Ed Nijpels:

KORTE BIOGRAFIE DRS. ED NIJPELS
Eduardus (Ed) Nijpels (1 april 1950) studeerde aan de Rijksuniversiteit Utrecht in de vrije studierichting van Rechten, en werd in 1977 namens de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) lid van de Nederlandse Tweede Kamer. Op 20 april 1982 koos de fractie hem tot fractievoorzitter en politiek leider als opvolger van Hans Wiegel. Vervolgens won de VVD op 8 september 1982 bij vervroegde verkiezingen tien zetels en kwam daarmee op 36 zetels in de Tweede Kamer. Nijpels wist door de verkiezingsuitslag de vorming van het kabinet-Lubbers I (1982-1986) tot stand te brengen. Zijn conservatief-liberale politieke partij, had met het Christen-De-mocratisch Appèl (CDA) re-geermacht, toen in ons land de Decembermoorden plaatsvonden en bijgevolg de Neder-landse ontwikkelingshulp werd opgeschort. Nijpels was met vicepremier en partijgenoot Gijs van Aardenne een sterk voorstander van Nederlands militair ingrijpen in Suriname. Hoewel hij in 1986 de schuld kreeg van de verkiezingsnederlaag van de VVD, werd hij minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Mi-lieubeheer in het kabinet-Lubbers II (1986-1989). Na zijn ministerschap werd hij opnieuw lid van de Tweede Kamer, tot zijn aanvaarding van het burgermeesterschap van Breda in 1990. Nijpels heeft in de afgelopen jaren nog vele nevenfuncties bekleed, waaronder voorzitter van het Wereld Natuur Fonds en Commissaris der Koningin in de provincie Friesland. Nijpels, die momenteel in Suriname vertoeft, heeft dinsdag jongstleden een exclusief vraaggesprek met De West gehad, waarbij een scala aan onderwerpen aan bod is gekomen. Tegenover onze krant deelt hij mede dat hij momenteel veertien functies bekleedt. Hij is onder andere voorzitter van de Raad van Toezicht, Reclassering Nederland. In 2014 werd hij tevens benoemd tot kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER), waarin hij als voorzitter fungeert van de Borgingscommissie Energieak-koord.

In welk licht is uw bezoek aan Suriname?
Ik ben op vakantie. Vijftien jaar geleden heb ik Suriname ook bezocht. Ik was in Frans-Guyana voor een project van een Nederlands electriciteitsbedrijf in het kader van de beperking van de uitstoot van CO2, ik was toen ook een paar dagen in Suriname.

Nu we het toch over de beperking van CO2 uitstoot hebben, zouden we ook zo’n project kunnen implementeren in Suriname?
Ja, ook Suriname heeft de beschikking over ongebreidelde hoeveelheden zon. De Borgingscommissie is een commissie die toezicht houdt op de uitvoering van het Energieakkoord in Nederland. In die commissie zitten 47 partijen. Onder andere het Kabinet, maar ook Green Peace en de werkgevers. Die partijen hebben het Energieakkoord gesloten omdat ze een eind willen maken aan het rommelig energiebeleid van Nederland. Er is een inconsistent beleid, we staan in Europa op de 25ste plaats samen met Malta en Cyprus voor wat duurzame energie betreft.

Ondanks al die windenergie?
We hebben 4½ procent duurzame energie en we moeten in 2020 naar 14 procent. We zetten massaal in op windmolenparken op land en op zee, er worden energiebesparingen doorgevoerd in huizen en er wordt veel gedaan aan zonne-energie op daken bij particulieren.

In hoeverre zijn al die zaken te implementeren in Suriname, gaat het om dure technologie?
Zonne-energie is buitengewoon goedkoop. Het is zelfs zo goedkoop, dat de Europese gemeenschap een importheffing heeft afgekondigd voor zonnepanelen uit China. Het is een protectionistische maatregel waar ik niet blij mee ben, maar ze hebben dit gedaan om de Europese industrie overeind te houden. De Chinezen kunnen zonnepanelen buitengewoon goedkoop aanleveren. Voor ieder klimaat zijn er panelen. Wat wel een probleem is, is de opslag van duurzame energie. Er was anderhalf jaar geleden in Duitsland een overschot aan duurzame energie, je werd zelfs betaald als je Duitse energie afnam. De Europese netwerken zullen beter op elkaar afgestemd moeten worden. Nederland loopt hopeloos achter met haar 4½ procent, maar tegen 2050 willen we wel 100% duurzame energie hebben.

