Kennis is leven; gezondheid is leven; gezondheid is kennis, kennis van het leven. Ayurveda, de oud- Indiase gezondheidsleer, beschouwt gezondheid als een evenwichtssituatie met de oorspronkelijke geboorteconstitutie van de mens. Volgens ayurveda, is iemand in evenwicht zodra de drie doshas of elementen – vata, pitta en kapha* – in evenwicht zijn met de geboortesituatie. Bij de geboorte kunnen de drie elementen optimaal in balans zijn, maar na de geboorte kunnen de elementen verstoord raken waardoor iemand problemen kan krijgen met zijn gezondheid. Zodra wij groeien, kan onze optimale energiebalans snel vervormd worden door vele verstorende factoren.
De drie dushas vertegenwoordigen met elkaar alle basiselementen: aarde, water, lucht, vuur en ether. Naast het begrip ‘evenwicht’ is er een ander cruciaal begrip dat is ‘energie’. Menselijke gezondheid draait om deze twee centrale begrippen.
Uitgangspunt is gezondheid bestaande uit evenwicht. Ziekte is dan ook verlies van evenwicht. Herstel van gezondheid is gaan van energie – onevenwichtigheid (vikriti)* naar de ideale energieverdeling bij geboorte (prakriti)*.
Ayurveda gaat uit van de eenheid van leven : mens en milieu of lichaam, geest en milieu. De mens is een evolutionair product, ontkenning daarvan betekent ontkenning van zichzelf.
Hoe belangrijk de lichaamsfuncties op zich ook zijn, het is de geest die het lichaam stuurt naar verwezenlijking van menselijke doelen.
De moderne geneeskunde erkent de belangrijkheid van voedsel, maar werkt met standaarden voor basisvoedsel (vlees, groente, granen, fruit en zuivelproducten) en van standaardniveaus van vitaminen, mineralen en micro-nutriënten.
Ayurveda ziet deze benadering als ‘onvoldoende geïndividualiseerd’ en stelt het dieet van een individu vast op basis van hoe de drie doshas van het lichaam in evenwicht zijn. Het is dezelfde benadering die deze oude wetenschap volgt als er een voedingsplan of bestrijding van ziekte wordt gevolgd.
Bijvoorbeeld, ayurveda zal in tegenstelling tot de conventionele geneeskunde, voor het behandelen van maagpijn de oorzaak vaststellen en vervolgens voedsel samenstellen dat zal helpen om het probleem te elimineren, terwijl het systeem wordt versterkt. Hoewel deze methode de ‘directe voldoening’ (pillen geven vaak gelijk resultaat) van de conventionele geneeskunde ontbeert, is zij een effectieve behandeling tegen de meeste kwalen. Agrivesa, een legendarische Rishi van de eerste uren van ayurveda, dit is 100 BC, geeft een gedetailleerd verslag van hoe ayurveda werkt aan een individueel bio systeem. Het boek** geeft ondermeer een opsomming van specerijen, zoals: peper, gember, kruidnagel en bloemen voor de behandeling van bepaalde kwalen.
In een tweede boek geschreven in 200 BC maakt Charaka Samhita melding van technieken, zoals: parboiling, grillen, stremmen en sauteren, die werden gebruikt om voedsel smakelijk te maken met behoud van voedingsstoffen. Voedsel als gestremde melk, paneer en dal (peulen), waren deel van het Indiase dieet in 200 BC. Plantaardige olie en zuivelvet, zoals ghee en koeienmelk, werden niet gezien als vet, maar als effectieve voedingsstoffen om communiteit op te bouwen. Ghee was essentieel om het lichaam koel te houden.
Chyavanprash is een van de fijnste voorbeelden van het ayarvedisch gezondheidssyteeem en hoe het de combinatie van verschillende kruiden, planten, wortels en voedsel gebruikt om de gezondheid te versterken***. Voedselparing werd gedaan om vijf principes van welzijn – smaak (rasa)*, eigenschap (guna)*, potentie (veerya)* metabolisch effect (vipaka)* en bijzondere potentie (prabhaava)* te versterken. Dit was belangrijk aangezien elke mindere combinatie het systeem van het lichaam kon schaden nu gezien als een netwerk van weefsels. Dit was de reden dat ayurveda adviseert om klaargemaakt voedsel te consumeren binnen een uur na bereiding. Volgens ayurveda is voedsel dat niet vers is tamsik aahar* wat maximale schade oplevert aan het lichaam.
