Vandaag, dinsdag 12 april, heeft de vijfde valutaveiling plaatsgevonden. De devaluatie van de SRD, correctie, het resultaat van deze valutaveiling is een officiële wisselkoers van USD 1 = SRD 5,789. De resultaten van alle tot nu toe gehouden veilingen zijn in de volgende tabel zichtbaar gemaakt:
Bovenstaande tabel toont drie zorgwekkende ontwikkelingen aan. De eerste en uiteraard de meest belangrijkste, is de stijging van de wisselkoers. Voordat de eerste valutaveiling had plaatsgevonden, bedroeg de officiële wisselkoers van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) USD 1 = SRD 4,2. Na de eerste veiling is deze dus omhoog geschoten naar USD 1 = SRD 5,158. De resultaten van de daaropvolgende veilingen, zijn allemaal, met uitzondering van de tweede valutaveiling, hoger uitgevallen dan het resultaat van de veiling daarvoor.
De tweede zorgwekkende ontwikkeling betreft het door de CBvS (op wekelijkse basis) geveild bedrag. Voor de eerste veiling was een bedrag van USD 10 miljoen vrijgemaakt en voor de tweede SD 7.5 miljoen. Het totaal geveild bedrag van de vorige week, tevens derde veilingsweek, bedroeg echter maar USD 3.5 miljoen (het totaalbedrag van de twee gehouden veilingen in die week). Op de eerste veiling van deze week, die vandaag heeft plaatsgevonden, is een bedrag van USD 1 miljoen geveild. Per week is er dus, sinds de introductie van de valutaveiling, dus steeds een lager bedrag geveild door de CBvS, terwijl het overduidelijk is dat de vraag naar valuta nog steeds groot is.
De vraag naar valuta en het steeds dalende te veilen bedrag resulteren in de derde zorgwekkende ontwikkeling en dat is de stijgende hoogst geboden koers door een (de) commerciële bank(en). Die was tijdens de eerste drie veilingen nog SRD 5,35. Bij de vierde veiling was deze gestegen naar SRD 5,5. Bij het ter perse gaan van deze editie van De West was de hoogst geboden koers van de veiling van 12 april nog niet bekendgemaakt. Doordat niet alle commerciële banken, die meedoen aan de veiling, door de CBvS worden voorzien in hun behoefte aan vreemde valuta, gaan deze steeds hoger bieden om op die manier ‘verzekerd’ te zijn van een bepaald bedrag aan vreemde valuta. Vaak genoeg doen de commerciële banken dit in opdracht van hun klanten, die lopende rekeningen in buitenlandse valuta hebben, welke dringend betaald moeten worden. Het resultaat van de valutaveiling, namelijk de gewogen gemiddelde koers, komt daardoor steeds hoger uit. Het gemiddelde van iets wordt namelijk steeds hoger, naarmate de overige cijfers (zoals de hoogst geboden koers in dit geval) hoger uitvallen.
Hierboven zijn dus drie zorgwekkende ontwikkelingen genoemd, die allemaal aan elkaar gekoppeld zijn. Het te veilen bedrag van de CBvS is laag (met laag wordt bedoeld dat deze in de verste verte niet voorziet in de behoefte aan vreemde valuta). Daardoor gaan de deelnemers van de valutaveiling, de commerciële banken, steeds hoger bieden om hun klanten van vreemde valuta te kunnen voorzien. Dit resulteert in een hoger gewogen gemiddelde, ten opzichte van de voorafgaande veiling, met als resultaat: een verdere afwaardering van onze Surinaamse munt.
De (officiële) wisselkoers gaat pas dalen als het aanbod de vraag overtreft. Door voor elke veiling steeds weer dit soort bedragen, waarvan men weet dat die de behoefte aan vreemde valuta niet zullen bevredigen, beschikbaar te stellen, werkt de CBvS bewust mee aan het opdrijven van de koers. In een eerdere editie van De West, namelijk die van woensdag 6 april, is er in het artikel ‘De valutaveiling’ al melding hiervan gemaakt. Als de CBvS oprecht ernaar streefde om de wisselkoers te laten dalen, dan zou zij een veel groter te veilen bedrag beschikbaar stellen per veiling. Bij het beschikbaar stellen van een bedrag dat (tenminste) voldoende is om in de behoefte van klanten van de commerciële banken te voorzien, breng je op de eerste plaats stabiliteit. In de tweede plaats zullen deze klanten (voornamelijk ondernemers) tenminste voor een week geen vreemde valuta nodig hebben van de parallelmarkt (lees: de cambio’s). Een gevolg hiervan zou kunnen zijn, dat vanwege de dalende vraag, de koers van de parallelmarkt ook omlaag gaat. Hierbij moet wel de nadruk gelegd worden op het zinsgedeelte ‘zou kunnen zijn’, aangezien de CBvS in haar eigen persbericht melding maakt van inmenging van illegale handel en een zeer vervuild systeem met betrekking tot de valutamarkt.
Wat echter niet uit het oog verloren mag worden is dat het doel van de valutaveiling, zoals staat toegelicht in het op maandag 11 april verschenen persbericht van de CBvS, is om het verschil tussen de parallelmarktkoers en de eigen CBvS-koers te verkleinen. Verder wordt gesproken over het tot stand brengen van evenwicht op de valutamarkt en uiteindelijk een stabiele wisselkoers. Er wordt niet gesproken over het verlagen van de wisselkoers. Degenen die denken dat wij in het kalenderjaar 2016 nog een koers van USD 1 = SRD 4.zoveel zullen zien, of dat de valutaveiling dient om de koers te verlagen, zou ik adviseren om deze kleine lettertjes juist te interpreteren.
In het persbericht van de CBvS wordt ook gesproken over een proactief monetair beleid, waarmee de CBvS de geldhoeveelheid in de economie zal trachten te managen. Het gebruik van dure woorden wil nog niet zeggen dat men daarbinnen weet waar men het over heeft. Tot nu toe is de CBvS alles behalve proactief geweest. Alle tot nu toe genomen maatregelen zijn op basis van reactief handelen tot stand gekomen. Ten eerste duurde het maanden voordat een nieuwe governor was aangesteld. Dit kan de CBvS niet direct aangerekend worden, daar de regering hierin heeft verzaakt, maar het past wel in het hele plaatje. Ten tweede werd de valutaveiling geïntroduceerd als maatregel op de, op dat moment, al op hol geslagen wisselkoers. Daarnaast, werd ineens het besluit genomen om de frequentie van de valutaveilingen op te voeren, nadat men doorhad dat de eerste maatregel, in haar huidige vorm, niet werkte. Kortom, heel proactief ja.
Verder werd in hetzelfde persbericht melding gemaakt dat internationale experts hebben geholpen met de evaluatie van de eerder gehouden veilingen en dat op basis daarvan het besluit is genomen om de frequentie van de valutaveilingen te verhogen. Men moet afstappen van de denkwijze dat het benoemen van de hulp van buitenlandse experts, de bevolking gerust stemmen. In een aantal krantenberichten van een paar maanden geleden werd melding gemaakt van wat deze zogenaamde buitenlandse experts verdienen. En die bedragen, net zoals de uitbetaling ervan, zijn allemaal in vreemde valuta. Dit soort zaken duidt allemaal op kapitaalvernietiging. Zoveel dure (wellicht zelfbenoemde) buitenlandse experts en dan nog met maatregelen komen die de situatie verergeren.