Suriname doet het dus eigenlijk niet zo slecht gezien het grote aandeel hydro-energie?
Destijds is er een vooruitziende blik geweest. Ik begrijp ook dat er naar mogelijkheden wordt gekeken om de capaciteit van het Brokopondomeer te verhogen. Het is wel zo, dat het altijd beter kan, ik zie dat Surinamers buitengewoon weinig zonnepanelen op de daken hebben.

Dat komt, omdat de energie die we kopen, veel goedkoper is dan de aanschaf van zonnepanelen…
Dit moet anders, er zijn zoveel grote financiële problemen, een overheidstekort van SRD 6 miljard. Al die kadootjes die aan het electoraat worden uitgedeeld, veroorzaken een gigantisch overheidstekort. Dat betekent dat de tijd van kadootjes uitdelen wel voorbij is.

Laten we het dan gelijk daarover hebben. Hoe beoordeelt u vijf jaar Kabinet Bouterse-I?
Even terug naar 1982. Ik was net fractieleider van de VVD, toen de Decembermoorden plaatsvonden. Als politiek leider van de VVD was ik met vicepremier Van Aardenne een voorstander van militair ingrijpen in Suriname. Het is niet gebeurd uiteindelijk, het Kabinet heeft om allerlei redenen niet durven in te grijpen. Het heeft ook niet tot een groot debat geleid. Ik ben ervan overtuigd dat 150 commando’s in Suriname onmiddelijk een eind hadden gemaakt aan het hele regime. Als je met getrainde troepen vanuit Nederland komt, denk ik dat er geen schot was gelost en de overgang naar een ander regime vreedzaam had kunnen verlopen. Ik blijf het onverteerbaar vinden dat Bouterse weer president is. Het mooie aan deze verkiezingen is, dat Suriname wel een stap heeft gezet ver weg van de etnische verdeelheid, maar het tragische daarvan is dat degene die daarvoor beloond is, Bouterse is.

Maar uw evaluatie over vijf jaar Bouterse?
In alle objectiviteit moet je zeggen dat Bouterse een aantal dingen heeft gerealiseerd. Als ik kijk naar de grondbeschikkingen, als ik kijk naar de gezondheidszorg en naar scholen, dan heeft hij in alle objectiviteit een aantal goede dingen gedaan voor het land. Daar doe ik ook niks van af, maar overigens was het allemaal wel ten koste van de staatkassschuld. Dat betekent dat het land bankroet is. Ik vind de hele gang van zaken rond de Amnestiewet buitengewoon tragisch. Ik vind het onverteerbaar dat iemand tot president is gekozen die in Nederland veroordeeld is tot elf jaar gevangenisstraf en hoofdschuldige is van de Decembermoorden. Als jurist zeg ik dat er een rechtsgang had moeten plaatsvinden, anyway.

Met al deze feiten over president Bouterse, welke richting moet Nederland volgen?
Ik heb naar aanleiding van de Amnestiewet tegen Rutte (huidig Nederlands premier, red.) gezegd: geen felicitaties en een ijskoude relatie met Suriname aanhouden. Wel ambassadeurs, maar verder geen intensieve samenwerking. Ik denk dat als je rechtstrreeks de Surinaamse bevolking kunt helpen, zonder dat daar de overheid tussen zit, dat altijd valt te overwegen. Ik snap wel dat dit knap ingewikkeld is.

Van VVD’ers is bekend, dat ze in het algemeen niet zo’n voorstander zijn van ontwikkelingshulp?
Ik vind dat we als rijk westers land simpelweg de plicht hebben om daar waar we landen kunnen helpen, die ook moeten helpen. Er is een voortreffelijke PVDA-minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Lilianne Ploumen. Ze weet goed het evenwicht te bewaren tussen een land helpen en tegelijkertijd kijken of we onze kennis en technologie in zo’n land kunnen krijgen. Die symbiose is Ploumen uitstekend gelukt.

