De bewoners van Frans Guyana, een departement van Frankrijk, zijn de huidige enorme toevloed van Haïtiaanse asielzoekers die Suriname als een transitoland misbruiken, helemaal spuugzat. De aversie tegen deze zogenaamde asielzoekers die volgens de Frans-Guyanezen niet anders zijn dan economische vluchtelingen, is zo groot dat men zich daarover momenteel openlijk uitspreekt. Vanuit Frankrijk heeft men de Surinaamse regering via een diplomatieke nota al laten weten dat men zeer misnoegd is over de toevloed van Haïtianen en men heeft dan ook het verlangen c.q. de eis uitgesproken, dat Suriname maatregelen treft om deze influx uit Haïti terug te dringen. De diplomatieke nota werd via de diplomatieke missie van Frankrijk in Paramaribo naar ons ministerie van Buitenlandse Zaken doorgeleid. De aanhoudende stroom van Haïtianen richting Frans-Guyana via ons land is zo groot en de druk die op het Franse departement rust zo toegenomen, dat men de zogeheten loketten waar men asiel kan aanvragen, tot nader order heeft gesloten. Vanaf het begin van dit jaar hebben maar liefst 6.500 mensen asiel aangevraagd in Frans-Guyana. Het overgrote deel van de aanvragen werd ingediend door Haïtianen die via Suriname naar het Franse departement kwamen. Door deze enorme toevloed heeft de préfet, Martin Jaegger, de hoogste vertegenwoordiger van Frankrijk in Frans-Guyana, drastische maatregelen genomen om de toestroom te stoppen of tijdelijk in te dammen . Overigens zijn de meningen bij bepaalde personen in het Franse gebiedsdeel verdeeld. Als men het asielrecht raadpleegt, komt men tot de conclusie dat de maatregel van de prefet niet rechtmatig is. In principe heeft een ieder die Frankrijk, en dus ook Frans-Guyana binnenkomt, het recht asiel aan te vragen. Volgens Mathias Geraud, voorzitter van de Frans-Guyanese vereniging Cimade (Comité voor interne verplaatsing van geëvacueerden), handelt de prefet niet juist en is zijn handeling in strijd met de fundamentele vrijheid van het asielrecht. Maar ofschoon Geraud zich ergert aan de beslissing van de prefet en het gevaar van stigmatisering, discriminatie en openlijke haat die de beslissing kan ontketenen, vindt hij dat de préfet genoeg verweer voor de hand heeft om zijn maatregel te kunnen onderbouwen. De préfet heeft wel aan de asielzoekers voorgehouden dat ze geduld moeten betrachten. De préfet vindt dat een analyse en een reorganisatie noodzakelijk zijn om de zaak richtig te kunnen aanpakken. Een asielaanvraag op Franse bodem kan momenteel lang duren . De asielzoeker moet eerst wachten op een afspraak met een immigratiefunctionaris. Vervolgens wordt zijn dossier opgemaakt en doorgestuurd naar een Frans kantoor voor de bescherming van vluchtelingen en burgers zonder nationaliteit (OFPRA). Dit kantoor is gevestigd op Guadeloupe. De préfet vertelde dat hij aan de directeur van OFPRA gevraagd heeft de aanvragen met grote spoed te behandelen, maar door de enorme toevloed van asielzoekers en vooral van Haïtianen, duurt het langer, omdat het kantoor op Guadeloupe niet ingesteld is op zoveel aanvragen. Volgens de préfet had Frans-Guyana twee jaar geleden ongeveer 1.000 aanvragen van Haïtianen. In 2015 liep het aantal aanmerkelijk op en en werd het jaar afgesloten met 2.700 aanvragen. Thans zijn we volgens Jaegger nauwelijks in het tweede gedeelte van 2016 en hebben te maken met 4.500 asielaanvragen. De structuren in Frans-Guyana zijn volgens de préfet niet ingesteld op de opvang van een dergelijke toevloed van asielzoekers. “Voor deze mensen is er dan ook geen geschikt onderdak en vinden velen daarom onderdak op onbekende plekken”, aldus de préfet. Een aantal is inmiddels ondergebracht in hotels en voor de kosten moet de Franse staat thans opdraaien, hetgeen voor veel wrevel zorgt. Mede door deze extra financiële druk op de Franse staatskas, heeft Parijs het besluit genomen protest aan te tekenen bij de Surinaamse regering en gevraagd maatregelen te treffen die ertoe moeten leiden dat de influx naar Frans-Guyana wordt teruggedrongen. De préfet erkent de mogelijkheid dat elk individu de mogelijkheid moet hebben asiel aan te vragen op Franse bodem, maar hekelt wel het feit dat duizenden personen misbruik trachten te maken van het asielrecht met als doel toegang te kunnen krijgen tot financiële hulp vanwege de Franse staat. Het is publiek geheim dat personen in blijde verwachting en afkomstig uit Suriname, op Franse bodem neerstrijken om er te bevallen om zo in aanmerking te komen voor de Franse nationaliteit en de Franse sociale voorzieningen , met name de kinderbijslag. De préfet ontkomt niet aan de indruk dat ook de Haïtianen naar Frans-Guyana komen met een soortgelijk doel voor ogen. In Frans-Guyana is men er ook van overtuigd dat de meeste Haïtiaanse asielzoekers tot de categorie economische vluchtelingen moeten worden gerekend. Als men bij een asielaanvraag tot de conclusie komt dat er sprake is van een economische vluchteling, dan wordt de aanvraag afgewezen en de aanvrager weer de grens overgezet. De Haïtiaan in kwestie komt dan weer terecht op Surinaamse bodem, want hij of zij is binnengekomen door middel van de zogeheten toeristenkaart die de Surinaamse regering hanteert.

In Frans-Guyana is men inmiddels ook tot de conclusie gekomen dat de Haïtianen niet louter via de Johan Adolf Pengel luchthaven arriveren, maar ook via ons buurland Guyana ,Suriname betreden en dan op verschillende manieren oostwaarts trekken, want Frans-Guyana blijft toch de belangrijkste eindbestemming. Inmiddels wordt vernomen dat Suriname heeft besloten per 15 september wederom de visumplicht voor Haïti in te stellen.

door Raymond van Hemert