Ayurveda heeft gewerkt aan het principe van totaalheid, waarbij elk voedsel wordt geëvalueerd op basis van zijn eigen smaak (rasa)*, een verwarmende of koelende energie (veerya)* en post-verteringseffect (vipaka)*. Ayrveda was dus in staat om een lijst van goede en slechte combinaties die het lichaam beïnvloedden samen te stellen. De wetenschap van verschillende voedsel enzymen die hun eigen verteringsenzymen nodig hadden, was toentertijd wel bekend. Zo was het bijvoorbeeld bekend dat het eten van bacoven met melk angi* (vuur) kan verminderen, de darmflora die giffen produceren, veranderen de schedelholte congestie en kunnen kou, hoest en allergieën veroorzaken. Een feit dat de conventionele geneeskunde slechts enkele decennia geleden ontdekte.

DE WETENSCHAP VAN SMAAK
Ayurveda zegt dat het smaaksysteem van het lichaam helpt bij het vaststellen van voedsel dat goed of slecht is. Zoete smaak geeft kracht aan weefselelementen, is goed voor voeding en harmoniseert de geest. Zure smaak stimuleert verteringszuren en enzymen en zuursmakend voedsel, bijvoorbeeld lemmetje en tamarinde, bevorderen de spijsvertering en zijn goed voor het hart. Zoute smaak stimuleert spijsvertering, verwijdert obstructie in de kanalen van het lichaam. Hete smaken, zoals in uien, peper en knoflook, bevorderen de spijsvertering, verbeteren het metabolisme en verwijden kanalen in het lichaam. Voedsel met een bittere smaak verwijdert bacteriële elementen, zuivert het bloed en is licht verteerbaar. Voedsel met licht bittere, maar verse smaak, zoals aardappelen, appels, betelnoot-bladeren, de meeste groene groenten en voedsel bevattende tannine zoals thee, hebben eigenschappen om zweren en wonden te genezen. Ze drogen vocht en vet op in het lichaam en fungeren als waterabsorbeerders.

SAMENVATTING
Ayurveda is een gezondheidsleer uit het oude India die uitgaat van de eenheid van leven. Alles wat is geworden, is onlosmakelijk aan elkaar gekoppeld via eeuwigdurende evolutie. De mens lijkt het einde te zijn van de schepping, maar ook de mens evolueert voortdurend door evolutie van zijn geest die op zijn beurt van invloed is op het lichaam.
Gezondheid is het handhaven van de energiebalans in de mens. Dit komt neer op de handhaving van de drie doshas (elementen) – vata, pitta en kapha, die met elkaar alle basiselementen – aarde, water, vuur, lucht en ether vertegenwoordigen.
Ayurveda is een beginsel, een op voedsel gebaseerd gezondheidssysteem: voedsel doet alles, ook genezing. En voedsel is in beginsel geïndividualiseerd. Elk mens is verschillend. Niet elk mens heeft hetzelfde voedsel nodig. De mens is niet van de ene op de andere dag mens geworden. Hij is volmaakt geschapen, dit betekent dat hij of zij heeft alles in zich om zonder interventie van buitenaf gezond te blijven.
Ziekte is verstoord evenwicht in de energiebalans. Ziekte ontstaat eerst in de geest en manifesteert zich later in het lichaam. Herstel betekent de dat energieën in lichaam en geest wederom in evenwicht moeten worden gebracht. De ayurveda stelt dat het lichaam onverbiddelijk gehoorzaamt aan de geest. De geest wordt daarbij beschouwd als de regisseur van de energieën die het lichaam doen leven. De energieën worden gezamenlijk aangeduid als ‘de ziel’. Gezondheid komt overeen met de ideale energieverdeling (prakriti), ziekte met energie-onevenwichtigheid (vikriti). Ayurveda gaat ervan uit dat de mens, gezien zijn schepping, in staat is om zichzelf te herstellen van ziekte. Ayurveda is duidelijk gericht op de langere termijn. Heb je maagpijn, dan krijg je medicijnen voorgeschreven in de moderne geneeskunde en je voelt doorgaans vrij snel verlichting. Bij ayurveda wordt eerst een nauwkeurige diagnose gesteld, daarna wordt via een samenstelling van voedsel het probleem opgelost, waarbij het systeem wordt versterkt. Ayurveda is een natuurlijk en veilig systeem. Maar onbekend is wat er gebeurt in het menselijk lichaam wanneer mensen talrijke medicijnen slikken. De moderne geneeskunde is sterk technologisch gebonden en erg duur en de uitkomsten (resultaten) op de lange termijn zijn niet zeker. Is het juist en normaal dat de mens, die volmaakt is geschapen, zo vreselijk veel geld moet neertellen en soms het object wordt van vormen van vernedering en eindeloze reparaties en wordt volgestopt met medicijnen, waarvan veel bekend is en veel ook niet wat betreft nadelige uitwerkingen.