En op welke gebieden zou Nederland ons land goed kunnen ondersteunen?
Voor een land als Suriname is van levensbelang ten eerste de kwaliteit van het onderwijs en ten tweede de infrastructuur. Het probleem met infrastructuur is, dat je dan wel vastzit aan de regering. Een bijkomend probleem is toch de corruptie die hier welig tiert. Er kan bijna niets gebeuren of er wordt geld onder de toonbank gegeven, dat maakt het ook erg ingewikkeld. Corruptie is de kanker in de samenleving, ook in Suriname.

Wat is dan uw mening over de Ballast Nedam/Wijden-boschbrug smeergeldenaffaire?
Er is geen enkele manier waarop we dit kunnen goed praten als Nederlandse bedrijven mee hebben gedaan aan smeergelden.

Om terug te komen op de aandachtspunten, u zei onderwijs, kunt u concreter zijn?
Ik heb wat kranten doorgenomen en ik zie dat het aantal geslaagde leerlingen beter kan worden. Als ik in de regering zou zitten, zou ik – buiten het saneren van de economie – onderwijs en infrastructuur aanpakken. Ik heb het Suralco dossier doorgenomen en ik vind het onbegrijpelijk dat je denkt als Staat dat je onder deze omstandigheden Suralco kunt overnemen. Bij dit soort grote bedrijven gaat dit gepaard met gigantische investeringen en daarvoor heb je flink wat kapitaal nodig. Je zal dat nooit kunnen opbrengen. In Nederland hebben we juist afstand genomen van staatsbedrijven en zoveel mogelijk in handen gegeven aan de markt.

Maar ze willen weg, wat is dan het alternatief?
Het alternatief is proberen landen geïnteresseerd te krijgen, maar het is een illusie om te denken dat je de financiële last zelf kunt dragen. Als ik kijk naar mijn liberale achtergrond, moet je als overheid het bedrijfsleven gewoon het werk laten doen. Als je aandelen in eigen handen hebt, moet je als overheid grote afstand houden ten opzichte van het dagelijks gebeuren. Niet proberen om daarin een politieke commissaris, etcetra te krijgen. In Nederland had de overheid in de bankensector aandelen overgenomen, maar we zijn hard bezig die terug te zetten op de markt.

Met betrekking tot de Nederlandse politiek: VVD-exponenten als Verdonk en Wilders zijn nogal rechts gegaan, hoe komt het goed met de multiculturele Nederlandse samenleving?
Ik vind de multiculturele samenleving nog steeds een rijkdom in Nederland en was een groot tegenstander van Verdonk. Ik heb heel actief meegedaan in de campagne om Rutte tot partijleider te maken. En met Wilders heb ik helemaal niets, ik verafschuw zijn standpunten. De Surinaamse groep in Nederland ontwikkelt zich goed, de problemen zitten niet in dat volkdeel, maar in een klein deel van de Marokkanen. De integratie zal goed komen, het blijft wel altijd dramatisch dat heel wat Surinamers niet kunnen bijdragen aan hun land.

Wat is uw standpunt over de zogeheten honderd procent controle op Schiphol?
Op vluchten uit Azië is het van hetzelfde laken een pak. Als je kijkt naar de cijfers waar de hard drugs vandaan komen, dan vind ik het heel logisch dat je scherpe controles hebt. Het is heel onaangenaam, maar het is onvermijdelijk. Ook ik moet mijn koffer open maken, etcetra, ook al ben je een bekende Nederlander. Je moet je vieze onderbroeken laten zien, het heeft niets met discriminatie te maken, het gaat het hier gewoon om veiligheidscontroles.

En het visumbeleid tussen Nederland en Suriname, moet dat zo blijven?
Ik had gehoord dat ik een visum nodig had, maar ik hoefde dat niet, slechts een toeristenkaart.

Zou Nederland dat omgekeerd ook kunnen invoeren voor Surinamers?
Ik heb nog niet nagedacht over de consequenties.

Hebben we nog iets gemist?
Ik moet zeggen dat ik met heel veel plezier uw krant lees. Jullie website is ook heel erg mooi, in vergelijking met de websites van Nederlandse kranten zie ik veel meer en mooie achtergrondartikelen. Jullie krant is genuanceerd, wat mij ook opvalt nu ik in Suriname ben, is dat bijna niemand zijn mening durft te hebben. Wij Nederlanders zijn recht door zee, hier praten mensen met omfloerste, gedempte stem.