Venetiaan:

Voormalig president Runaldo Venetiaan heeft gisteravond in de marge van een lezing over Albert Helman verklaard dat er vaker geluid is over corrupte politici als poging tot rechtvaardiging van de staatsgreep, echter heeft men tot op de dag van vandaag nooit kunnen bewijzen dat de machthebbers die door de militairen in februari 1980 werden afgezet, zich met corruptieve praktijken bezig hielden. Venetiaan maakte duidelijk, dat er nog iemand in de zaal aanwezig was (doelende op ex-minister Frits Frijmersum), die betrokken is geweest bij de Onafhankelijkheidsdeclaratie, en die hierover kon getuigen. De reactie van Venetiaan was in het licht van de felle kritiek die de schrijver Albert Helman immer had op zo’n beetje een ieder die in het machtscentrum zat na de staatkundige onafhankelijkheid. Helman was een fel tegenstander van de onafhankelijkheid van Suriname, en hij had het sinds die periode in scherpe bewoordingen regelmatig over drugshandelaars, corruptelingen en ‘Venetiaanse schijnvertoningen’.

Duizendpoot Helman (pseudoniem van Lou Lichtveld, 1903-1996) koos immer voor de vrijheid en tegen de dictatuur, en nog als tachtiger had hij serieuze plannen om een invasieleger op te zetten om Suriname te bevrijden van het militaire regime. In dat opzicht ondersteunde hij actief het Jungle Commando van Ronnie Brunswijk. Nadat de democratie werd hersteld, toonde Helman zich evenwel direct een scherpe criticaster van de nieuwe machthebbers. Hij meende dat er politiek op puur raciale scheidslijnen werd gevoerd en vond daar een bevestiging in toen president Venetiaan voorstelde de Dag der Vrijheden te benoemen tot Keti Koti. De lezing ‘Albert Helman en de Surinaamse onafhankelijkheid’, werd overigens verzorgd door prof. Michiel van Kempen, die bezig is aan een biografie over deze veelzijdige schrijver. Ook Venetiaan is van mening dat Albert Helman vanuit verschillende gezichtspunten bekeken kan worden, zoals zijn rol als NPS’er en minister van Onderwijs. Op de vraag van de ex-president waar de naam Helman vandaan kwam, gaf Van Kempen als reactie dat Lichtveld naar een pseudoniem zocht als recensent van een toneelstuk, hem werd geadviseerd om de naam ‘Helman’ te hanteren, daar er al een ‘Engel-man’ bestond.

Het is overigens evident dat Helman op latere leeftijd helemaal niet goed op de hoogte meer was van de situatie in Suriname, met name in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Naar zeggen van de inleider, had Helman van de regering Pengel in 1963 de taak gekregen het Manspasi eeuwfeest te organiseren, en Helman is sindsdien in de jaren ‘60 nog slechts een paar keer op doorreis geweest in Suriname. Helman werd geboren in Paramaribo, maar woonde in Nederland, Spanje en Mexico, en keerde voor de oorlog terug naar Nederland, waar hij een rol speelde in het verzet tegen de Duitsers. In 1949 ging hij naar zijn geboorteland Suriname waar hij minister van Onderwijs en Volksgezondheid werd. Van Paramaribo trok deze linguïst, musicus en redacteur naar Washington, later naar Tobago en Italië en ten slotte weer naar Nederland.