Zulke banen zijn zeer schaars en bovendien politiek gevoelig (precair) dus houden ze zich afzijdig van kritische acties. Politiek vinden ze maar niks. Hun rationaliteit is die van beleidswetenschap en bedrijfskunde. Politiek moet volgens hen op die manier gevoerd worden. Politieke en sociale problemen zien ze als wetenschappelijke en technologische problemen. Regeren moet aan deskundigen worden overgelaten. Het centrale politieke probleem blijft geheel buiten beschouwing: de accumulatie van steeds meer nationaal kapitaal in handen van een steeds kleinere groep.

Gezocht ! Vrijwilligers voor de redding van Suriname
De visie van SetiSRnan is niet pessimistisch. De vernieuwing begint nooit vanuit de massa. Elke vernieuwing begint bij enkelingen. SetiSRnan is een platform voor de enkeling, die spreekt voor zichzelf. De vernieuwer vertegenwoordigt niemand, want hij is gericht op de toekomst. Hij vertegenwoordigt niet maar leidt. SetiSRnan bouwt aan een netwerk van politieke activisten en roept allen die zich geroepen voelen op om mee te bouwen aan een nieuwe orde..

M/V Moet geloof hebben in de Republiek Suriname. Moet de gGrondwet liefhebben en de culturele tradities respecteren. Moet de moed hebben om actie te voeren tegen machtsmisbruik, onrecht en discriminatie. Moet het grondgebied van Suriname met zorg behandelen en beschermen tegen schadelijke effecten van economische activiteiten. Moet bereid zijn persoonlijke offers te brengen voor een goede zaak. en Moet weten hoe de wereld in elkaar zit. Moet de techniek van de open communicatie en de democratische dialoog kunnen toepassen in vergaderingen. Moet over eigen vervoer beschikken. Meertaligheid is een pré.
Sollicitaties bij SetiSRnan: wjbakker@sr.net

Wim Bakker, voorzitter SetiSRnan