Is het afvalverwerkingssyteem van het lichaam berekend op de vervuiling door geneesmiddelen? Er zijn mensen die zoveel medicijnen moeten slikken, dat zij als het ware leven op medicijnen. Wanneer de natuurlijke afvalverwerking door het lichaam faalt, is er sprake van lever of nierfalen, dit betekent een langzame dood.
De mens moet meer op zijn lichaam vertrouwen en het meer de kans geven om zichzelf te herstellen bij ziekten en niet te snel grijpen naar (kostbare) interventie.
Alhoewel de mensheid niet zonder de moderne geneeskunde kan, zijn er genoeg mensen die er sceptisch tegenover staan. Zo zei een dokter uit India, B.M. Hedge met heel veel medische diploma’s uit Engeland (FACC, FRCP, FRCPG, FRCPE, FICC, FICP, FRCP), een decennium geleden: “Zelfs heden ten dage heeft meer dan 80% van de wereldbevolking geen bemoeienis met de zogeheten moderne geneeskunde. Hoge technologie – geneeskunde is onbetaalbaar geworden en is dan ook niet in staat gebleken om gezondheid te garanderen. Wat wij nodig hebben, is schoon water, een schone atmosfeer en adequaat voedsel.” En op de vraag waarom hij zo sceptisch staat tegenover de moderne geneeskunde, zei Hedge: “Terwijl de mensheid op de planeet (aarde) reeds 900.000 jaar aanwezig is, is de “moderne” geneeskunde slechts 50 jaar oud. Was dit systeem essentieel om de mensheid in leven te houden als gevolg van ziekte, dan zouden wij reeds generaties geleden zijn uitgestorven. Het feit is dat het menselijk ras heeft weten te overleven, niet vanwege medicijnen, maar vanwege het natuurlijk (aangeboren) vermogen om te overleven.”
Ayurveda is holistisch van aard, dus zowel preventief als curatief, het biedt de individuele mens alle mogelijkheden om zichzelf gezond te houden zonder zijn persoonlijke gezondheid te delegeren aan een zorgsysteem dat deel is van een markteconomie en waarin de mens al gauw het object wordt van medicijnen en reparaties.
De mens kent het best zijn eigen lichaam en is in staat goed voor zijn lichaam te zorgen als hij de noodzakelijke kennis heeft. Volgens ayurveda, zit het geheim van gezondheid in goede voeding: dagelijks op regelmatige tijden drie verse maaltijden; warm water drinken in kleine slokjes: vers goedgekookt warm eten binnen één uur opeten, anders is het zeer schadelijk. Ayurveda besteedt ook veel aandacht aan preventie. Rust en regelmaat zijn van het grootste belang alsook meditatie en panchakarma, een methode om het lichaam te ontdoen van onzuiverheden.

Wikipedia

**Agnivecha, is een legendarische Rishi, hij was een leerling van Punarvasu Atreya. De zogeheten ‘Agnivesha tantra’ of ‘Agnisesha Samhita’ is een verloren gegane tekst over Ayurveda. De tekst wordt genoemd in ‘Charake Samhita’ en ‘Susruta Samhita’. De Charaka Samhita is vooral een lange filosofische tekst aangevuld met een grote hoeveelheid hygiënische en medische informatie. De Susrata Samhita is vooral bekend vanwege de vele uitgebreide beschrijvingen van chirurgische ingrepen. De Sushruta Samhita bestaat uit 184 hoofdstukken met beschrijving van 1120 ziekten, 700 medische planten, 64 recepten en minerale bronnen en 57 van dierlijke bronnen.
***Is een op jam gelijkend mengsel van suiker, honing, triphale, ghee, sesamolie, bessen en andere kruiden en specerijen. Het wordt bereid volgens instructies van ayurvedische teksten. Chyavanprash wordt overal verkocht in India en geconsumeerd als een dieetsupplement. Het aantal ingredriënten varieert tussen 25 en 80 met als hoofdingrediënt amla. De markt vertegenwoordigt een waarde van Rs 4 miljard (ongeveer $ 80 miljoen). Marketing in India vindt plaats via filmsterren en sportmensen.